*Szczegółowe informacje zostały opisane w nocie 56 oraz w nocie 57.
Dla celów ustalenia podstawowych wielkości w EUR zastosowanych w wybranych danych finansowych przyjęto następujące kursy:
· dla pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej – kurs średni NBP z dnia 31.12.2020 r.: 1 EUR = 4,6148 PLN oraz kurs średni NBP z dnia 31.12.2019 r.: 1 EUR = 4,2585 PLN
· dla pozycji rachunku zysków i strat na 31.12.2020 r. – kurs wyliczony jako średnia z kursów NBP, obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca 2020 r.: 1 EUR = 4,4742 PLN; na 31.12.2019 r. - kurs wyliczony jako średnia z kursów NBP, obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca 2019 r.: 1 EUR = 4,3018 PLN.
Na dzień 31.12.2020 r. wartości bilansowe denominowane w walutach obcych przeliczone zostały na PLN zgodnie z tabelą nr 255/A/NBP/2020 z dnia 31.12.2020 r.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok |
I. Skonsolidowany rachunek zysków i strat
II. Skonsolidowane sprawozdanie z całkowitych dochodów
III. Skonsolidowane sprawozdanie z sytuacji finansowej
IV. Skonsolidowane sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym
V. Skonsolidowane sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych
VI. Noty objaśniające do skonsolidowanego sprawozdania finansowego
1. Informacja ogólna o emitencie
2. Zasady sporządzania skonsolidowanego sprawozdania finansowego
3. Sprawozdawczość według segmentów działalności
8. Przychody z tytułu dywidend
9. Wynik handlowy i rewaluacja
10. Wynik na pozostałych instrumentach finansowych
11. Pozostałe przychody operacyjne
12. Odpisy netto z tytułu utraty wartości należności kredytowych
15. Pozostałe koszty operacyjne
16. Obciążenie z tytułu podatku dochodowego
18. Gotówka i operacje z bankami centralnymi
20. Aktywa, zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
21. Pochodne instrumenty zabezpieczające
23. Informacje o sekurytyzacji aktywów
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok |
29. Aktywa z tytułu praw do użytkowania
30. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego netto
31. Aktywa zaklasyfikowane jako przeznaczone do sprzedaży
34. Zobowiązania wobec klientów
35. Zobowiązania podporządkowane
36. Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych
37. Rezerwy na zobowiązania pozabilansowe obarczone ryzykiem kredytowym
42. Kapitał z aktualizacji wyceny
45. Transakcje z przyrzeczeniem odkupu i odsprzedaży
46. Kompensowanie aktywów i zobowiązań finansowych
49. Aktywa i zobowiązania stanowiące zabezpieczenie
50. Informacje dotyczące leasingu
51. Skonsolidowane sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych – informacja dodatkowa
53. Nabycia, sprzedaże i likwidacje podmiotów zależnych i stowarzyszonych
54. Świadczenia na rzecz pracowników
55. Program motywacyjny w formie akcji
57. Zdarzenia, które wystąpiły po dacie zakończenia okresu sprawozdawczego
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
za okres: |
1.01.2020- |
1.01.2019- |
|
Przychody odsetkowe i o charakterze zbliżonym do odsetek |
|
|
|
Przychody
odsetkowe od aktywów finansowych wycenianych |
|
|
|
Przychody odsetkowe od aktywów wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
|
|
|
Przychody o charakterze zbliżonym do odsetek od aktywów wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy |
|
|
|
Koszty odsetkowe |
|
( |
( |
Wynik z tytułu odsetek |
Nota 6 |
|
|
Przychody prowizyjne |
|
|
|
Koszty prowizyjne |
|
( |
( |
Wynik z tytułu prowizji |
Nota 7 |
|
|
Przychody z tytułu dywidend |
Nota 8 |
|
|
Wynik handlowy i rewaluacja |
Nota 9 |
|
|
Wynik na pozostałych instrumentach finansowych |
Nota 10 |
|
|
Pozostałe przychody operacyjne |
Nota 11 |
|
|
Odpisy netto z tytułu oczekiwanych strat kredytowych |
Nota 12 |
( |
( |
Koszty operacyjne w tym: |
|
( |
( |
- Koszty pracownicze i koszty działania |
Nota 13,14 |
( |
( |
- Amortyzacja rzeczowego majątku trwałego i wartości niematerialnych |
|
( |
( |
- Amortyzacja składników aktywów z tytułu prawa do użytkowania |
|
( |
( |
- Pozostałe koszty operacyjne |
Nota 15 |
( |
( |
Udział w zysku (stracie) jednostek wycenianych metodą praw własności |
|
|
|
Podatek od instytucji finansowych |
|
( |
( |
Zysk przed opodatkowaniem |
|
|
|
Obciążenie z tytułu podatku dochodowego |
Nota 16 |
( |
( |
Skonsolidowany zysk za okres |
|
|
|
w tym: |
|
|
|
- zysk należny akcjonariuszom Santander Bank Polska S.A. |
|
|
|
- zysk należny udziałowcom niesprawującym kontroli |
|
|
|
Zysk na akcję |
Nota 17 |
|
|
Podstawowy (zł/akcja) |
|
|
|
Rozwodniony (zł/akcja) |
|
|
|
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
za okres |
1.01.2020- |
1.01.2019- |
Skonsolidowany zysk za okres |
|
|
Inne całkowite dochody netto, które mogą zostać przeniesione do wyniku finansowego: |
|
|
Wycena i sprzedaż dłużnych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody brutto |
|
|
Podatek odroczony |
( |
( |
Wycena instrumentów zabezpieczających przepływy pieniężne brutto |
|
|
Podatek odroczony |
( |
( |
Inne całkowite dochody netto, które nie mogą zostać przeniesione do wyniku finansowego: |
( |
|
Wycena i sprzedaż kapitałowych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody brutto |
( |
|
Podatek odroczony i bieżący |
|
( |
Rezerwa na odprawy emerytalne - zyski/straty aktuarialne brutto |
( |
( |
Podatek odroczony |
|
|
Inne całkowite dochody netto razem |
|
|
CAŁKOWITY DOCHÓD ZA OKRES SPRAWOZDAWCZY |
|
|
Całkowity dochód ogółem przypadający: |
|
|
Akcjonariuszom Santander Bank Polska S.A. |
|
|
Udziałowcom niesprawującym kontroli |
|
|
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
na dzień: |
|
31.12.2020 |
31.12.2019 |
AKTYWA |
|
|
|
Gotówka i operacje z bankami centralnymi |
Nota 18 |
|
|
Należności od banków |
Nota 19 |
|
|
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu |
Nota 20 |
|
|
Pochodne instrumenty zabezpieczające |
Nota 21 |
|
|
Należności od klientów w tym: |
Nota 22 |
|
|
- wyceniane w zamortyzowanym koszcie |
|
|
|
- wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
|
|
|
- wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy |
|
|
|
Należności z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu |
|
|
|
Inwestycyjne aktywa finansowe w tym: |
Nota 24 |
|
|
- dłużne inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
|
|
|
- dłużne inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy |
|
|
|
- kapitałowe inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
|
|
|
- kapitałowe inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy |
|
|
|
Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań |
Nota 48 |
|
|
Inwestycje w podmioty stowarzyszone |
Nota 25 |
|
|
Wartości niematerialne |
Nota 26 |
|
|
Wartość firmy |
Nota 27 |
|
|
Rzeczowy majątek trwały |
Nota 28 |
|
|
Aktywa z tytułu praw do użytkowania |
Nota 29 |
|
|
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego netto |
Nota 30 |
|
|
Aktywa zaklasyfikowane jako przeznaczone do sprzedaży |
Nota 31 |
|
|
Pozostałe aktywa |
Nota 32 |
|
|
Aktywa razem |
|
|
|
ZOBOWIĄZANIA I KAPITAŁY |
|
|
|
Zobowiązania wobec banków |
Nota 33 |
|
|
Pochodne instrumenty zabezpieczające |
Nota 21 |
|
|
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu |
Nota 20 |
|
|
Zobowiązania wobec klientów |
Nota 34 |
|
|
Zobowiązania z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu |
Nota 45 |
|
|
Zobowiązania podporządkowane |
Nota 35 |
|
|
Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych |
Nota 36 |
|
|
Zobowiązania z tytułu leasingu |
Nota 49 |
|
|
Zobowiązania z tytułu bieżącego podatku dochodowego |
|
|
|
Rezerwy na zobowiązania pozabilansowe obarczone ryzykiem kredytowym |
Nota 37 |
|
|
Pozostałe rezerwy |
Nota 38 |
|
|
Pozostałe zobowiązania |
Nota 39 |
|
|
Zobowiązania razem |
|
|
|
Kapitały |
|
|
|
Kapitały własne należne akcjonariuszom Santander Bank Polska S.A. |
|
|
|
Kapitał akcyjny |
Nota 40 |
|
|
Pozostałe kapitały |
Nota 41 |
|
|
Kapitał z aktualizacji wyceny |
Nota 42 |
|
|
Zyski zatrzymane |
|
|
|
Wynik roku bieżącego |
|
|
|
Udziały niekontrolujące |
Nota 43 |
|
|
Kapitały razem |
|
|
|
Zobowiązania i kapitały razem |
|
|
|
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Kapitały własne przypadające na akcjonariuszy jednostki dominującej |
Skonsolidowane
sprawozdanie ze zmian w kapitale
własnym |
Kapitał akcyjny |
Pozostałe kapitały |
Kapitał z aktualizacji wyceny |
Zyski zatrzymane oraz wynik roku bieżącego |
Razem |
Udziały niekontrolujące |
Kapitały własne razem |
Nota |
40 |
41 |
42 |
|
|
43 |
|
Stan na początek okresu |
|
|
|
|
|
|
|
Całkowite dochody razem |
|
|
|
|
|
|
|
Wynik okresu bieżącego |
|
|
|
|
|
|
|
Inne całkowite dochody |
|
|
|
|
|
|
|
Emisja akcji* |
|
|
|
|
|
|
|
Odpis na pozostałe kapitały |
|
|
|
( |
|
|
|
Odpis na dywidendy |
|
|
|
|
|
( |
( |
Wycena płatności w formie akcji |
|
|
|
|
|
|
|
Wynik na sprzedaży kapitałowych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
|
|
|
( |
|
|
|
Pozostałe zmiany |
|
|
|
|
|
|
|
Stan na koniec okresu |
|
|
|
|
|
|
|
* szczegóły opisane zostały w nocie 40
Kapitały własne przypadające na akcjonariuszy jednostki dominującej |
Skonsolidowane sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym 1.01.2019 r. - 31.12.2019 r. |
Kapitał akcyjny |
Pozostałe kapitały |
Kapitał z aktualizacji wyceny |
Zyski zatrzymane oraz wynik roku bieżącego |
Razem |
Udziały niekontrolujące |
Kapitały własne razem |
Nota |
40 |
41 |
42 |
|
|
43 |
|
Stan na początek okresu |
|
|
|
|
|
|
|
Całkowite dochody razem |
|
|
|
|
|
|
|
Wynik okresu bieżącego |
|
|
|
|
|
|
|
Inne całkowite dochody |
|
|
|
|
|
( |
|
Odpis na pozostałe kapitały |
|
|
|
( |
|
|
|
Odpis na dywidendy |
|
|
|
( |
( |
( |
( |
Wycena płatności w formie akcji |
|
|
|
|
|
|
|
Wynik na sprzedaży kapitałowych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
|
|
|
( |
|
|
|
Likwidacja spółki Santander Securities S.A. |
|
|
|
( |
|
|
|
Pozostałe zmiany |
|
|
|
|
|
|
|
Stan na koniec okresu |
|
|
|
|
|
|
|
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
1.01.2020- |
1.01.2019- |
|
Zysk przed opodatkowaniem |
|
|
Korekty razem: |
|
|
Udział w zyskach netto jednostek wycenianych metodą praw własności |
( |
( |
Amortyzacja |
|
|
Zysk z działalności inwestycyjnej |
( |
( |
Odsetki naliczone wyłączane z działalności operacyjnej |
( |
( |
Dywidendy |
( |
( |
Odpisy z tytułu (odwrócenia) utraty wartości |
|
|
Zmiany: |
|
|
Stanu rezerw |
|
|
Stanu aktywów/zobowiązań finansowych przeznaczonych do obrotu |
( |
( |
Stanu aktywów stanowiących zabezpieczenie zobowiązań |
|
|
Stanu pochodnych instrumentów zabezpieczających |
|
( |
Stanu należności od banków |
( |
( |
Stanu należności od klientów |
( |
( |
Stanu zobowiązań wobec banków |
|
|
Stanu zobowiązań wobec klientów |
|
|
Stanu należności/zobowiązań z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu |
( |
( |
Stanu pozostałych aktywów i zobowiązań |
|
( |
Odsetki otrzymane dotyczące działalności operacyjnej |
|
|
Odsetki zapłacone dotyczące działalności operacyjnej |
( |
( |
Podatek dochodowy zapłacony |
( |
( |
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej |
|
|
Wpływy |
|
|
Zbycie / zapadalność inwestycyjnych aktywów finansowych |
|
|
Zbycie wartości niematerialnych oraz rzeczowego majątku trwałego |
|
|
Dywidendy otrzymane |
|
|
Odsetki otrzymane |
|
|
Wydatki |
( |
( |
Nabycie inwestycyjnych aktywów finansowych |
( |
( |
Nabycie wartości niematerialnych oraz rzeczowego majątku trwałego |
( |
( |
Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej |
( |
( |
Wpływy |
|
|
Emisja dłużnych papierów wartościowych |
|
|
Wpływy z emisji akcji i dopłat do kapitału |
|
|
Zaciągnięcia kredytów i pożyczek |
|
|
Wydatki |
( |
( |
Wykup dłużnych papierów wartościowych |
( |
( |
Spłaty kredytów i pożyczek |
( |
( |
Spłaty zobowiązań z tytułu leasingu |
( |
( |
Dywidendy na rzecz właścicieli |
( |
( |
Odsetki zapłacone |
( |
( |
Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej |
( |
( |
Przepływy pieniężne netto - razem |
( |
( |
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na początek okresu |
|
|
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na koniec okresu |
|
|
Informacje dotyczące zobowiązań wynikających z działalności finansowej w zakresie kredytów i pożyczek otrzymanych, zobowiązań podporządkowanych oraz emisji dłużnych papierów wartościowych przedstawiono odpowiednio w notach: 33- 36
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Bank działa pod nazwą
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska S.A. zawiera dane Banku, jego jednostek zależnych oraz udziały w jednostkach stowarzyszonych (razem zwanych Grupą).
Jednostką dominującą najniższego i najwyższego szczebla
dla Santander Bank Polska
z siedzibą w Santander w Hiszpanii.
· pośrednictwa obrotu papierami wartościowymi,
· leasingu,
· faktoringu,
· zarządzania aktywami/funduszami,
· dystrybucji usług ubezpieczeniowych,
· handlu akcjami i udziałami spółek prawa handlowego,
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
1. Na dzień 31.12.2020r. Santander Bank Polska S.A. był współwłaścicielem spółki Santander Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. razem z Banco Santander S.A. Obaj właściciele wchodzą w skład Grupy Santander i posiadają po 50 % udziału w kapitale zakładowym spółki. W praktyce, Santander Bank Polska S.A. sprawuje kontrolę nad podmiotem zależnym Santander Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A., ponieważ za jego pośrednictwem Banco Santander realizuje swoją politykę w Polsce. W związku z powyższym, spółka traktowana jest jako zależna.
2. W dniu 23.12.2020 uchwałą Zgromadzenia Wspólników została podjęta decyzja o rozwiązaniu spółki Santander Consumer Finanse Sp. z o.o. oraz rozpoczęciu procesu likwidacyjnego.
3. Zdaniem Zarządu Grupy Santander inwestycja dokonana w PSA Finance Polska Sp. z o.o. stanowi inwestycję w jednostkę zależną na potrzeby sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego z uwagi na sprawowanie bezpośrednio przez Santander Consumer Bank S.A. i pośrednio przez Santander Bank Polska S.A. kontroli nad inwestycją.
4. W dniu 18.11.2019 r. została zarejestrowana zgodnie z prawem irlandzkim spółka SCM Poland AUTO 2019-1 Designated Activity Company z siedzibą w Dublinie. Jest to spółka celowa powołana do realizacji transakcji sekurytyzacji portfela należności leasingowych, której udziałowcem jest osoba prawna niepowiązana z Grupą. Spółka jest kontrolowana przez Santander Consumer Multirent Sp. z o.o
5. W dniu 27.08.2020 r. została zarejestrowana zgodnie z prawem polskim spółka Santander Consumer Financial Solutions Sp. z o.o. (SCFS Sp. z o.o.) z siedzibą we Wrocławiu. Przedmiotem działalności spółki będzie wynajem samochodów osobowych, pożyczka samochodowa oraz leasing finansowy dedykowany dla konsumentów. Spółka jest kontrolowana przez Santander Consumer Multirent Sp. z o.o., który posiada 100% udziałów spółki.
6. SC Poland Consumer 15-1 sp. z o.o. , S.C. Poland Consumer 16-1 sp.
z o.o. spółki celowe powołane do przeprowadzenia sekurytyzacji części portfela
kredytowego, w których udziałowcem jest polska osoba prawna niepowiązana z
Grupą; spółki kontrolowane przez Santander Consumer Bank S.A., w związku ze
spełnieniem warunków kontroli zawartych w MSSF 10.7.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
2.1. Oświadczenie o zgodności
Roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Santander Bank Polska S.A. zostało sporządzone zgodnie ze stosowanymi w sposób ciągły Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) przyjętymi przez Unię Europejską według stanu w dniu 31 grudnia 2020 roku, a w zakresie nieuregulowanym powyższymi standardami– zgodnie z wymogami ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (tekst jednolity Dz.U. z 2020, poz. 568) i wydanymi na jej podstawie przepisami wykonawczymi, a także wymogami wobec emitentów papierów wartościowych dopuszczonych lub będących przedmiotem ubiegania się o dopuszczenie do obrotu na rynku oficjalnych notowań giełdowych określonymi w ustawie z dnia 29 lipca 2005 roku o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.
Niniejsze skonsolidowane
sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone do publikacji przez Zarząd Santander Bank Polska S.A. w
dniu 22 lutego 2021 roku.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
2.2. Nowe standardy i interpretacje oraz zmiany do standardów lub interpretacji, które mogą mieć zastosowanie w Grupie Santander Bank Polska S.A., a nie są jeszcze obowiązujące i nie zostały wcześniej wprowadzone
*Nowe standardy oraz zmiany do istniejących standardów wydane przez RMSR, ale jeszcze niezatwierdzone do stosowania w UE.
**Wpływ reformy IBOR został zaprezentowany w punkcie Reforma indeksów stóp procentowych (Interest Rate Benchmark reform).
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
2.3. Standardy i interpretacje oraz zmiany do standardów lub interpretacji, które zostały po raz pierwszy zastosowane w roku obrotowym 2020
2.4. Porównywalność z wynikami poprzednich okresów
Na podstawie przeprowadzonej w 2020 roku analizy, w celu lepszego dostosowania do specyfiki transakcji, począwszy od 1 stycznia 2020 roku Grupa zmieniła sposób prezentacji ujmowania wyniku na modyfikacji aktywa/zobowiązania z tytułu leasingu w skonsolidowanym rachunku zysków i strat. Zmiany te Grupa zastosowała do danych za 2019 rok w celu doprowadzenia do porównywalności. Pozycje te wcześniej prezentowane były jako Pozostałe przychody operacyjne w linii Przychody z tyt. modyfikacji umów leasingu oraz Pozostałe koszty operacyjne w linii Koszty z tyt. modyfikacji umów leasingu. Od 1 stycznia 2020 roku zostały wynettowane i zaprezentowane jako Pozostałe przychody operacyjne w linii Przychody z tytułu modyfikacji umów leasingu.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
2.5. Podstawa sporządzenia sprawozdania finansowego
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuacji działalności gospodarczej przez spółki Grupy Kapitałowej w dającej się przewidzieć przyszłości, tj. przez okres co najmniej 12 miesięcy od dnia, na który sporządzono niniejsze sprawozdanie finansowe.
Zarząd w swojej ocenie rozważył m. in. wpływ pandemii COVID-19 i ustalił, że wpływa ona na wycenę aktywów oraz szacowane przyszłe wyniki, ale nie powoduje istotnej niepewności w zakresie zdolności jednostki do kontynuacji działalności.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe zostało sporządzone w złotych polskich, w zaokrągleniu do tysiąca złotych.
Grupa Santander Bank Polska S.A. sporządziła skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) przyjętymi do stosowania w Unii Europejskiej, zgodnie z zasadami wyceny bilansowej wskazanymi poniżej:
Zasady rachunkowości zostały zastosowane analogicznie przez poszczególne jednostki Grupy Santander Bank Polska S.A., Grupa Santander Bank Polska S.A. zastosowała takie same zasady rachunkowości, jak przy sporządzaniu skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok zakończony 31 grudnia 2019 roku, zmiany wynikające z nowo zastosowanych standardów opisano w punkcie 2.3.
2.6. Zastosowanie szacunków
Sporządzenie sprawozdania finansowego zgodnie z MSSF wymaga od kierownictwa dokonania subiektywnych ocen, estymacji i przyjęcia założeń, które wpływają na stosowane zasady rachunkowości oraz na prezentowane kwoty aktywów i zobowiązań oraz przychodów i kosztów.
Szacunki i założenia dokonywane są w oparciu o dostępne dane historyczne oraz szereg innych czynników, które są uważane za właściwe w danych warunkach. Wyniki tworzą podstawę do dokonywania szacunków odnośnie wartości bilansowych aktywów i zobowiązań, których nie da się określić w jednoznaczny sposób na podstawie innych źródeł.
Szacunki i założenia podlegają bieżącym przeglądom. Zmiany w szacunkach są rozpoznawane w okresie, w którym je dokonano pod warunkiem, że dotyczyły one tylko tego okresu lub w okresie, w którym je dokonano i okresach przyszłych, jeśli wpływają one zarówno na bieżący jak i przyszłe okresy.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Najistotniejsze szacunki dokonywane przez Grupę Santander Bank Polska S.A.
Najistotniejsze szacunki i oceny obejmują:
· Odpisy na oczekiwane straty kredytowe
· Wartość godziwą instrumentów finansowych
· Szacunki dotyczące spraw spornych
· Szacunki dotyczące rezerw portfelowych na ryzyko związane ze kredytami hipotecznymi w walutach obcych
· Szacunki dotyczące zwrotów prowizji z tytułu przedterminowej spłaty kredytów konsumenckich
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe aktywów finansowych z uwzględnieniem sytuacji wynikającej z COVID-19
Podejście MSSF 9 do szacowania odpisów z tytułu strat kredytowych bazuje na wyznaczaniu oczekiwanych strat kredytowych (expected credit loss ECL). Odpisy z tytułu ECL odzwierciedlają nieobciążoną i ważoną prawdopodobieństwem kwotę, którą ustala się, oceniając szereg możliwych wyników, wartość pieniądza w czasie oraz racjonalne i możliwe do udokumentowania informacje, które są dostępne bez nadmiernych kosztów lub starań na dzień sprawozdawczy, dotyczące przeszłych zdarzeń, obecnych warunków i prognoz dotyczących przyszłych warunków gospodarczych. Odpisy z tytułu ECL są mierzone w kwocie równej ECL w horyzoncie 12-miesięcznym albo ECL w horyzoncie pozostałego czasu życia instrumentu jeżeli zidentyfikowano dla nich istotny wzrost ryzyka kredytowego od momentu rozpoznania. W związku z powyższym model ECL wymaga dokonania szeregu ocen i szacunków elementów obarczonych niepewnością, w szczególności w zakresie:
· pomiaru ECL w horyzoncie 12 miesięcznym albo pozostałego czasu życia instrumentu,
· określenia, kiedy następuje zdarzenie istotnego wzrostu ryzyka kredytowego,
· określenia przyszłych zdarzeń (forward looking) oraz ich prawdopodobieństwa, które są odzwierciedlone w oszacowaniu ECL.
W rezultacie odpisy z tytułu ECL są szacowane z wykorzystaniem złożonego modelu stworzonego z wykorzystaniem wielu informacji i wielu technik statystycznych. Struktura modeli wykorzystywanych w celu oszacowania ECL uwzględnia modele dla następujących parametrów:
· PD - Probability of Default, tj. Szacunek prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania w danym horyzoncie czasowym (12-miesięcznym lub na całe życie);
· LGD - Loss Given Default, tj. część ekspozycji, która nie zostałaby odzyskana w przypadku zmaterializowania się zdarzenia niewykonania zobowiązania;
· EAD – Exposure at Default, tj. oczekiwana wielkość ekspozycji w przypadku zmaterializowana się zdarzenia niewykonania zobowiązania w horyzoncie 12-miesięcy lub całego okresu życia.
Zmiany w powyższych szacunkach i strukturze modeli mogą mieć istotny wpływ na poziom odpisów z tytułu ECL.
MSSF 9 uzależnia sposób rozpoznawania strat oczekiwanych w zależności od zmiany poziomu ryzyka, który nastąpił od momentu rozpoznania ekspozycji. Standard wprowadził trzy podstawowe etapy/koszyki rozpoznawania strat oczekiwanych:
· Koszyk 1 – w którym są klasyfikowane ekspozycje dla których od momentu rozpoznania nie nastąpiły istotne zmiany ryzyka rozumiane, jako wzrost prawdopodobieństwa przeklasyfikowania do portfela z utratą wartości (Koszyk 3). Dla takich ekspozycji oczekiwane straty są rozpoznawane w horyzoncie najbliższych 12 miesięcy.
· Koszyk 2 – w którym są klasyfikowane ekspozycje, dla których od momentu rozpoznania nastąpił istotny wzrost ryzyka, ale jeszcze nie uprawdopodobniło się zdarzenie niewywiązania się z zobowiązania. Dla takich ekspozycji straty oczekiwane są rozpoznawane w horyzoncie pozostałego czasu życia ekspozycji.
· Koszyk 3 – w którym są klasyfikowane ekspozycje, dla których zmaterializowało się zdarzenia niewykonania zobowiązania (zaistniały przesłanki utraty wartości). Dla takich ekspozycji oczekiwane straty są rozpoznawane w horyzoncie pozostałego czasu życia ekspozycji.
Dla celów oceny ECL w podejściu portfelowym, aktywa finansowe są grupowane według podobnych charakterystyk ryzyka kredytowego, które wskazują na zdolność dłużnika do spłaty całości zobowiązania zgodnie z warunkami umowy (np. na podstawie oceny ryzyka kredytowego stosowanego przez Grupę Santander Bank Polska S.A. lub procesu oceniania według przyjętej skali z uwzględnieniem typu składnika aktywów, branży, położenia geograficznego, rodzaju zabezpieczenia, opóźnienia w spłacie i innych istotnych czynników). Wybrane cechy charakterystyczne są istotne z punktu widzenia oceny
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
przyszłych przepływów pieniężnych dla grup takich aktywów, gdyż wskazują, jaka jest zdolność dłużników do spłaty wszystkich wymaganych kwot zgodnie z warunkami umowy dotyczącej składnika aktywów będącego przedmiotem oceny. Systemy klasyfikacji kredytowej zostały opracowane wewnętrznie i są stale ulepszane, np. poprzez zewnętrzną analizę wskaźnikową pozwalającą na lepsze zastosowanie wyżej wymienionych parametrów do oszacowania odpisu aktualizującego.
Wyliczenie ECL w podejściu indywidualnym odbywa się w oparciu o wyliczenie sumy ważonych prawdopodobieństwem odpisów aktualizujących obliczonych dla wszystkich możliwych scenariuszy odzysku w zależności od aktualnie realizowanej dla danego klienta strategii odzysku.
W ramach analizy scenariuszowej wykorzystywane są przede wszystkim następujące strategie/scenariusze:
· Odzysk z prowadzonej działalności operacyjnej / refinansowania / wsparcia kapitałowego;
· Odzysk ze sprzedaży zabezpieczenia w trybie dobrowolnym;
· Odzysk w procesie egzekucji;
· Odzysk w ramach upadłości układowej / postępowania naprawczego / upadłości likwidacyjnej;
· Odzysk w ramach przejęcia zadłużenia / aktywa / sprzedaży wierzytelności.
Ponadto dla ekspozycji klasyfikowanych, jako POCI (purchased or originated credit impaired) – czyli zakupionych lub powstałych składników aktywów finansowych, które w momencie początkowego ujęcia są dotknięte utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe – oczekiwane straty są rozpoznane w horyzoncie pozostałego czasu życia. Do utworzenia takiego aktywa dochodzi w sytuacji rozpoznania aktywa z utratą wartości, a klasyfikacja POCI utrzymywana jest w całym okresie życia aktywa.
Aktywa kredytowe z utratą wartości
Aktywa kredytowe z utratą wartości są to aktywa z koszyka 3 lub POCI. Składnik aktywów finansowych lub grupa aktywów finansowych utraciły wartość wtedy i tylko wtedy, gdy istnieją obiektywne dowody utraty wartości wynikające z jednego lub więcej zdarzeń mających miejsce po początkowym ujęciu składnika aktywów, a zdarzenie (lub zdarzenia) powodujące utratę wartości ma wpływ na oczekiwane przyszłe przepływy pieniężne wynikające ze składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych, których wiarygodne oszacowanie jest możliwe. Wskazanie pojedynczego zdarzenia, powodującego utratę wartości może nie być możliwe, utratę wartości może raczej spowodować złożony efekt kilku zdarzeń. Do obiektywnych dowodów utraty wartości składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów zalicza się uzyskane informacje dotyczące następujących zdarzeń:
· znaczące trudności finansowe emitenta lub dłużnika;
· niedotrzymanie warunków umowy,; np. opóźnienie w spłacie odsetek lub należności głównej powyżej 90 dni w kwocie przekraczającej próg istotności (500 zł dla w przypadku ekspozycji indywidualnych oraz małych i średnich przedsiębiorstw oraz 3000 zł dla klientów biznesowych i korporacyjnych)
· przyznanie dłużnikowi przez Grupę Santander Bank Polska S.A., ze względów ekonomicznych lub prawnych wynikających z trudności finansowych dłużnika, udogodnienia, którego w innym wypadku Grupa Santander Bank Polska S.A. by nie udzieliła, które spełniają kryteria:
(1) Transakcje, które mają jakąkolwiek kwotę zaległości powyżej 90 dni,
(2) Transakcje w okresie warunkowym (normalne pod obserwacją) poprzednio klasyfikowane jako niepracujące, które zostały zrefinansowane lub zrestrukturyzowane lub są przeterminowane o więcej niż 30 dni z powodu zaobserwowanych trudności finansowych klienta.
(3) Transakcje, w ramach których zastosowano klauzule umowne powodujące odroczenie płatności poprzez karencję w spłacie kapitału przez okres dłuższy niż dwa lata.
(4) Transakcje obejmujące umorzenie zobowiązań, okresy karencji w spłacie odsetek lub spłacane w ratach bez odsetek umownych.
(5) W oparciu o pojawiające się prognozy makroekonomiczne Grupa ocenia, że plany klienta i oparty o nie harmonogram są zagrożone.
(6) Transakcje, w ramach których następuje przekroczenie akceptowalnego poziomu zmniejszenia zobowiązania dłużnika.
· wysoce prawdopodobna upadłość dłużnika, postępowanie sanacyjne, układowe lub inna reorganizacja finansowa dłużnika;
· zanik aktywnego rynku na dany składnik aktywów finansowych ze względu na trudności finansowe;
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
· pozyskane informacje wskazują na możliwy do zmierzenia spadek oszacowanych przyszłych przepływów pieniężnych związanych z grupą aktywów finansowych od momentu początkowego ich ujęcia, mimo że nie można jeszcze ustalić spadku dotyczącego pojedynczego składnika grupy aktywów finansowych, w tym:
i. negatywne zmiany dotyczące statusu płatności dłużnika w Grupie Santander Bank Polska S.A.,
ii. krajowa lub lokalna sytuacja gospodarcza, która ma związek z niespłacaniem aktywów w Grupie Santander Bank Polska S.A.
· ekspozycje objęte moratorium ustawowym tzw. Tarcza 4.0 ( Ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym COVID-19)- zastosowanie moratorium na podstawie deklaracji o utracie źródła dochodu.
W przypadku ekspozycji z utratą wartości (koszyk 3) istnieje możliwość przeklasyfikowania ekspozycji do koszyka 2 lub 1, gdy ustąpiły przesłanki powodujące klasyfikację do koszyka 3 (w szczególności nastąpiła poprawa sytuacji ekonomiczno-finansowej kredytobiorcy) oraz dodatkowo po upłynięciu okresu kwarantanny (prawidłowej obsługi rozumianej jako brak opóźnień w spłacie powyżej 30 dni), przy czym:
· W przypadku ekspozycji klientów indywidualnych okres kwarantanny wynosi 6 miesięcy (z wyłączeniem okresu karencji dla moratoriów ustawowych i pozaustawowych).
· W przypadku klientów małych i średnich przedsiębiorstw okres kwarantanny wynosi 6 miesięcy, dodatkowo dla części klientów wymagana jest ocena sytuacji finansowej i zdolności kredytowej klienta. Brak możliwości ponownej klasyfikacji do koszyka 1 lub 2 następuje jednak w przypadku identyfikacji: oszustwa, zaprzestania działalności, wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego/likwidacyjnego.
· W przypadku klientów biznesowych i korporacyjnych okres kwarantanny wynosi 3 miesiące, wymagana jest również pozytywna ocena kondycji finansowej (Grupa uznaje wszystkie pozostałe płatności za możliwe do odzyskania w terminie wynikającym z umowy). Brak możliwości powrotu do koszyka 1 lub 2 w przypadku identyfikacji oszustwa, zaprzestania prowadzenia działalności, wszczęcia postępowań prawnych: restrukturyzacyjnego, upadłościowego, likwidacyjnego.
· Dodatkowo w przypadku podejmowania przez bank działań restrukturyzacyjnych i klasyfikacji Klienta do koszyka 3, przeklasyfikowanie do koszyka 2 następuje po co najmniej 12 miesiącach (licząc od późniejszej z dat: restrukturyzacji bądź przeklasyfikowania do portfela niepracującego) oraz gdy nie ma obaw co do spłaty całości zadłużenia zgodnie z warunkami restrukturyzacji.
Nowa definicja niewykonania zobowiązania
Grupa dostosowała od stycznia 2021 roku zasady klasyfikacji ryzyka kredytowego do nowych regulacji: (a) Wytycznych Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EBA / GL / 2016/07) w sprawie stosowania definicji niewykonania zobowiązania, oraz (b) rozporządzenia Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju w sprawie progów istotności przeterminowanych zobowiązań kredytowych. Główne zmiany dotyczą metodologii obliczania dni przeterminowanych i obejmują:
· jednoczesną analizę dwóch progów istotności (bezwzględnego i względnego) - dni przeterminowania liczone są tylko w przypadku przekroczenia obu progów istotności (bezwzględnego i względnego),
· niższe wartości progu bezwzględnego w stosunku do obecnych: 400 zł vs. 500 zł dla klientów detalicznych i 2000 zł vs. 3000 zł dla klientów niedetalicznych,
· dla dłużników niedetalicznych, obliczenie dni przeterminowania z uwzględnieniem łącznej ekspozycji dłużnika w Grupie Santander Bank Polska (z wyłączeniem Santander Consumer Bank).
Wdrożenie powyższych zmian wpływa na klasyfikację zaangażowań klientów do etapu 2 i 3, a tym samym na wartość utworzonej rezerwy.
Grupa zdecydowała się uwzględnić przewidywany wpływ wdrożenia nowej definicji niewykonania zobowiązania w postaci dodatkowej rezerwy zarządczej.
Istotny wzrost ryzyka kredytowego (SICR)
Jednym z kluczowych elementów MSSF 9 jest identyfikacja istotnego wzrostu ryzyka kredytowego decydującego o klasyfikacji do koszyka 2. Grupa Santander Bank Polska S.A. wypracowała szczegółowe kryteria definicji istotnego wzrostu poziomu ryzyka bazujące na następujących głównych założeniach:
· Jakościowych:
· Objęcie klienta dedykowanymi strategiami monitoringu będącymi konsekwencją zidentyfikowania sygnałów wczesnego ostrzegania świadczących o istotnym wzroście ryzyka kredytowego
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
· Działania restrukturyzacyjne związane z udzieleniem klientom udogodnień wymuszonych ich trudną sytuacją finansową
· Opóźnienie w spłacie zgodnie z kryteriami standardu tj. 30 dni przeterminowania połączone z progiem materialności
· Ilościowych:
· Metoda bufora ryzyka bazująca na porównaniu krzywych prawdopodobieństwa niewypłacalności w horyzoncie aktualnego pozostałego czasu życia ekspozycji według oceny poziomu ryzyka na moment rozpoznania ekspozycji i na datę raportową. Bufor ryzyka ustalany jest, jako wartość względna dla każdej ekspozycji w oparciu o ocenę ryzyka wynikającą z modeli wewnętrznych i pozostałych parametrów ekspozycji wpływających na ocenę Grupy, czy znaczący wzrost ryzyka mógł wystąpić w odniesieniu do momentu początkowego rozpoznania ekspozycji (parametry te biorą pod uwagę typy produktu, strukturę terminową jak również rentowność). Metodologia bufora ryzyka została przygotowana wewnętrznie i opiera się na informacjach zebranych w trakcie procesów decyzyjnego oraz ustalania transakcji.
· Fakt objęcia działaniami pomocowymi związanymi z COVID-19 (z wyłączeniem ekspozycji objętych moratorium ustawowym Tarcza 4.0) nie powoduje automatycznego przeklasyfikowania do koszyka 2 lub koszyka 3. Dodatkowe ryzyko klienta jest na bieżąco monitorowane. W ramach zarządzania ryzykiem kredytowym w obliczu pandemii COVID-19, raporty zarządcze i systemy wczesnego ostrzegania zostały rozbudowane, a najbardziej wrażliwe populacje zostały szczegółowo przeanalizowane
· W przypadku identyfikacji trwałych trudności finansowych klienta świadczących o wzroście ryzyka kredytowego, następuje przeklasyfikowanie do koszyka 2 (jest to odrębna przesłanka lub wykorzystuje się istniejące kryteria ilościowe i jakościowe).
· Definiując trwałe trudności, bank porównuje poziom ryzyka przed pandemią z obecnym, biorąc pod uwagę zaległości, oraz dodatkowe przyznane środki pomocowe.
· Dodatkowo długoterminowy wpływ pandemii COVID-19 w zakresie odpisów kalkulowanych metodą indywidualną, ze względu na specyfikę tego wyliczenia, znajduje odzwierciedlenie w indywidualnej analizie poprzez jednorazowe korekty pierwotnych (przed COVID) założeń. Korekty do założeń dotyczą: prawdopodobieństw realizacji scenariusza uzdrowienia, prawdopodobieństw realizacji przepływów operacyjnych oraz oczekiwanego odzysku ze sprzedaży zabezpieczeń rzeczowych.
· W przypadku ekspozycji znajdujących się w koszyku 2 istnieje możliwość przeklasyfikowania do koszyka 1, bez dodatkowego okresu kwarantanny, wówczas gdy ustały przesłanki wskazujące na istotny wzrost ryzyka w odniesieniu do momentu początkowego ujęcia aktywa, tzn. gdy zachodzą równocześnie warunki: sytuacja klienta nie wymaga intensywnego monitoringu ze strony Grupy, Grupa nie prowadzi działań restrukturyzacyjnych wobec ekspozycji, ekspozycja nie posiada opóźnień w spłacie ponad 30 dni na istotną kwotę, brak karencji z tytułu Tarczy 4.0., brak trwałych trudności oraz brak wzrostu ryzyka wg metody buforu ryzyka.
· W przypadku wygasłych moratoriów Grupa w dalszym ciągu stosuje definicję trwałych trudności. Kolejne środki pomocy w przypadku instrumentów zaklasyfikowanych jako restrukturyzacja są powodem klasyfikacji do koszyka 2.
Grupa Santander Bank Polska S.A. nie identyfikuje ekspozycji o niskim ryzyku kredytowym zgodnie z regułami wynikającymi z standardu MSSF 9, który pozwala na rozpoznanie oczekiwanych 12-miesięcznych strat nawet przy znacznym wzroście ryzyka kredytowego od momentu początkowego ujęcia.
Pomiar ECL
Drugim kluczowym elementem MSSF 9 jest podejście do szacowania parametrów ryzyka. Grupa Santander Bank Polska S.A. na potrzeby szacowania odpisów z tytułu strat oczekiwanych wykorzystuje własne oszacowania parametrów ryzyka bazujące na modelach wewnętrznych. Oczekiwane straty kredytowe stanowią iloczyn indywidualnych dla każdej ekspozycji oszacowanych wartości parametrów PD, LGD i EAD, a finalna wartość strat oczekiwanych jest sumą strat oczekiwanych w poszczególnych okresach (w zależności od koszyka w horyzoncie 12 miesięcy lub czasu życia) zdyskontowanych efektywną stopą procentową. Oszacowane parametry zgodnie z założeniami MSSF 9 podlegają korekcie z tytułu scenariuszy makroekonomicznych, w tym celu Grupa określa czynniki wpływające na poszczególne klasy aktywów, aby oszacować odpowiednią ewolucję parametrów ryzyka. Grupa wykorzystuje scenariusze opracowywane wewnętrznie, które podlegają aktualizacji w cyklu nie rzadszym niż półroczny. Modele i parametry stworzone na potrzeby MSSF 9 podlegają procesowi zarządzania modelami oraz podlegają kalibracji i walidacji.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Określenie przyszłych zdarzeń i ich prawdopodobieństwa
Przyszłe zdarzenia są odzwierciedlone zarówno w procesie szacowania strat z tytułu ECL jak i określenia istotnego wzrostu poziomu ryzyka kredytowego poprzez opracowanie odpowiednich scenariuszy makroekonomicznych, a następnie odzwierciedleniu ich w oszacowaniach parametrów dla każdego ze scenariusza. Finalna wartości parametrów jak i ECL powstaje, jako średnio ważona wartość parametrów ważona prawdopodobieństwem każdego ze scenariuszy. Grupa wykorzystuje 3 rodzaje wewnętrznie przygotowywanych scenariuszy tzw. bazowy oraz dwa alternatywne, które odzwierciedlają prawdopodobne alternatywne warianty scenariusza bazowego, przy czym jeden jest określany, jako optymistyczny, a drugi pesymistyczny.
Aby uniknąć wykorzystywania danych o dużej zmienności, w przypadku których prognozy dotyczące przyszłych zmian mogą nie być potwierdzone, do obliczenia oczekiwanych strat kredytowych wykorzystano scenariusze czynników makroekonomicznych opublikowane przed rozpoczęciem pandemii. Wpływ pandemii znajduje odzwierciedlenie w korekcie zarządczej opisanej w kolejnej sekcji.
Korekta do wartości wynikającej z modeli odzwierciedlająca ryzyko związane z sytuacją COVID-19
Grupa Santander Bank Polska S.A. kontynuuje ścisły monitoring sytuacji gospodarczej oraz zachowania portfeli kredytowych z związku z wydarzeniami COVID-19.
Z uwagi na wysoką niepewność co do zakresu oraz skali spowolnienia, Grupa zdecydowała się utworzyć dodatkowy odpis (ponad poziom ryzyka uwzględniony w indywidualnej ocenie ryzyka) w formie korekty do wartości wynikającej z modeli. Kwota korekty została zweryfikowana na koniec roku oraz wyznaczona na poziomie 121 414 tys.zł. (w porównaniu do 151 262 tys.zł. w czerwcu). Aktualizacja została dokonana w związku z regularnym przeglądem parametrów ryzyka z uwzględnieniem aktualnej struktury portfela i aktualnego profilu ryzyka.
Z uwagi na brak historycznych obserwacji, istnieje potencjalne ryzyko, że modele makroekonomiczne opracowane w relatywnie stabilnych okresach historycznych, mogą nie w pełni odzwierciedlać rzeczywistą sytuację wywołaną przez pandemię (np. silniejsza korelacja zmiennych, zmieniona interpretacja zmiennych w czasie kryzysu).
Biorąc pod uwagę wysoki poziom niepewności w zakresie informacji dotyczących przyszłości związanych z rozwojem sytuacji pandemicznej, w szczególności co do skali pogorszenia, jego horyzontu oraz wpływu podjętych środków wsparcia na sytuację klientów, zdecydowano się nie wykorzystywać nowych scenariuszy makroekonomicznych (uwzględniających sytuację COVID-19) na potrzeby aktualizacji parametrów ryzyka MSSF9.
Aby jednak odzwierciedlić wyższy poziom ryzyka, jaki można zaobserwować w przypadku portfeli kredytowych, zdecydowano o utworzeniu dodatkowego odpisu z tytułu utraty wartości (w formie korekty do wartości wynikającej z modeli), która pokryje niepewność związaną z wpływem pandemii nieuwzględnionej na poziomie parametrów ryzyka MSSF9.Zgodnie z przyjętym procesem w IV kwartale Grupa dokonała półrocznego przeglądu parametrów ryzyka. Niezmienione pozostało podejście Grupy do uwzględnienia przyszłych zdarzeń w procesie szacowania strat z tytułu ECL jak i określenia istotnego wzrostu poziomu ryzyka kredytowego poprzez odzwierciedlenie odpowiednich scenariuszy makroekonomicznych w oszacowaniach parametrów dla każdego ze scenariusza. Aktualizacja poziomu odpisów wynikająca z niepewnych perspektyw makroekonomicznych (poza opisanymi już działaniami), która została uwzględniona w korekcie do wartości wynikającej z modeli, została oparta na zmodyfikowanym scenariuszu uwzględniającym długoterminowy negatywny wpływ pandemii na sytuację gospodarczą.
Aby uwzględnić szok gospodarczy i nie przypisywać jego pełnej skali krótkiemu okresowi czasu, bank zdecydował się dostosować szeregi czasowe czynników makroekonomicznych. Aby osiągnąć długofalowy wpływ na gospodarkę, bank wybrał docelową datę, w której uwzględniony jest cały wpływ COVID-19. Następnie zamiast wykorzystywać dane o dużej zmienności (krótkoterminowe spadki, po których nastąpiły znaczące odbicia), szeregi czasowe skorygowano w taki sposób, aby poziom docelowy pozostał niezmieniony (uwzględniający wpływ COVID-19), ale zmiany czynników między ostatnią obserwowaną wartością a docelowym poziomem wskaźnika jest osiągany przy mniejszej zmienności kwartalnej.
Scenariusz Długoterminowy
W 2020 roku pandemia COVID-19 stała się głównym czynnikiem wpływającym na perspektywy gospodarcze gdy polski rząd zdecydował się na zamknięcie szkół, usług rozrywkowych, galerii handlowych i zamknięcie granic. Rozprzestrzenienie się globalnej pandemii uderzyło też w popyt zagraniczny na polski eksport.
Po istotnym spadku PKB w 2020 roku, oczekiwane jest silne odbicie w 2021 roku, po czym spodziewany jest stopniowy powrót gospodarki do potencjalnego tempa wzrostu, nieco powyżej 3%. O ile rok 2020 rozpoczął się od podwyższonej inflacji (4,6% w I kwartale 2020 r.), to spodziewano się, że niższy popyt doprowadzi do spowolnienia wzrostu cen.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Rząd zareagował na kryzys pakietem fiskalnym, którego celem było wsparcie płynnościowe dla firm oraz powstrzymanie zwolnień. Ze względu na te działania, oczekiwano, że deficyt może przekroczyć 10% PKB w 2020 r. Jednocześnie NBP obniżył stopy procentowe o 140 punktów bazowych do 0,10%, oraz uruchomił program skupu obligacji rządowych od sektora bankowego.
Niższa aktywność ekonomiczna negatywnie przełożyła się na popyt na kredyty, zwłaszcza w przypadku gospodarstw domowych. Jednakże, ponieważ rząd znacznie poluzował politykę fiskalną a NBP zwiększył swój bilans poprzez zakupy obligacji, doszło do znacznej kreacji pieniądza. Dodatkowo, tzw. „tarcza finansowa” kierowana przez PFR, również zwiększyła płynność w systemie bankowym (obligacje PFR były skupowane przez NBP na rynku wtórnym), co ograniczyło popyt firm na kredyt. W związku z tym, pomimo spowolnienia na rynku kredytowym doszło do wyraźnego przyrostu depozytów w 2020 roku.
Tabela poniżej przedstawia kluczowe wskaźniki przyjęte dla scenariusza długoterminowego.
W kolejnych okresach sprawozdawczych, wraz z pozyskiwaniem coraz bardziej rzetelnych informacji o prognozach oraz na podstawie obserwacji zachowania poszczególnych portfeli kredytowych, Grupa uwzględni je odpowiednio w ramach zmian w modelu rezerw lub poprzez zmianę wartości oszacowanej dodatkowej rezerwy
Scenariusz bazowy
W kolejnych latach wzrost gospodarczy powinien stopniowo zbiegać do potencjału, który szacowany jest na nieco powyżej 3% rocznie. Stopniowe spowolnienie w Polsce będzie wspierane oczekiwanym osłabieniem wzrostu gospodarczego za granicą, m.in. pod wpływem efektów Brexitu, a także wyczerpującymi się rezerwami wolnej siły roboczej w kraju. To ostatnie oznacza, że tempo wzrostu gospodarczego ma niewielkie szanse utrzymać się trwale powyżej tempa wzrostu produktywności.
Scenariusz optymistyczny
Scenariusz optymistyczny został oparty o założenie, że wsparciem dla polskiej gospodarki w 2020 r. będzie stymulacja fiskalna, a wysoka aktywność gospodarcza będzie napędzała wzrost płac, co z kolei zwiększy aktywność zawodową ludności i będzie sprzyjało dalszemu napływowi pracowników z zagranicy. Dobre perspektywy gospodarcze przełożą się na wysoką działalność inwestycyjną
Scenariusz pesymistyczny
Scenariusz pesymistyczny opiera się na założeniu, że presja ze strony rynku pracy i brak wolnych rąk do pracy spowoduje spadek inwestycji ciążąc na wydajności i zdolności do realizacji nowych zamówień. Scenariusz został tak zaprojektowany by zapewnić skalę spowolnienia porównywalną do umiarkowanych spowolnień gospodarczych, jakie miały miejsce w Polsce w ostatnich dwóch dekadach.
W poniższych tabelach przedstawiono kluczowe wskaźniki ekonomiczne wynikające z poszczególnych scenariuszy.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Potencjalna zmienność poziomu ECL
Zmiany prognoz wskaźników makroekonomicznych mogą skutkować istotnymi efektami wpływającymi na poziom utworzonych odpisów. Przyjęcie szacunków parametrów makroekonomicznych jedynie na poziomie jednego scenariusza (pesymistycznego lub optymistycznego) będzie skutkowało jednorazową zmianą odpisów na poziomie przedstawionym poniżej.
Dane dla Santander Bank Polska S.A.
Powyższe szacunki oczekiwanych strat kredytowych są obliczane na podstawie parametrów ryzyka i scenariuszy makroekonomicznych przed zastosowaniem dodatkowej korekty zarządczej z tyt. COVID-19.
Wrażliwość poszczególnych portfeli na zmiany w otoczeniu makroekonomicznym (pod względem korekty wynikającej z modeli z tytułu COVID-19) w dużej mierze zależy od korelacji między ryzykiem niewykonania zobowiązania a wskaźnikami rynkowymi. Ta zależność jest różna dla różnych portfeli, a oczekiwane ryzyko może zależeć od zmian bezrobocia, wskaźnika CPI, kursów walut etc.
Bazując na wskaźniku PKB jako głównym czynniku determinującym kondycję gospodarki, Santander Bank Polska S.A. szacuje, że obniżenie docelowego poziomu produkcji krajowej brutto o 1% do 2024 r. przełożyłoby się na wzrost oczekiwanych strat kredytowych w wysokości 14 559 tys. zł.
Powyższa analiza została dokonana przy założeniu, że pozostałe zmienne makroekonomiczne pozostaną w relacji do PKB.
Istotną zmienność dla rachunku wyników mogą stanowić przeklasyfikowania do koszyka 2 z koszyka 1. Przeklasyfikowanie zadanego udziału ekspozycji z koszyka 1 o najwyższym poziomie ryzyka do koszyka 2 dla każdego typu ekspozycji skutkowałoby wzrostem odpisów o kwotę przedstawioną w poniższej tabeli (wg stanu portfela na 31 grudnia 2020 roku).
Teoretyczne przeklasyfikowanie 1% ekspozycji z etapu 1 o najwyższym poziomie ryzyka do etapu 2 dla każdego rodzaju ekspozycji skutkowałoby wzrostem oczekiwanych strat kredytowych o 34 300 tys. zł według portfela na 31 grudnia 2020 roku dla Grupy Santander Bank Polska S.A. (w odniesieniu do 43 530 tys. zł na 31 grudnia 2019 roku).
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Powyższe szacunki oznaczają spodziewaną zmienność kwoty odpisów wynikającą ze zmian klasyfikacji ekspozycji pomiędzy koszykiem 1 i 2, a skutkującej istotnymi zmianami pokrycia ekspozycji odpisami z tytułu różnych horyzontów rozpoznawania strat oczekiwanych.
Wartość godziwa instrumentów finansowych, w tym instrumentów finansowych niespełniających testu kontraktowych przepływów pieniężnych
Wartość godziwa jest ceną, którą otrzymano by za zbycie składnika aktywów lub zapłacono by za przeniesienie zobowiązania w transakcji przeprowadzonej na zwykłych warunkach między uczestnikami rynku na dzień wyceny.
Grupa Santander Bank Polska S.A. stosuje metodologię wyceny do wartości godziwej ekspozycji kredytowych oraz instrumentów dłużnych wycenianych do wartości godziwej przez wynik finansowy.
W przypadku instrumentów, w ramach, których można wyróżnić część bilansową jak i pozabilansową, zakres wyceny do wartości godziwej zależy od oceny charakteru ekspozycji, przy czym:
· część bilansowa zawsze podlega wycenie do wartości godziwej,
·
część pozabilansowa podlega wycenie do wartości godziwej wyłącznie,
jeśli spełniony jest, co najmniej jeden
z warunków:
· warunek 1: ekspozycja została desygnowana, jako wyceniana do wartości godziwej (opcja) lub,
· warunek 2: ekspozycja może być rozliczona netto lub poprzez inny instrument lub,
· warunek 3: Grupa Santander Bank Polska S.A. dokonuje odsprzedaży zobowiązania natychmiast po jego udzieleniu lub,
· warunek 4: zobowiązanie zostało udzielone poniżej warunków rynkowych.
W ramach wyceny do wartości godziwej stosowane są techniki wyceny, które są odpowiednie do okoliczności i w przypadku, których są dostępne dostateczne dane do wyceny wartości godziwej, przy maksymalnym wykorzystaniu odpowiednich obserwowalnych danych wejściowych i minimalnym wykorzystaniu nieobserwowalnych danych wejściowych.
Stosowane w Grupie techniki wyceny obejmują:
· metodę rynkową - opiera się na wykorzystaniu cen i innych odpowiednich informacji generowanych przez transakcje rynkowe obejmujące identyczne lub porównywalne (tj. podobne) aktywa, zobowiązania bądź grupę aktywów i zobowiązań, taką jak jednostka gospodarcza,
· metodę dochodowościową - opiera się na przeliczaniu przyszłych kwot (np. przepływów pieniężnych lub dochodu i wydatków) na jedną bieżącą (tj. zdyskontowanych) datę. Kiedy stosuje się metodę dochodowościową, wycena wartości godziwej odzwierciedla aktualne oczekiwania rynku, co do tych przyszłych kwot.
Grupa Santander Bank Polska S.A. do wyceny wartości godziwej instrumentów finansowych niespełniających testu kontraktowych przepływów pieniężnych stosuje metodę dochodowościową.
Za zastosowaniem metody dochodowościowej przemawiają następujące argumenty:
· brak aktywnego rynku,
· metoda odtworzeniowa nie jest wykorzystywana w przypadku aktywów finansowych (najczęściej dotyczy rzeczowych aktywów trwałych lub inwestycji w nieruchomości).
W przypadku ekspozycji kredytowej oraz instrumentu dłużnego typowym podejściem w ramach metody dochodowościowej jest zastosowanie do ustalenia wartości godziwej techniki wartości bieżącej. W ramach tej techniki dokonuje się szacunku oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych oraz ich dyskontowania adekwatną stopą procentową. Stosując technikę wartości bieżącej Grupa Santander Bank Polska S.A. uwzględnia następujące elementy w wycenie:
· oczekiwania, co do przyszłych przepływów pieniężnych,
· oczekiwania dotyczące ewentualnych zmian kwot i terminów przepływów pieniężnych (niepewności nieodłącznie związane z szacunkami przepływów pieniężnych),
· wartość pieniądza w czasie, szacowana poprzez zastosowanie stawek rynkowych wolnych od ryzyka,
· cenę za ryzyko niepewności nieodłącznie związane z przepływami pieniężnymi (tzw. premia za ryzyko) oraz
· inne czynniki, które uczestnicy rynku uwzględniliby w danych okolicznościach.
Stosowana przez Grupę Santander Bank Polska S.A. technika wyceny do wartości bieżącej bazuje na kluczowych założeniach:
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
· przepływy pieniężne i stopy dyskontowe odzwierciedlają założenia, które uczestnicy rynku przyjęliby, wyceniając składnik aktywów,
· przepływy pieniężne i stopy dyskontowe uwzględniają tylko czynniki przypisywane składnikowi aktywów, który podlega wycenie,
· stopy dyskontowe odzwierciedlają założenia, które są zgodnie z założeniami związanymi z przepływami pieniężnymi,
· stopy dyskontowe są spójne z podstawowymi czynnikami ekonomicznymi waluty, w której przepływy pieniężne są denominowane.
Wypracowana przez Grupę Santander Bank Polska S.A. metodologia ustalania wartości godziwej zakłada dostosowanie modelu wyceny do wartości godziwej do charakterystyki wycenianego aktywa finansowego. Dokonując oceny konieczności dopasowania modelu do cech wycenianego aktywa Grupa Santander Bank Polska S.A. bierze pod uwagę następujące czynniki:
· sposób podejścia do wyceny (indywidualne czy zbiorowe/portfelowe) z uwagi na charakterystykę wycenianego instrumentu,
· czy dostępny jest harmonogram płatności czy też nie,
· czy wyceniane aktywo znajduje się jeszcze w ofercie Grupy Santander Bank Polska S.A. i czy ostatnio udzielone klientom produkty mogą stanowić grupę referencyjną dla wycenianego aktywa.
Pozostałymi istotnymi grupami instrumentów finansowych, które są wyceniane w wartości godziwej są wszystkie instrumenty pochodne, aktywa finansowe utrzymywane w rezydualnym modelu biznesowym, dłużne inwestycyjne aktywa finansowe utrzymywane w modelu biznesowym, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych oraz kapitałowe inwestycyjne aktywa finansowe. Te instrumenty finansowe są wyceniane poprzez odniesienie do obowiązujących cen rynkowych dla danego instrumentu lub poprzez zastosowanie odpowiedniego modelu wyceny.
W przypadku, gdy wartość godziwa jest obliczana z wykorzystaniem modeli wyceny dla rynków finansowych, zgodnie z wykorzystywaną metodologią wylicza się szacowane przepływy pieniężne z danego kontraktu, a następnie dyskontuje się je do wartości bieżącej. Modele te opierają się na niezależnie określanych parametrach rynkowych, np. krzywych stóp procentowych, cenach papierów wartościowych i towarów, zmienności kwotowań cen opcji oraz kursów walutowych. Większość parametrów rynkowych ustalana jest na podstawie kwotowań lub wynika z cen instrumentów finansowych.
Dla instrumentów finansowych, których wartość bilansowa oparta jest na obowiązujących cenach lub modelach wyceny, w uzasadnionych przypadkach Grupa Santander Bank Polska S.A. bierze pod uwagę konieczność rozpoznania dodatkowej korekty do wartości godziwej z tytułu ryzyka kredytowego kontrahenta.
Modele wyznaczania wartości godziwej są przedmiotem okresowych przeglądów.
Podsumowanie wartości bilansowej i godziwej poszczególnych grup aktywów i pasywów zawarto w nocie 47.
Szacunki dotyczące spraw spornych
Rezerwy na sprawy sporne są tworzone na podstawie oceny prawdopodobieństwa przegrania przez Grupę Santander Bank Polska S.A. sprawy sądowej.
Grupa tworzy rezerwy na sprawy sporne zgodnie z wymogami MSR 37.
Rezerwy na sprawy sporne zostały oszacowane przy uwzględnieniu prawdopodobieństwa kwoty do zapłaty.
Na dzień 31 grudnia 2020 roku, Grupa zwiększyła rezerwy na sprawy sporne dotyczące kredytów hipotecznych w walutach obcych w związku ze wzrostem ilości spraw, w których spółki z Grupy są stroną postępowania.
Szczegóły przedstawiające wartość rezerw na sprawy sporne znajdują się w nocie 38.
Szacunki dotyczące rezerw portfelowych na ryzyko związane ze kredytami hipotecznymi w walutach obcych
W związku z wyrokiem TSUE opisanym w nocie 48 istnieje podwyższone ryzyko zakwestionowania klauzul umownych przez klientów w portfelu kredytów hipotecznych denominowanych i indeksowanych do walut obcych. W związku z tym Zarząd rozważył ryzyko, iż założone na bazie harmonogramów przepływy pieniężne z portfela kredytów hipotecznych denominowanych i indeksowanych do walut obcych, mogą nie być w pełni odzyskiwalne i/lub powstanie zobowiązanie
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
skutkujące przyszłym wypływem środków pieniężnych. Dlatego nadal oprócz rezerwy na sprawy indywidualne, utrzymywana jest dodatkowa rezerwa portfelowa na ryzyko prawne.
Rezerwa portfelowa szacowana jest w oparciu o szereg założeń, z uwzględnieniem: specyficznego horyzontu czasowego, szeregu prawdopodobieństw takich jak prawdopodobieństwo uznania klauzul umownych za abuzywne, prawdopodobieństw przegrania sporu sądowego, a także w oparciu o różne możliwe scenariusze rozstrzygnięć spraw sądowych.
W 2020 roku Grupa zwiększyła rezerwy portfelowe dotyczące tego ryzyka o 85 236 tys.zł. w wyniku przeglądu i aktualizacji szacunków i będzie kontynuowała monitorowanie tego ryzyka w kolejnych okresach sprawozdawczych. Zmiana szacunków związana jest z aktualnym stanem linii orzeczniczej sądów. Wartość rezerwy portfelowej na dzień 31 grudnia 2020 roku wynosi 278 200 tys.zł. Na dzień 31 grudnia 2019 roku rezerwa ta wyniosła 192 964 tys.zł.
Zarząd zwraca uwagę, że założenia te charakteryzują się istotną niepewnością i w związku z tym mogą ulegać istotnym zmianom w okresach przyszłych. Szczegółowy opis założeń przyjętych do kalkulacji oraz analiza zmienności znajdują się w nocie 48.
Szacunki dotyczące zwrotów prowizji z tytułu przedterminowej spłaty kredytów konsumenckich
W 2020 roku Grupa zwiększyła wartość rezerwy na potencjalne roszczenia klientów z tytułu zwrotu części prowizji dla kredytów konsumenckich spłaconych przed terminem wynikającym z umowy kredytowej przed datą orzeczenia TSUE tj. sprzed dnia 11.09.2019 r na łączną kwotę 115 911 tys.zł, która obciążyła pozycję pozostałych kosztów operacyjnych. Zmiana wynikała z uwzględnienia najbardziej aktualnych danych w szacunkach, oraz rozszerzenia skali umów, dla których Grupa zwraca prowizję, poprzez objęcie procesem zwrotów umów zawartych po 18 grudnia 2011roku. Na dzień 31 grudnia 2020 roku rezerwa wyniosła 117 549 tys.zł , a na dzień 31 grudnia 2019 roku 101 559 tys.zł.
Kalkulacja rezerwy opiera się na typie produktu, formule spłaty oraz wielkości kwoty prowizji podlegającej zwrotowi, obliczonej jako proporcja sumy płatności odsetkowych w okresach następujących po okresie, w którym wystąpiła nadpłata oraz całkowitej sumy płatności odsetkowych w pierwotnym okresie kredytowania.
W przypadku produktów bez odsetek, kwota do zwrotu została wyliczona z wykorzystaniem proporcji sumy kwot kredytu pozostających do spłaty od okresu następującego po okresie, w którym wystąpiła nadpłata i sumy wszystkich kwot kredytu pozostających do spłaty w oryginalnym okresie kredytowania.
Grupa zmieniła szacunki przyszłych przepływów pieniężnych dla portfela kredytów gotówkowych w związku z wcześniejszymi przedpłatami klientów. Zmiana przepływów pieniężnych została oszacowana na podstawie historycznych poziomów przedterminowych spłat, wolumenu i charakterystyki portfela i wyniosła 84 791 tys.zł w 2020 roku. Spadek przepływów został ujęty jako korekta wartości bilansowej brutto należności kredytowych oraz spadek przychodów odsetkowych.
Dodatkowo, ze względu na przedterminowe spłaty powodujące krótsze okresy zapadalności, Grupa zdecydowała się skorygować szacunki w odniesieniu do kosztu pośrednictwa zewnętrznego kalkulowanego zgodnie z EIR w odniesieniu do oczekiwanych wcześniejszych przedpłat. Korekta wyniosła 35 155 tys.zł i została ujęta jako korekta wartości bilansowej brutto należności kredytowych oraz zmniejszenie przychodów odsetkowych. Na dzień 31 grudnia 2019 roku korekta szacunków z tego tytułu wyniosła 35 944 tys.zł.
Skumulowany negatywny wpływ wcześniejszych częściowych i całościowych spłat na wynik Grupy w 2020 roku wyniósł 280 897 tys.zł, w tym 164 986 tys.zł na zmniejszenie przychodów odsetkowych i 115 911 tys.zł na koszty operacyjne. W 2019 roku łączny wpływ wyniósł 193 934 tys.zł, z czego 100 3838 tys.zł. dotyczyło spadku przychodów odsetkowych, a 93 551 tys.zł kosztów operacyjnych.
Analiza zmienności
Zmiana zachowania klienta w zakresie reklamacji może spowodować zmianę obecnych poziomów rezerw w następujący sposób. Wydłużenie okresu, w którym Grupa spodziewa się kontynuacji reklamacji konsumentów jest oceniane przez Grupę jako scenariusz pesymistyczny, natomiast skrócenie jest oceniane jako scenariusz optymistyczny.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
2.7. Oceny mogące istotnie wpłynąć na kwoty ujęte w sprawozdaniu finansowym
W trakcie stosowania zasad rachunkowości kierownictwo Grupy Santander Bank Polska S.A. dokonuje różnych ocen, mogących istotnie wpłynąć na kwoty ujęte w sprawozdaniach finansowych.
Zakres konsolidacyjny
Sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego przez Santander Bank Polska S.A. jako jednostkę dominującą Grupy Santander Bank Polska S.A. wymaga dokonania znaczących ocen oraz wielu założeń co do charakteru swojego zaangażowania w jednostkach, w których dokonano inwestycji, w tym głównie określenia czy Santander Bank Polska S.A. jako jednostka dominująca sprawuje kontrolę nad inną jednostką, w której dokonał inwestycji. Poniżej przedstawiono kluczowe osądy i założenia co do zaangażowania w jednostkach, w których posiada połowę praw głosu.
Zdaniem Zarządu Grupy Santander Bank Polska S.A. inwestycja dokonana w Santander Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. stanowi inwestycję w jednostkę zależną na potrzeby sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego z uwagi na przyjętą przez jednostkę dominującą najwyższego szczebla strategię. Na dzień bilansowy Santander Bank Polska S.A. był współwłaścicielem spółki Santander Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. razem z Banco Santander S.A. Obaj właściciele wchodzą w skład Grupy Banco Santander i posiadają po 50% udziału w kapitale zakładowym spółki. Santander Bank Polska S.A. sprawuje kontrolę nad podmiotem zależnym Santander Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A., ponieważ:
· Santander Bank Polska S.A. dysponuje aktualnymi prawami dającymi mu możliwość bieżącego kierowania istotnymi działaniami,
· z tytułu swojego zaangażowania Santander Bank Polska S.A. posiada prawa do zmiennych wyników finansowych oraz
· Santander Bank Polska S.A. posiada możliwość wykorzystania sprawowanej władzy do wywierania wpływu na wysokość swoich wyników finansowych.
Z kolei inwestycja w POLFUND - Fundusz Poręczeń Kredytowych S.A., w której Santander Bank Polska S.A. posiada 50% głosów na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy została, zgodnie z najlepszą wiedzą i szacunkami, zaklasyfikowana jako inwestycja w jednostkę stowarzyszoną z uwagi na strukturę właścicielską niepozwalającą na sprawowanie przez Santander Bank Polska S.A. kontroli oraz współkontroli.
Zdaniem Zarządu Grupy Santander Bank Polska S.A. inwestycja dokonana w PSA Finance Polska Sp. z o.o. stanowi inwestycję w jednostkę zależną z uwagi na sprawowanie bezpośrednio przez Santander Consumer Bank S.A. i pośrednio przez Santander Bank Polska S.A. kontroli nad inwestycją. Za sprawowaniem kontroli przemawiają następujące okoliczności:
· Santander Consumer Bank S.A. posiada władzę nad PSA Finance Polska Sp. z o.o. z uwagi na posiadanie istniejących praw dających bieżącą możliwość kierowania istotną działalnością, to jest działalnością, która znacząco wpływa na zwroty PSA Finance Polska Sp. z o.o. Za istotną działalność PSA Finance Polska Sp. z o.o., której zasadniczym przedmiotem działalności są leasing, działalność wspomagająca usługi finansowe, wynajem i dzierżawa samochodów osobowych oraz działalność agentów i brokerów ubezpieczeniowych, Santander Bank Polska S.A. uznał, mając na uwadze przedmiot działalności PSA Finance Polska Sp. z o.o. oraz branżę, w jakiej PSA Finance Polska Sp. z o.o. funkcjonuje, działalność związaną z:
· finansowaniem oraz zarządzaniem aktywami i zobowiązaniem
· zarządzaniem ryzykiem oraz
· działalnością handlową.
Na podstawie analizy pisemnych porozumień pomiędzy udziałowcami PSA Finance Polska Sp. z o.o. Santander Consumer Bank S.A. kieruje dwoma pierwszymi działalnościami wskazanymi powyżej, to jest działalnością związaną z zapewnieniem finansowania działalności oraz zarządzania ryzykiem. Prawo do kierowania tymi działalnościami wynika z nadania głosom członkom komitetu mianowanym przez Santander Consumer Bank S.A. rozstrzygającego charakteru w sytuacji równej liczby głosów podczas głosowań oraz nadania Santander Consumer Bank S.A. prawa do kształtowania polityki finansowania zewnętrznego w sposób zgodny z wewnętrznymi zasadami Santander Consumer Bank S.A.
· z uwagi na kluczową rolę Santander Consumer Bank S.A. w finansowaniu działalności PSA Finanse Polska Sp. z o.o., Santander Consumer Bank S.A. podlega ekspozycji na zmienne zwroty z tytułu zaangażowania w PSA Finance Sp. z o.o. oraz
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
· Santander Consumer Bank S.A. ma możliwość wykorzystywania władzy do wywierania wpływu na zwroty z tytułu swojego zaangażowania w PSA Finance Polska Sp. z o.o., gdyż Santander Consumer Bank S.A. nie działa w imieniu i na rzecz innego podmiotu (nie występuje w roli agenta a w roli mocodawcy).
Wykaz podmiotów zależnych objętych pełną metodą konsolidacji zawarto w nocie 1 „Informacja ogólna o emitencie”.
Ocena, czy przepływy pieniężne wynikające z umowy stanowią jedynie spłatę kwoty głównej i odsetek
Kluczową, z punktu widzenia przedmiotu działalności Grupy Santander Bank Polska S.A., jest ocena, czy warunki umowne związane ze składnikiem aktywów finansowych wskazują na istnienie określonych terminów przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą wartości nominalnej i odsetek od wartości nominalnej pozostałej do spłaty.
Na potrzeby powyższej oceny, „kwota główna” oznacza wartość godziwą składnika aktywów finansowych w momencie początkowego ujęcia a „odsetki” oznaczają zapłatę za wartość pieniądza w czasie, za ryzyko kredytowe związane z kwotą główną pozostałą do spłaty w określonym czasie i za inne podstawowe ryzyka i koszty związane z udzielaniem kredytów (np. ryzyko płynności, koszty administracyjne), a także marżę zysku.
W ramach oceny mającej na celu ustalenie, czy przepływy pieniężne wynikające z umowy stanowią jedynie spłatę kwoty głównej i odsetek, Grupa Santander Bank Polska S.A. uwzględnia warunki umowy dotyczącej instrumentu. Obejmuje to ocenę, czy składnik aktywów finansowych zawiera warunek umowy, który mógłby zmienić rozkład w czasie lub kwotę wynikających z umowy przepływów pieniężnych, w wyniku czego powyższy warunek nie zostałby spełniony. Przeprowadzając ocenę, Grupa Santander Bank Polska S.A. uwzględnia:
· zdarzenia warunkowe, które spowodowałyby zmianę rozkładu w czasie lub kwoty wynikających z umowy przepływów pieniężnych,
· charakterystykę dźwigni finansowej,
· warunki wcześniejszej spłaty oraz prolongaty,
· warunki ograniczające roszczenie Grupy Santander Bank Polska S.A. do przepływów pieniężnych z tytułu określonych aktywów (na przykład postanowienia dotyczące składnika aktywów finansowych „z niepełną odpowiedzialnością dłużnika”),
· cechy modyfikujące zapłatę za wartość pieniądza w czasie.
Wcześniejsza spłata spełnia kryterium SPPI, jeśli kwota wcześniejszej spłaty w znacznym stopniu odpowiada niedokonanym płatnościom kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty, co może obejmować uzasadnioną rekompensatę z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy.
Ponadto wcześniejsza spłata jest uznawana za spójną z powyższym kryterium, jeśli Grupa Santander Bank Polska S.A. nabywa lub ustanawia składnik aktywów finansowych z premią lub dyskontem w stosunku do umownej kwoty nominalnej, kwota wcześniejszej spłaty w znacznym stopniu odpowiada umownej kwocie nominalnej i naliczonym (lecz niezapłaconym) odsetkom wynikającym z umowy (co może obejmować uzasadnioną rekompensatę z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy) oraz gdy wartość godziwa wcześniejszej spłaty jest nieznaczna w momencie początkowego ujęcia.
W trakcie stosowania zasad rachunkowości Zarząd Grupy Santander Bank Polska S.A. dokonał oceny spełnienia przez aktywa finansowe, w tym umowy kredytowe, których konstrukcja oprocentowania zawiera mnożnik większy od 1, kryteriów klasyfikacyjnych pozwalających na ich wycenę w zamortyzowanym koszcie, to jest:
· modelu biznesowego oraz
· charakterystyki umownych przepływów pieniężnych.
Najistotniejszy portfel aktywów finansowych, których konstrukcja oprocentowania zawierała mnożnik większy od 1, obejmuje karty kredytowe udzielane do 1.08.2016 r., których formuła oprocentowania bazuje na 4x stopy lombardowej i nie zawiera bezpośredniej referencji do przepisów Kodeksu Cywilnego w zakresie ustawowych odsetek maksymalnych.
Portfel ten jest utrzymywany w modelu biznesowym, którego celem jest utrzymywanie aktywów finansowych dla uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy. Ryzyko kredytowe stanowi dla tych aktywów podstawowe ryzyko zarządzane w ramach portfeli a analizy historyczne częstotliwości i skali sprzedaży nie wskazują na istotne sprzedaże portfeli aktywów następujące z innych przyczyn niż ryzyka kredytowego.
Dodatkowo nie stwierdzono, aby:
· wartość godziwa stanowiła kluczowy wskaźnik (KPI) oceny wyników portfela na potrzeby raportowania wewnętrznego,
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
· ocena wyników portfela była oparta wyłącznie o wartość godziwą aktywów w analizowanym portfelu,
· wynagrodzenie zarządzających portfelem było powiązane z wartością godziwą aktywów w analizowanym portfelu.
Natomiast warunki umowne związane ze składnikiem aktywów finansowych wskazują na istnienie określonych terminów przepływów pieniężnych, które nie są jedynie spłatą wartości nominalnej i odsetek od wartości nominalnej pozostałej do spłaty z uwagi na istnienie w konstrukcji oprocentowania dźwigni finansowej. Jej istnienie prowadzi do zwiększenia zmienności wynikających z umowy przepływów pieniężnych, w wyniku czego te przepływy pieniężne nie mają one ekonomicznych cech właściwych odsetkom. Dlatego też portfel kart kredytowych o charakterystyce opisanej powyżej jest ujęty jako portfel wyceniany w wartości godziwej przez wynik finansowy.
Ocena modelu biznesowego
Modele biznesowe Grupy Santander Bank Polska S.A. ustalane są na poziomie odzwierciedlającym sposób, w jaki zarządza się łącznie grupami aktywów finansowych, aby zrealizować określony cel biznesowy. Model biznesowy nie zależy od zamiarów kierownictwa Grupy Santander Bank Polska S.A., co do pojedynczego instrumentu, dlatego też ocena modelu biznesowego dokonywana na wyższym poziomie agregacji.
Model biznesowy dotyczy sposobu, w jaki Grupa Santander Bank Polska S.A. zarządza aktywami finansowymi, by wygenerować przepływy pieniężne. Oznacza to, że model biznesowy określa, czy przepływy pieniężne będą pochodzić z uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających:
· z umowy (model biznesowy zakładający utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy),
· ze sprzedaży aktywów finansowych (inny/rezydualny model biznesowy) czy
· z obu tych źródeł (model biznesowy, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych).
Przy ocenie modelu biznesowego Grupa Santander Bank Polska S.A. bierze pod uwagę zarówno kryteria ilościowe, jak i jakościowe, które zostały opisane w części dotyczącej klasyfikacji aktywów finansowych.
W sytuacji, gdy Grupa Santander Bank Polska S.A. zmienia model biznesowy w zakresie zarządzania aktywami finansowymi, dokonuje ona przeklasyfikowania całego portfela aktywów finansowych przypisanych do danego modelu biznesowego na poziomie określonego segmentu sprawozdawczego a skutki związane ze zmianą kategorii wyceny ujmowane są jednorazowo w wyniku finansowym lub w innych całkowitych dochodach.
Grupa Santander Bank Polska S.A. oczekuje, że tego typu zmiany będą występować rzadko. Zmiany te są ustalane przez kierownictwo wyższego szczebla Grupy Santander Bank Polska S.A. i wynikają ze zmian zachodzących na zewnątrz lub wewnątrz Grupy Santander Bank Polska S.A. oraz muszą być istotne dla działalności Grupy Santander Bank Polska S.A. i możliwe do przedstawienia stronom zewnętrznym.
2.8. Podstawy konsolidacji
Jednostki zależne
Santander Bank Polska S.A. określa zakres konsolidacyjny poprzez przeprowadzenie oceny, czy sprawuje kontrolę nad podmiotem, w którym dokonał inwestycji. Przyjmuje się, że Santander Bank Polska S.A. sprawuje kontrolę nad podmiotem, jeżeli z tytułu swojego zaangażowania podlega ekspozycji na zmienne zwroty lub gdy ma prawo do zmiennych zwrotów, oraz ma możliwość wywierania wpływu na te zwroty poprzez sprawowanie władzy nad podmiotem.
Przyjmuje się, że Santander Bank Polska S.A. jako jednostka dominująca sprawuje kontrolę bezpośrednio lub pośrednio nad jednostką, w której dokonał inwestycji, gdy:
· posiada władze nad jednostką w której dokonał inwestycji;
· z tytułu swojego zaangażowania w jednostce, w której dokonał inwestycji podlega ekspozycji na zmienne wyniki finansowe lub posiada prawo do zmiennych wyników finansowych;
· posiada możliwość wykorzystania sprawowanej władzy nad jednostką, w której dokonał inwestycji do wywierania wpływu na wysokość swoich wyników finansowych.
Santander Bank Polska S.A. dokonując oceny, czy sprawuje kontrolę nad jednostką, w której dokonano inwestycji bierze pod uwagę wszystkie fakty i okoliczności, w tym między innymi następujące czynniki:
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
· cel i model jednostki, w której dokonano inwestycji,
· co jest istotną działalnością i jak podejmowane są decyzje o tej działalności,
· czy prawa posiadane przez Santander Bank Polska S.A. zapewniają mu bieżącą możliwość kierowania istotną działalnością,
· czy Santander Bank Polska S.A. podlega ekspozycji na zmienne zwroty lub czy posiada prawa do zmiennych zwrotów z tytułu swojego zaangażowania,
· czy Santander Bank Polska S.A. posiada możliwość wykorzystania władzy nad jednostką, w której dokonano inwestycji, do wywierania wpływu na kwotę zwrotów inwestora.
Sprawozdania finansowe jednostek zależnych są ujmowane w sprawozdaniu skonsolidowanym od momentu przejęcia kontroli do chwili jej ustania.
Metoda nabycia
Grupa Santander Bank Polska S.A. stosuje metodę nabycia przy rozliczaniu nabycia jednostek zależnych. Zastosowanie metody nabycia wymaga od jednostki przejmującej:
· ujęcia i wyceny możliwych do zidentyfikowania nabytych aktywów, przejętych zobowiązań oraz wszelkich niekontrolowanych udziałów na dzień przejęcia (dzień objęcia kontroli),
· ujęcia i wyceny wartości firmy lub zysku z okazjonalnego nabycia.
Jednostka przejmująca wycenia:
· możliwe do zidentyfikowania nabyte aktywa i przejęte zobowiązania według ich wartości godziwej na dzień przejęcia,
· wszelkie niekontrolujące udziały w wartości godziwej lub w wartości proporcjonalnego udziału niekontrolujących udziałów w możliwych do zidentyfikowania aktywach netto przejmowanej jednostki.
Jednostki stowarzyszone
Jednostkami stowarzyszonymi są te jednostki, na które Grupa Santander Bank Polska S.A. wywiera znaczący wpływ, ale nie są jednostkami zależnymi ani wspólnym przedsięwzięciem.
W skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym jednostki stowarzyszone ujmowane są metodą praw własności. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe zawiera udział Grupy Santander Bank Polska S.A. w zyskach i stratach jednostki stowarzyszonej według wielkości posiadanych udziałów w kapitale własnym, począwszy od dnia rozpoczęcia wywierania znaczącego wpływu do dnia, w którym znaczący wpływ wygasa. W przypadku, gdy udział Grupy Santander Bank Polska S.A. w stratach przewyższa wartość udziałów w jednostce stowarzyszonej, wartość bilansowa jest zredukowana do zera. Wówczas ujmowanie wszelkich dodatkowych strat jest zaniechane, za wyjątkiem strat wynikających z przyjęcia na siebie przez Grupę Santander Bank Polska S.A. prawnych lub zwyczajowych obowiązków lub z faktu dokonania płatności w imieniu jednostki stowarzyszonej.
Transakcje podlegające wyłączeniu przy konsolidacji
Salda wewnątrzgrupowe oraz niezrealizowane zyski i straty lub przychody (w tym dywidendy) i koszty powstałe w wyniku transakcji wewnątrzgrupowych podlegają wyłączeniu podczas przygotowywania skonsolidowanego sprawozdania finansowego.
2.9. Zasady rachunkowości
Za wyjątkiem zmian opisanych w punkcie 2.3, Grupa Santander Bank Polska S.A. spójnie stosowała przyjęte zasady rachunkowości zarówno za okres sprawozdawczy, za które sporządzane jest sprawozdanie, jak i za okres porównawczy.
Zasady rachunkowości zostały zastosowane jednolicie przez poszczególne jednostki Grupy Santander Bank Polska S.A.
Waluty obce
Transakcje w walutach obcych
Walutą funkcjonalną Santander Bank Polska S.A. i jednostek zależnych Grupy Kapitałowej jest złoty polski (PLN) za wyjątkiem spółki zależnej: Santander Leasing Securitization 01, dla której walutą funkcjonalną jest EUR.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Transakcje w walutach obcych są przeliczane po kursie obowiązującym w dniu transakcji. Wynikające z tych transakcji aktywa i zobowiązania pieniężne denominowane w walutach obcych, przeliczane są po kursie obowiązującym na koniec okresu sprawozdawczego. Niepieniężne aktywa i zobowiązania denominowane w walutach obcych, prezentowane według kosztu historycznego, przeliczane są po kursie obowiązującym w dniu transakcji. Niepieniężne aktywa i zobowiązania denominowane w walutach obcych, prezentowane w wartości godziwej, przeliczane są na walutę, w której sporządzane jest sprawozdanie finansowe po kursie, który obowiązywał na dzień ustalenia ich wartości godziwej. Różnice kursowe powstające z przeliczenia rozpoznawane są w zyskach lub stratach z wyjątkiem różnic kursowych powstających z przeliczenia instrumentów kapitałowych innych jednostek, w odniesieniu do których wybrano opcję wyceny w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, które odnoszone do innych całkowitych dochodów.
Aktywa finansowe i zobowiązania finansowe
Ujmowanie i zaprzestanie ujmowania
Początkowe ujęcie
Grupa Santander Bank Polska S.A. ujmuje składnik aktywów finansowych lub zobowiązanie finansowe w sprawozdaniu z sytuacji finansowej wtedy i tylko wtedy, gdy staje się związana postanowieniami umowy instrumentu.
Aktywa finansowe zakupione lub sprzedane w drodze standaryzowanej transakcji kupna lub sprzedaży odpowiednio ujmuje się lub zaprzestaje ich ujmowania na dzień rozliczenia transakcji.
Zaprzestanie ujmowania aktywów finansowych
Grupa Santander Bank Polska S.A. zaprzestaje ujmowania składnika aktywów finansowych wtedy i tylko wtedy, gdy:
· wygasają umowne prawa do przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych lub
· przenosi składnik aktywów finansowych, a przeniesienie spełnia warunki zaprzestania ujmowania określone w dalszej części polityki.
Grupa Santander Bank Polska S.A. przenosi składnik aktywów finansowych wtedy i tylko wtedy, gdy:
· przenosi umowne prawa do otrzymania przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych lub
· zatrzymuje umowne prawa do otrzymania przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych, ale zgodnie z porozumieniem spełniającym warunki określone w dalszej części polityki przyjmuje na siebie zobowiązanie umowne do przekazania przepływów pieniężnych na rzecz jednego lub większej liczby odbiorców.
Jeśli Grupa Santander Bank Polska S.A. zatrzymuje umowne prawa do otrzymania przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych („pierwotny składnik aktywów”), ale przyjmuje na siebie zobowiązanie umowne do przekazania tych przepływów pieniężnych na rzecz jednej lub większej liczby jednostek („ostateczni odbiorcy”), Grupa Santander Bank Polska S.A. traktuje tę transakcję, jako przeniesienie składnika aktywów finansowych wtedy i tylko wtedy, gdy spełnione są wszystkie trzy następujące warunki:
· Grupa Santander Bank Polska S.A. nie ma obowiązku wypłaty kwot ostatecznym odbiorcom dopóki nie otrzyma odpowiadających im kwot, które wynikają z pierwotnego składnika aktywów,
· na mocy umowy przeniesienia Grupa Santander Bank Polska S.A. nie może sprzedać lub zastawić pierwotnego składnika aktywów w inny sposób, niż jako ustanowione na rzecz ostatecznych odbiorców zabezpieczenie zobowiązania do przekazywania na ich rzecz przepływów pieniężnych,
· Grupa Santander Bank Polska S.A. jest zobowiązana do przekazania wszystkich przepływów pieniężnych otrzymanych przez nią w imieniu ostatecznych odbiorców bez istotnej zwłoki. Dodatkowo Grupa Santander Bank Polska S.A. nie jest upoważniona do reinwestowania tych przepływów pieniężnych, z wyjątkiem inwestycji w środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych (zgodnie z definicją w MSR 7 Sprawozdanie z przepływów pieniężnych) w krótkim okresie rozliczeniowym pomiędzy dniem otrzymania i wymaganym dniem przekazania do ostatecznych odbiorców, przy czym uzyskane odsetki z takich inwestycji są przekazywane ostatecznym odbiorcom.
Przenosząc składnik aktywów finansowych, Grupa Santander Bank Polska S.A. ocenia, w jakim stopniu zachowuje ryzyko i korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych. W takim przypadku:
· jeśli Grupa Santander Bank Polska S.A. przenosi zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to zaprzestaje ujmowania składnika aktywów finansowych i ujmuje oddzielnie, jako aktywa lub zobowiązania, wszelkie prawa i obowiązki powstałe lub zachowane w wyniku przeniesienia,
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
· jeśli Grupa Santander Bank Polska S.A. zachowuje zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to w dalszym ciągu ujmuje składnik aktywów finansowych,
· jeśli Grupa Santander Bank Polska S.A. nie przenosi ani nie zachowuje zasadniczo całego ryzyka i wszystkich korzyści związanych z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to ustala, czy zachowała kontrolę nad składnikiem aktywów finansowych. W takim przypadku:
(a) jeśli Grupa Santander Bank Polska S.A. nie zachowała kontroli, zaprzestaje ujmowania składnika aktywów finansowych i ujmuje oddzielnie, jako aktywa lub zobowiązania wszelkie prawa i obowiązki powstałe lub zachowane w wyniku przeniesienia,
(b) jeśli Grupa Santander Bank Polska S.A. zachowała kontrolę, w dalszym ciągu ujmuje składnik aktywów finansowych w stopniu, w jakim utrzymuje zaangażowanie w tym składniku.
Przeniesienie ryzyka i korzyści jest oceniane poprzez porównanie narażenia Grupy Santander Bank Polska S.A., przed i po dokonaniu przeniesienia, na ryzyko zmienności kwot i rozkładu w czasie przepływów pieniężnych netto związanych z przeniesionym składnikiem aktywów. Grupa Santander Bank Polska S.A. zachowuje zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, jeśli narażenie na ryzyko zmienności wartości bieżącej przyszłych przepływów pieniężnych netto ze składnika aktywów finansowych nie zmienia się istotnie w wyniku przeniesienia. Grupa Santander Bank Polska S.A. przenosi zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, jeśli narażenie na ryzyko takiej zmienności przestało być istotne w porównaniu z całkowitą zmiennością wartości bieżącej przyszłych przepływów pieniężnych netto związanych ze składnikiem aktywów finansowych.
Grupa Santander Bank Polska S.A. zaprzestaje ujmowania części składnika aktywów finansowych (lub części grupy podobnych składników aktywów finansowych) wtedy i tylko wtedy, gdy część, której zaprzestanie ujmowania jest rozpatrywane, spełnia jeden z następujących trzech warunków:
· część obejmuje wyłącznie specyficznie określone przepływy pieniężne wynikające ze składnika aktywów finansowych (lub grupy podobnych składników aktywów finansowych),
· część obejmuje wyłącznie w pełni proporcjonalny udział w przepływach pieniężnych z danego składnika aktywów finansowych (lub grupy podobnych składników aktywów finansowych),
· część obejmuje wyłącznie w pełni proporcjonalny udział w dokładnie określonych przepływach środków pieniężnych ze składnika aktywów finansowych (lub grupy podobnych składników aktywów finansowych).
We wszystkich innych przypadkach Grupa Santander Bank Polska S.A. zaprzestaje ujmowania składnika aktywów finansowych w całości (lub całości grupy podobnych składników aktywów finansowych).
Zaprzestanie ujmowania zobowiązań finansowych
Grupa Santander Bank Polska S.A. usuwa zobowiązanie finansowe (lub część zobowiązania finansowego) ze sprawozdania z sytuacji finansowej wtedy i tylko wtedy, gdy zobowiązanie przestało istnieć – to znaczy wtedy, gdy obowiązek określony w umowie został wypełniony, umorzony lub wygasł.
Wymianę instrumentów dłużnych o zasadniczo różnych warunkach, dokonywaną pomiędzy Grupą Santander Bank Polska S.A. i wierzycielem, ujmuje się, jako wygaśnięcie pierwotnego zobowiązania finansowego i ujęcie nowego zobowiązania finansowego. Podobnie znaczące modyfikacje warunków umowy dotyczącej istniejącego zobowiązania finansowego lub jego części (niezależnie od tego, czy wynikają one z trudności finansowych dłużnika, czy też nie) ujmuje się jako wygaśnięcie pierwotnego zobowiązania finansowego i ujęcie nowego zobowiązania finansowego. Różnicę pomiędzy wartością bilansową zobowiązania finansowego (lub części zobowiązania finansowego), które wygasło lub zostało przeniesione na inną stronę, a kwotą zapłaty, z uwzględnieniem wszystkich przeniesionych aktywów niebędących środkami pieniężnymi lub przyjętych zobowiązań, ujmuje się w wyniku finansowym.
Jeśli Grupa Santander Bank Polska S.A. odkupuje część zobowiązania finansowego, to przypisuje poprzednią wartość bilansową zobowiązania finansowego między część, która będzie w dalszym ciągu ujmowana, oraz część, którą przestaje się ujmować, w proporcji do wartości godziwych odpowiadających tym częściom na dzień odkupu. Różnicę pomiędzy:
· wartością bilansową przypisaną do części, którą przestaje się ujmować oraz
· zapłatą otrzymaną w zamian za część, którą przestaje się ujmować, z uwzględnieniem wszystkich przeniesionych aktywów niebędących środkami pieniężnymi lub przyjętych zobowiązań, ujmuje się w wyniku finansowym.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Klasyfikacja aktywów finansowych i zobowiązań finansowych
Klasyfikacja aktywów finansowych
Klasyfikacja aktywów finansowych niebędących instrumentem kapitałowym
O ile Grupa Santander Bank Polska S.A. nie wybrała opcji wyceny aktywa finansowego w wartości godziwej przez wynik finansowy, Grupa Santander Bank Polska S.A. klasyfikuje składnik aktywów finansowych niebędący instrumentem kapitałowym, jako wyceniany po początkowym ujęciu w zamortyzowanym koszcie albo w wartości godziwej przez inne całkowite dochody bądź w wartości godziwej przez wynik finansowy na podstawie:
· modelu biznesowego Grupy Santander Bank Polska S.A. w zakresie zarządzania aktywami finansowymi oraz
· charakterystyk wynikających z umowy przepływów pieniężnych dla składnika aktywów finansowych.
Składnik aktywów finansowych wycenia się w zamortyzowanym koszcie, jeśli spełnione są oba poniższe warunki:
· składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym, którego celem jest utrzymywanie aktywów finansowych dla uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy,
· warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty.
Składnik aktywów finansowych jest wyceniany w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, jeżeli spełnione są oba poniższe warunki:
· składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym, którego celem jest zarówno otrzymywanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i sprzedaż składników aktywów finansowych oraz
· warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty.
Składnik aktywów finansowych wycenia się w wartości godziwej przez wynik finansowy, chyba, że jest wyceniany w zamortyzowanym koszcie lub w wartości godziwej przez inne całkowite dochody.
Grupa Santander Bank Polska S.A. może w momencie początkowego ujęcia nieodwołalnie wyznaczyć składnik aktywów finansowych, jako wyceniany w wartości godziwej przez wynik finansowy, jeśli w ten sposób eliminuje lub znacząco zmniejsza niespójność wyceny lub ujęcia (określaną czasami, jako „niedopasowanie księgowe”), jaka w przeciwnym razie powstałaby na skutek wyceny aktywów lub zobowiązań bądź ujęcia związanych z nimi zysków lub strat według różnych zasad.
Klasyfikacja aktywów finansowych będących instrumentem kapitałowym
Składnik aktywów finansowych będący instrumentem kapitałowym Grupa Santander Bank Polska S.A. wycenia w wartości godziwej przez wynik finansowy, chyba, że w momencie początkowego ujęcia dokonała nieodwołalnego wyboru odnośnie do określonych inwestycji w instrumenty kapitałowe, aby ujmować późniejsze zmiany wartości godziwej przez inne całkowite dochody.
Inwestycje w inne podmioty spełniające kryterium instrumentu dłużnego Grupa Santander Bank Polska S.A klasyfikuje jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy.
Modele biznesowe
Modele biznesowe Grupy Santander Bank Polska S.A. ustalane są na poziomie odzwierciedlającym sposób, w jaki zarządza ona łącznie grupami aktywów finansowych, aby zrealizować określony cel biznesowy. Model biznesowy nie zależy od zamiarów kluczowego kierownictwa Grupy Santander Bank Polska S.A., co do pojedynczego instrumentu.
Model biznesowy dotyczy sposobu, w jaki Grupa Santander Bank Polska S.A. zarządza aktywami finansowymi, by wygenerować przepływy pieniężne. Oznacza to, że model biznesowy określa, czy przepływy pieniężne będą pochodzić:
· z uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy,
· ze sprzedaży aktywów finansowych czy
· z obu tych źródeł.
Ocena modelu biznesowego nie jest przeprowadzana na podstawie scenariuszy, których Grupa Santander Bank Polska S.A. nie może racjonalnie oczekiwać, takich jak tzw. „najbardziej pesymistyczny scenariusz” lub „scenariusz warunków skrajnych”.
Grupa Santander Bank Polska S.A. ustala model biznesowy na podstawie oceny kryteriów jakościowych i ilościowych.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Kryteria jakościowe oceny modelu biznesowego
Model biznesowy w zakresie zarządzania aktywami finansowymi jest kwestią faktów, a nie deklaracji. Można go zaobserwować poprzez działania, jakie są podejmowane, aby zrealizować cel modelu biznesowego. Grupa Santander Bank Polska S.A. dokonuje osądu sytuacji przy dokonywaniu oceny swojego modelu biznesowego w zakresie zarządzania aktywami finansowymi, a ocena ta nie jest zależna od jednego czynnika lub działania. Grupa Santander Bank Polska S.A. bierze natomiast pod uwagę wszystkie stosowne kryteria jakościowe i ilościowe, które są dostępne na dzień oceny modelu biznesowego. Takie stosowne dowody obejmują następujące kwestie:
· przyjęte polityki oraz cele biznesowe w ramach danego portfela oraz ich wykonanie w praktyce. W szczególności, ocenie podlega strategia kadry kierowniczej w zakresie pozyskiwania przychodów z tytułu kontraktowych płatności odsetkowych, utrzymywania określonego profilu stóp procentowych portfela, zarządzania luką płynności oraz pozyskiwania przepływów pieniężnych w wyniku sprzedaży aktywów finansowych,
· sposób, w jaki oceniana jest dochodowość portfela aktywów finansowych oraz raportowana i analizowana przez kluczową kadrę kierowniczą,
· typy ryzyka, które wpływają na dochodowość i efektywność danego modelu biznesowego (oraz aktywów finansowych utrzymywanych w ramach tego modelu biznesowego) oraz sposób zarządzania zidentyfikowanymi typami ryzyka,
· sposób wynagradzania zarządzających działalnością biznesową w ramach danego modelu biznesowego – tzn. czy wynagrodzenie kluczowej kadry kierowniczej uzależnione jest od zmian wartości godziwej aktywów finansowych lub wartości pozyskanych kontraktowych przepływów pieniężnych.
Kryteria ilościowe oceny modeli biznesowych
Oprócz kryteriów jakościowych identyfikacja modelu biznesowego powinna też obejmować kryteria ilościowe, chyba, że analiza kryteriów jakościowych w sposób jednoznaczny wskazuje na istnienie modelu rezydualnego zarządzanego na podstawie wartości godziwej.
Analiza kryteriów ilościowych stosowanych przy ocenie modelu biznesowego jest przeprowadzana w celu ustalenia, czy sprzedaż aktywów finansowych w przeciągu analizowanego okresu nie przekracza ustalonych w wewnętrznych regulacjach wartości progowych ustalonych w ujęciu procentowym.
W analizie kryteriów ilościowych Grupa Santander Bank Polska S.A. analizuje częstotliwość, wartości oraz moment sprzedaży aktywów finansowych dokonanych we wcześniejszych okresach sprawozdawczych, przyczyny dokonania tych sprzedaży oraz oczekiwań co do przyszłej aktywności sprzedażowej.
Przy analizie kryteriów ilościowych oceny modelu biznesowego, Grupa Santander Bank Polska S.A. uznaje, że model biznesowy zakładający utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy dopuszcza sprzedaż aktywów, bez wpływu na obecny model biznesowy, w następujących przypadkach:
· sprzedaż wynikająca ze wzrostu ryzyka kredytowego związanego z aktywami,
· sprzedaż, która występuje nieczęsto (nawet, jeżeli o znaczącej wartości),
· sprzedaż o nieznacznej wartości (nawet, jeżeli występuje często),
· sprzedaż aktywów w celach płynnościowych w warunkach skrajnych (ang. stress case scenario),
· sprzedaż, która jest wymuszona przez strony trzecie – dotyczy to aktywów, które w związku np. z wymogami organów nadzorczych muszą zostać sprzedane, jednak pierwotnie były one utrzymywane w celu pozyskiwania umownych przepływów pieniężnych,
· sprzedaż aktywów w przypadku przekroczenia limitów koncentracji określonych w wewnętrznych procedurach, stanowiąca element polityki zarządzania ryzykiem kredytowym,
· sprzedaż dokonana blisko terminu zapadalności aktywów finansowych, a dochody ze sprzedaży stanowią przybliżenie umownych przepływów pieniężnych, które Grupa Santander Bank Polska S.A. pozyskałaby utrzymując aktywa do terminu zapadalności.
Pozostałe formy sprzedaży aktywów w ramach modelu biznesowego zakładającego utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy (np. częste i jednocześnie o znacznej wartości) prowadzą do konieczności zmiany modelu biznesowego oraz przeklasyfikowania aktywów finansowych, które zostały pierwotnie do tego modelu przypisane.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Rodzaje modeli biznesowych
Analiza kryteriów jakościowych i ilościowych pozwala na wyodrębnienie w ramach prowadzonej przez Grupę Santander Bank Polska S.A. działalności trzech zasadniczych modeli biznesowych:
·
model biznesowy zakładający utrzymywanie aktywów w celu
uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających
z umowy (ang. hold to collect),
·
model biznesowy, którego cel jest realizowany zarówno
poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających
z umowy, jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych (ang. hold to collect and
sell),
· inny/rezydualny model biznesowy (model biznesowy zakładający realizację przepływów pieniężnych poprzez sprzedaż aktywów).
Poniżej przedstawiono charakterystykę każdego z modeli biznesowych wraz ze wskazaniem instrumentów finansowych utrzymywanych w ich ramach.
Model biznesowy zakładający utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy
Aktywa finansowe, które są utrzymywane w ramach modelu biznesowego zakładającego utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy, są zarządzane z zamiarem realizowania przepływów pieniężnych poprzez otrzymywanie płatności wynikających z umowy w całym okresie życia instrumentu. Oznacza to, że Grupa Santander Bank Polska S.A. zarządza aktywami utrzymywanymi w portfelu w celu uzyskiwania tych konkretnych przepływów pieniężnych wynikających z umowy (zamiast zarządzania ogólnym zwrotem z portfela zarówno poprzez utrzymywanie, jak i sprzedaż aktywów). Przy ustalaniu, czy przepływy pieniężne mają być realizowane poprzez uzyskiwanie wynikających z umowy przepływów pieniężnych z aktywów finansowych, niezbędne jest rozpatrzenie częstotliwości, wartości i rozkładu w czasie sprzedaży we wcześniejszych okresach, powodów tej sprzedaży oraz oczekiwań, co do przyszłych operacji sprzedaży. Sprzedaż sama w sobie nie decyduje jednak o modelu biznesowym i w związku z tym nie może być rozpatrywana odrębnie. Natomiast informacje dotyczące wcześniejszej sprzedaży i oczekiwań, co do przyszłej sprzedaży stanowią dowody świadczące o tym, w jaki sposób realizowany jest deklarowany cel Grupy Santander Bank Polska S.A. w zakresie zarządzania aktywami finansowymi oraz, w szczególności, w jaki sposób realizowane są przepływy pieniężne. Grupa Santander Bank Polska S.A. każdorazowo rozpatruje informacje dotyczące wcześniejszej sprzedaży w kontekście powodów tej sprzedaży oraz warunków, jakie istniały w momencie tej sprzedaży, w porównaniu z obecnymi warunkami. Mimo że celem modelu biznesowego Grupy Santander Bank Polska S.A. może być utrzymywanie aktywów finansowych w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy, Grupa Santander Bank Polska S.A. nie musi utrzymywać wszystkich tych instrumentów do terminu wymagalności. W związku z tym model biznesowy Grupy Santander Bank Polska S.A. może zakładać utrzymywanie aktywów finansowych w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy nawet w przypadku, gdy następuje sprzedaż aktywów finansowych lub sprzedaż taka jest przewidywana w przyszłości.
Model
biznesowy zakładający utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów
pieniężnych wynikających z umowy obejmuje całe spektrum działalności kredytowej,
m.in. kredyty korporacyjne, kredyty
hipoteczne i konsumenckie, karty kredytowe, udzielone pożyczki, a także
instrumenty dłużne (np. obligacje skarbowe, obligacje korporacyjne), które nie
są utrzymywane w celach płynnościowych. W ramach tego modelu ujmuje się
zasadniczo także aktywa finansowe z tytułu rozliczeń z dostawcami, które są
ujmowane w księgach Grupy Santander Bank Polska S.A. na bazie wystawionej
faktury
z kwotą do zapłaty w terminie płatności nieprzekraczającym 1 roku.
Model biznesowy, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych
Grupa
Santander Bank Polska S.A. może
utrzymywać aktywa finansowe w ramach modelu biznesowego, którego cel jest
realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z
umowy, jak i poprzez sprzedaż składników aktywów finansowych. W modelu
biznesowym tego rodzaju kluczowy personel kierowniczy Grupy Santander Bank
Polska S.A. podjął decyzję o tym, że zarówno
uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak
i sprzedaż aktywów finansowych są niezbędne do realizowania celu modelu
biznesowego. Istnieją różne cele, które mogą być zgodne z tego rodzaju modelem
biznesowym. Na przykład celem modelu biznesowego może być zarządzanie bieżącymi
potrzebami w zakresie płynności, utrzymanie określonego profilu przychodów z
tytułu odsetek lub dostosowanie okresu życia aktywów finansowych do terminu
wymagalności zobowiązań, które są finansowane z tych aktywów. Aby zrealizować
taki cel, Grupa Santander Bank Polska S.A. będzie zarówno uzyskiwać przepływy pieniężne wynikające z
umowy, jak
i sprzedawać aktywa finansowe.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
W porównaniu z modelem biznesowym zakładającym utrzymywanie aktywów finansowych w celu uzyskiwania przepływów finansowych wynikających z umowy, niniejszy model biznesowy zazwyczaj zakłada większą częstotliwość i wartość sprzedaży. Wynika to z faktu, że sprzedaż aktywów finansowych jest niezbędna do realizacji celu modelu biznesowego, a nie jest tylko jego działaniem sporadycznym. Nie istnieje jednak żaden określony próg częstotliwości lub wartości sprzedaży, który musi zostać osiągnięty w tym modelu biznesowym, ponieważ zarówno uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jaki sprzedaż aktywów finansowych są niezbędne do realizacji celu tego modelu.
Model
biznesowy, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów
pieniężnych wynikających
z umowy, jak poprzez sprzedaż aktywów finansowych obejmuje:
· aktywa finansowe nabyte dla celów zarządzania płynnością, takie jak np. obligacje Skarbu Państwa, bony NBP oraz
· kredyty i pożyczki objęte procesem underwritingu, czyli części ekspozycji kredytowych, w odniesieniu do których istnieje zamiar sprzedaży przed terminem wymagalności z przyczyn innych niż wzrost ryzyka kredytowego.
Inny/rezydualny model biznesowy
Aktywa finansowe są wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, jeśli nie są utrzymywane w ramach modelu biznesowego, który zakłada utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy, lub modelu biznesowego, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych. Modelem biznesowym, który prowadzi do wyceny w wartości godziwej przez wynik finansowy, jest model, w którym Grupa Santander Bank Polska S.A. zarządza aktywami finansowymi w celu realizowania przepływów pieniężnych poprzez sprzedaż aktywów. Grupa Santander Bank Polska S.A. podejmuje decyzje w oparciu o wartości godziwe aktywów i zarządza nimi w celu realizowania tych wartości godziwych. W takim przypadku cel Grupy Santander Bank Polska S.A. będzie zazwyczaj realizowany poprzez aktywne kupno i sprzedaż. Nawet, jeśli Grupa Santander Bank Polska S.A. będzie uzyskiwać przepływy pieniężne wynikające z umowy w trakcie utrzymywania aktywów finansowych, cel takiego modelu biznesowego nie jest realizowany poprzez zarówno uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i sprzedaż aktywów finansowych. Wynika to z faktu, że uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy nie jest niezbędne do realizacji celu modelu biznesowego, natomiast jest ono działaniem ubocznym tego modelu.
Do innego/rezydualnego modelu klasyfikowane są aktywa utrzymywane przez Grupę Santander Bank Polska S.A., a nieobjęte pierwszą i drugą kategorią modelu biznesowego. Zawierają one aktywa finansowe skategoryzowane, jako „przeznaczone do obrotu” w sprawozdaniu finansowym – np. notowane instrumenty kapitałowe, obligacje komercyjne nabyte w celach handlowych oraz instrumenty pochodne (np. opcje, IRS, FRA, CIRS, FX Swap) niestanowiące wbudowanego instrumentu pochodnego.
Przeważającym modelem biznesowym w Grupie Santander Bank Polska S.A. jest model biznesowy zakładający utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy za wyjątkiem:
· instrumentów dłużnych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody utrzymywanych w segmencie ALM oraz kredytów i pożyczek objętych procesem underwritingu opisanym powyżej, dla których ustalono model biznesowy, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych,
· instrumentów przeznaczonych do obrotu, w tym instrumentów dłużnych oraz instrumentów pochodnych, dla których nie jest stosowana rachunkowość zabezpieczeń - właściwym modelem biznesowym jest inny/rezydualny model biznesowy.
Zmiana modelu biznesowego
Grupa Santander Bank Polska S.A. dokonuje przeklasyfikowania aktywów finansowych objętych danym modelem biznesowym, wtedy i tylko wtedy, gdy zmienia ona model biznesowy w zakresie zarządzania aktywami finansowymi. Oczekuje się, że tego typu zmiany będą występować rzadko. Zmiany te są ustalane przez kierownictwo wyższego szczebla Grupy Santander Bank Polska S.A. i wynikają ze zmian zachodzących na zewnątrz lub wewnątrz Grupy Santander Bank Polska S.A. oraz muszą być istotne dla jej działalności i możliwe do przedstawienia stronom zewnętrznym. W podobny sposób zmiana modelu biznesowego Grupy Santander Bank Polska S.A. ma miejsce jedynie, jeśli Grupa Santander Bank Polska S.A. rozpoczyna lub kończy wykonywać działanie, które jest istotne dla jej działalności (przykładowo nabycie lub sprzedaż określonego rodzaju działalności bądź zakończenie jego prowadzenia).
Zmiana celu modelu biznesowego Grupy Santander Bank Polska S.A. dokonywana jest przed dniem przeklasyfikowania.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Za zmiany modelu biznesowego nie uważa się:
· zmiany zamiarów związanych z konkretnymi aktywami finansowymi (nawet w przypadku znacznych zmian warunków rynkowych),
· tymczasowego zaniku określonego rynku aktywów finansowych,
· przeniesienia aktywów finansowych między segmentami Grupy Santander Bank Polska S.A. stosującymi różne modele biznesowe.
Jeśli Grupa Santander Bank Polska S.A. dokonuje przeklasyfikowania składnika aktywów finansowych, czyni to prospektywnie, począwszy od dnia przeklasyfikowania.
Jeśli Grupa Santander Bank Polska S.A. dokonuje przeklasyfikowania składnika aktywów finansowych z kategorii składników wycenianych w zamortyzowanym koszcie do kategorii składników wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy, wartość godziwą tego składnika ustala się na dzień przeklasyfikowania. Wszelkie zyski lub straty wynikające z różnicy między wcześniejszym zamortyzowanym kosztem składnika aktywów finansowych a wartością godziwą ujmuje się w wyniku finansowym.
Charakterystyka umownych przepływów pieniężnych
Grupa Santander Bank Polska S.A. klasyfikuje składnik aktywów finansowych na podstawie charakterystycznych dla tego składnika przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jeśli jest on utrzymywany w ramach modelu biznesowego:
· zakładającego utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy lub
· modelu biznesowego, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych, o ile Grupa Santander Bank Polska S.A. nie wyznaczyła składnika aktywów finansowych, jako wycenianego w wartości godziwej przez wynik finansowy.
Aby tego dokonać, Grupa Santander Bank Polska S.A. ustala, czy wynikające z umowy przepływy pieniężne z analizowanego składnika aktywów są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty.
Kwota główna jest wartością godziwą składnika aktywów finansowych w momencie początkowego ujęcia. Kwota główna może jednak ulec zmianie w ciągu całego okresu życia składnika aktywów finansowych (np. w przypadku spłat kwoty głównej).
Odsetki powinny obejmować zapłatę za:
· wartość pieniądza w czasie,
· ryzyko kredytowe związane z kwotą główną pozostałą do spłaty w określonym czasie,
· inne podstawowe ryzyka i koszty związane z udzielaniem kredytów,
· a także marżę zysku.
Wartość pieniądza w czasie jest elementem odsetek, który odzwierciedla wyłącznie upływ czasu. Oznacza to, że wartość pieniądza w czasie nie stanowi zapłaty za inne rodzaje ryzyka lub koszty związane z utrzymywaniem składnika aktywów finansowych. Aby ocenić, czy dany element stanowi zapłatę jedynie za upływ czasu, Grupa Santander Bank Polska S.A. kieruje się własnym osądem i rozpatruje istotne czynniki, takie jak waluta, w której denominowany jest składnik aktywów finansowych, oraz okres, na jaki ustalona jest stopa procentowa.
Ryzyko kredytowe definiuje się, jako ryzyko, że jedna ze stron instrumentu finansowego, nie wywiązując się ze swoich zobowiązań, spowoduje poniesienie strat finansowych przez Grupę Santander Bank Polska S.A. Innymi słowy, ryzyko kredytowe odnosi się do możliwości wystąpienia niespłacenia przez Klienta kapitału oraz należnych odsetek w terminie umownym.
Za pozostałe podstawowe rodzaje ryzyka i koszty związane z udzielaniem kredytów uznaje się przykładowo koszty administracyjne związane z analizą wniosku kredytowego, oceną zdolności kredytowej klienta, monitoringiem sytuacji ekonomiczno-finansowej etc.
Do instrumentów finansowych, które nie spełniają wymogów charakterystyki umownych przepływów pieniężnych i są z tego powodu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek wyników, Grupa Santander Bank Polska S.A. zalicza:
· portfel kart kredytowych, których konstrukcja oprocentowania jest oparta na zasadach obowiązujących w Grupie Santander Bank Polska S.A. do dnia 1 sierpnia 2016 r.,
· instrumenty przewidujące partycypację Grupy Santander Bank Polska S.A. w wyniku finansowym klienta oraz
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
· pozostałe instrumenty, których umowne przepływy pieniężne nie spełniają definicji odsetek z uwagi na brak ekonomicznego powiązania pomiędzy wysokością odsetek naliczonych a wysokością odsetek, do których Grupa Santander Bank Polska S.A. jest uprawniona.
Klasyfikacja zobowiązań finansowych
Grupa Santander Bank Polska S.A. klasyfikuje wszystkie zobowiązania finansowe, jako wyceniane po początkowym ujęciu w zamortyzowanym koszcie, z wyjątkiem:
· zobowiązań finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy. Takie zobowiązania, w tym instrumenty pochodne będące zobowiązaniami, wycenia się po początkowym ujęciu w wartości godziwej;
· zobowiązań finansowych powstałych w wyniku przeniesienia składnika aktywów finansowych, który nie kwalifikuje się do zaprzestania ujmowania, lub wtedy, gdy ma zastosowanie podejście wynikające z utrzymania zaangażowania;
· umów gwarancji finansowych. Po początkowym ujęciu wystawca takiej umowy w późniejszych okresach wycenia ją według wyższej z następujących wartości:
(1) kwoty odpisu na oczekiwane straty kredytowe,
(2) początkowo ujętej kwoty, w odpowiednich przypadkach pomniejszonej o skumulowaną kwotę dochodów ujmowanych zgodnie z zasadami MSSF 15;
· zobowiązań do udzielenia pożyczki oprocentowanej poniżej rynkowej stopy procentowej. Wystawca takiego zobowiązania (o ile nie wybrano opcji wyceny w wartości godziwej przez wynik finansowy) w późniejszych okresach wycenia ją według wyższej z następujących wartości:
(1) kwoty odpisu na oczekiwane straty kredytowe,
(2) początkowo ujętej kwoty, w odpowiednich przypadkach pomniejszonej o skumulowaną kwotę dochodów ujmowanych zgodnie z zasadami MSSF 15;
· warunkowej zapłaty ujętej przez jednostkę przejmującą w ramach połączenia jednostek, do którego ma zastosowanie MSSF 3. Taka zapłata warunkowa jest wyceniana w późniejszych okresach w wartości godziwej, a zmiany są ujmowane w wyniku finansowym.
W momencie początkowego ujęcia Grupa Santander Bank Polska S.A. może nieodwołalnie wyznaczyć zobowiązanie finansowe jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, gdy prowadzi to do uzyskania bardziej przydatnych informacji, ponieważ:
· eliminuje to lub znacząco zmniejsza niespójność w zakresie wyceny lub ujmowania (określaną czasami, jako „niedopasowanie księgowe”), jaka w przeciwnym razie powstałaby na skutek wyceny aktywów lub zobowiązań bądź ujęcia związanych z nimi zysków lub strat według różnych zasad lub
· grupa zobowiązań finansowych bądź aktywów finansowych i zobowiązań finansowych jest zarządzana, a jej wyniki są oceniane w oparciu o wartość godziwą, zgodnie z udokumentowaną strategią zarządzania ryzykiem lub strategią inwestycyjną, a informacje o tej grupie przygotowane na tej podstawie są przekazywane wewnątrz Grupy Santander Bank Polska S.A. kluczowemu personelowi kierowniczemu (zgodnie z definicją zawartą w MSR 24 Ujawnianie informacji na temat podmiotów powiązanych).
Wbudowane instrumenty pochodne
Wbudowany instrument pochodny jest komponentem kontraktu hybrydowego, który zawiera również niebędącą instrumentem pochodnym umowę zasadniczą, powodującym, że niektóre z przepływów pieniężnych wynikających z instrumentu łącznego zmieniają się w sposób podobny do przepływów, które wynikałyby z samodzielnie występującego instrumentu pochodnego. Wbudowany instrument pochodny sprawia, że część lub całość przepływów pieniężnych, które w innym przypadku byłyby wymagane zgodnie z umową, jest modyfikowana w oparciu o określoną stopę procentową, cenę instrumentu finansowego, cenę towaru, kurs walutowy, indeks cen lub stóp, rating kredytowy lub indeks kredytowy, bądź inną zmienną, pod warunkiem, że zmienna niebędąca zmienną finansową nie jest specyficzna dla którejkolwiek ze stron umowy. Instrument pochodny dołączony do instrumentu finansowego, który zgodnie z umową może zostać przeniesiony niezależnie od tego instrumentu finansowego, albo, którego kontrahentem jest inna strona, nie jest wbudowanym instrumentem pochodnym, lecz oddzielnym instrumentem finansowym.
Dla aktywów finansowych, które spełniają definicję kontraktów hybrydowych z wbudowanym instrumentem pochodnym, instrument pochodny stanowiący komponent takiego kontraktu nie jest wydzielany od umowy zasadniczej niebędącej instrumentem pochodnym, całość kontraktu ocenia się pod kątem charakterystyki umownych przepływów pieniężnych.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Wycena aktywów finansowych i zobowiązań finansowych
Początkowa wycena
W momencie początkowego ujęcia Grupa Santander Bank Polska S.A. wycenia składnik aktywów finansowych lub zobowiązanie finansowe w jego wartości godziwej, którą w przypadku aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy powiększa się lub pomniejsza o koszty transakcyjne, które można bezpośrednio przypisać do nabycia lub emisji tych aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych.
Jeśli jednak wartość godziwa składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego w momencie początkowego ujęcia różni się od ceny transakcyjnej, Grupa Santander Bank Polska S.A. ujmuje ten instrument na ten dzień w następujący sposób:
· jeżeli wartość godziwa znajduje potwierdzenie w cenie notowanej na aktywnym rynku za identyczny składnik aktywów lub identyczne zobowiązanie (tj. w danych wejściowych poziomu 1) lub opiera się na technice wyceny, w której wykorzystuje się tylko dane z obserwowalnych rynków, wówczas Grupa Santander Bank Polska S.A. ujmuje różnicę między wartością godziwą w momencie początkowego ujęcia a ceną transakcyjną, jako zysk lub stratę,
· we wszystkich innych przypadkach – skorygowaną w celu odroczenia różnicy między wartością godziwą w momencie początkowego ujęcia a ceną transakcyjną. Po początkowym ujęciu Grupa Santander Bank Polska S.A. ujmuje odroczoną różnicę, jako zysk lub stratę tylko do wysokości, jaka wynika ze zmiany czynnika (w tym czasu), którą uczestnicy rynku uwzględniliby przy wycenie składnika aktywów lub zobowiązania.
W momencie początkowego ujęcia Grupa Santander Bank Polska S.A. wycenia należności z tytułu dostaw i usług, które nie mają istotnego komponentu finansowania (ustalonego zgodnie z MSSF 15), w ich cenie transakcyjnej (zgodnie z definicją w MSSF 15).
Wycena aktywów finansowych po początkowym ujęciu
Po początkowym ujęciu Grupa Santander Bank Polska S.A. wycenia składnik aktywów finansowych w:
· zamortyzowanym koszcie lub
· wartości godziwej przez inne całkowite dochody lub
· wartości godziwej przez wynik finansowy.
Dla aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowych odpisów na oczekiwane straty kredytowe nie wylicza się.
Wycena zobowiązań finansowych po początkowym ujęciu
Po początkowym ujęciu Grupa Santander Bank Polska S.A. wycenia zobowiązanie finansowe w:
· zamortyzowanym koszcie lub
· wartości godziwej przez wynik finansowy.
Zobowiązania wyceniane według zamortyzowanego kosztu obejmują: zobowiązania wobec banków, zobowiązania wobec klientów, zobowiązania z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu, otrzymane kredyty i pożyczki, wyemitowane dłużne instrumenty finansowe oraz zobowiązania podporządkowane.
Jako zobowiązania podporządkowane ujmuje się zobowiązania, które w razie likwidacji lub upadłości Grupy Santander Bank Polska S.A. są spłacane po zaspokojeniu wszystkich innych wierzycieli Grupy Santander Bank Polska S.A. Podstawą kwalifikacji zobowiązań finansowych, jako zobowiązań podporządkowanych jest decyzja Komisji Nadzoru Finansowego wydana na wniosek Grupy Santander Bank Polska S.A.
Wycena w zamortyzowanym koszcie
Aktywa finansowe
Metoda efektywnej stopy procentowej
Przychód z tytułu odsetek oblicza się przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej do wartości bilansowej brutto składnika aktywów finansowych, za wyjątkiem składników aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe. W momencie przeklasyfikowania do koszyka 3 aktywa finansowego lub grupy podobnych aktywów finansowych, przychody z tytułu odsetek naliczane są od wartości netto aktywa finansowego i wykazywane są według stopy procentowej, według której zdyskontowane zostały przyszłe przepływy pieniężne dla celów wyceny utraty wartości.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Przychody odsetkowe od aktywów POCI oblicza się od wartości bilansowej netto przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej, skorygowanej o ryzyko kredytowe rozpoznane dla całego cyklu życia aktywa. Skorygowaną o ryzyko kredytowe efektywną stopę procentową liczy się poprzez uwzględnienie przyszłych przepływów pieniężnych skorygowanych o efekt ryzyka kredytowego rozpoznawanego w całym okresie życia aktywa.
Efektywna stopa procentowa jest stopą, która dyskontuje oszacowane przyszłe pieniężne wpływy lub płatności dokonywane w oczekiwanym okresie do wygaśnięcia instrumentu finansowego do wartości netto składnika aktywów lub zobowiązania finansowego. Przy wyliczaniu efektywnej stopy procentowej Grupa Santander Bank Polska S.A. dokonuje oszacowania przepływów pieniężnych, uwzględniając wszelkie postanowienia umowy instrumentu finansowego (na przykład: przedpłaty, opcje kupna i podobne), jednakże nie uwzględnia potencjalnych przyszłych odpisów aktualizujących związanych z nieściągalnością kredytów.
Wyliczenie obejmuje płacone i otrzymywane przez strony umowy prowizje (np. za uruchomienie i przyznanie kredytu, uruchomienie transzy kredytu, prolongatę kredytu, odnowienie kredytu, prowizja za restrukturyzację, aneksy powodujące zmiany w przepływach), koszty transakcji oraz wszelkie inne premie i dyskonta.
Koszty bezpośrednio związane ze sprzedażą produktów kredytowych są w części rozliczane w przychodach odsetkowych z wykorzystaniem efektywnej stopy procentowej, gdy istnieje możliwości ich bezpośredniego powiązania z umową kredytową, a w części są rozpoznawane w wyniku z tytułu prowizji, w momencie ich poniesienia, gdy nie ma możliwości jednoznacznego przypisania do określonej umowy kredytowej.
Efektywna stopa procentowa skorygowana o ryzyko kredytowe to stopa, za pomocą której szacowane przyszłe płatności lub wpływy pieniężne w ciągu całego oczekiwanego okresu życia składnika aktywów finansowych dyskontowane są dokładnie do zamortyzowanego kosztu składnika aktywów finansowych, będącego zakupionym lub utworzonym składnikiem aktywów finansowych dotkniętym utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe. Przy wyliczaniu efektywnej stopy procentowej skorygowanej o ryzyko kredytowe Grupa Santander Bank Polska S.A. dokonuje oszacowania oczekiwanych przepływów pieniężnych, uwzględniając wszystkie warunki umowy składnika aktywów finansowych (np. wcześniejsze spłaty, prolongaty, opcje kupna lub podobne) oraz oczekiwane straty kredytowe. Wyliczenie obejmuje wszelkie płacone lub otrzymywane przez strony umowy prowizje i punkty stanowiące integralną część efektywnej stopy procentowej, koszty transakcyjne oraz wszystkie pozostałe premie lub dyskonta. Przyjmuje się założenie, że przepływy pieniężne oraz oczekiwany okres życia grupy podobnych instrumentów finansowych mogą być wiarygodnie oszacowane. Jednakże w rzadkich przypadkach, w których nie jest możliwe wiarygodne oszacowanie przepływów pieniężnych lub pozostałego okresu życia instrumentu finansowego (lub grupy instrumentów finansowych), Grupa Santander Bank Polska S.A. dokonuje wyliczeń w oparciu o przepływy pieniężne wynikające z umowy za pełny umowny czas trwania instrumentu finansowego (lub grupy instrumentów finansowych).
Wartość bilansowa brutto składnika aktywów finansowych stanowi zamortyzowany koszt składnika aktywów finansowych, przed korektą o wszelkie odpisy na oczekiwane straty kredytowe z uwzględnieniem wartości odsetek karnych naliczonych od wartości kapitału przeterminowanego, które nie podlegały spisaniu z bilansu.
Aktywa nabyte lub udzielone z rozpoznaną utratą wartości (POCI)
Grupa Santander Bank Polska wyodrębnia kategorie aktywów nabytych lub udzielonych z utratą wartości (POCI). Są to aktywa , które w momencie początkowego ujęcia mają stwierdzoną utratę wartości .
Aktywa finansowe zaklasyfikowane jako POCI w momencie początkowego ujęcia powinny być traktowane jako POCI we wszystkich następnych okresach do momentu zaprzestania ich ujmowania.
Przy początkowym ujęciu aktywa finansowe POCI są ujmowane w wartości godziwej. Po początkowym ujęciu aktywa POCI wycenia się według zamortyzowanego kosztu. Wycena aktywów POCI jest dokonywana w oparciu o efektywną stopę procentową skorygowaną o ryzyko kredytowe.
Dla ekspozycji klasyfikowanych jako POCI (purchased or originated credit impaired) oczekiwane straty są rozpoznawane w horyzoncie pozostałego czasu życia.
Modyfikacja przepływów pieniężnych wynikających z umowy
Pojęcie modyfikacji
Grupa Santander Bank Polska S.A. za modyfikację uznaje zmianę przepływów kontraktowych składnika aktywów finansowych na podstawie aneksu do umowy. Za modyfikację nie uznaje się zmiany przepływów kontraktowych wynikających z realizacji warunków umownych.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Jeżeli warunki umowy aktywa finansowego ulegają zmianie, Grupa Santander Bank Polska S.A. dokonuje oceny, czy przepływy pieniężne generowane przez zmodyfikowane aktywo różnią się istotnie od przepływów finansowych generowanych przez aktywo finansowe przed modyfikacją warunków umowy.
Kryteria modyfikacji
Przy ocenie tego, czy modyfikacja jest istotna czy nieistotna Grupa Santander Bank Polska S.A. bierze pod uwagę zarówno kryteria ilościowe, jaki jakościowe. Obie grupy kryteriów są analizowane łącznie.
Moratorium z tytułu pandemii COVID-19 nie stanowiło powodu do rozpoznania znaczącej modyfikacji i zaprzestania ujmowania instrumentu finansowego. Odroczenie lub zawieszenie spłaty rat w ramach programów pomocowych oceniane było według istniejących w Grupie kryteriów jakościowych i ilościowych.
Kryteria ilościowe
Do określenia istotności wpływu modyfikacji stosowany jest tzw. „test 10%”, który bazuje na porównaniu zdyskontowanych przepływów pieniężnych zmodyfikowanego instrumentu finansowego (przy wykorzystaniu pierwotnej efektywnej stopy procentowej) ze zdyskontowanymi, także pierwotną efektywną stopą procentową, przepływami pieniężnymi instrumentu finansowego przed modyfikacją, którego wartość powinna odpowiadać wartości kapitału niewymagalnego, powiększonego o wartość niewymagalnych odsetek oraz skorygowanych o wartość nierozliczonej prowizji.
Kryteria jakościowe
Grupa Santander Bank Polska S.A. podczas analizy przesłanek jakościowych bierze pod uwagę następujące aspekty:
· dodanie/usunięcie cechy naruszającej wynik testu kontraktowych przepływów pieniężnych,
· przewalutowanie kredytu – za wyjątkiem przewalutowań wynikających z przekazania umowy do windykacji,
· zmiana dłużnika głównego - zmiana kontrahenta oznacza istotną modyfikację warunków umownych oraz
· konsolidacja kilku ekspozycji w jedną w ramach aneksu.
Istotna modyfikacja
Identyfikacja istotnej modyfikacji skutkująca wyłączeniem instrumentu finansowego ze sprawozdania z sytuacji finansowej następuje, na podstawie kryteriów ilościowych i jakościowych.
Dodatkowo istotna modyfikacja występuje, gdy przepływy pieniężne zmodyfikowanego instrumentu finansowego są „istotnie różne” w stosunku do pierwotnego instrumentu finansowego, co ma miejsce wtedy, kiedy różnica pomiędzy zdyskontowanymi przepływami pieniężnymi zmodyfikowanego instrumentu finansowego (przy wykorzystaniu pierwotnej efektywnej stopy procentowej) a zdyskontowanymi, także pierwotną efektywną stopą procentową, przepływami pieniężnymi instrumentu finansowego przed modyfikacją, większa jest niż 10%,
Jeżeli modyfikacja składnika aktywów finansowych powoduje zaprzestanie ujmowania istniejącego składnika aktywów finansowych, a następnie ujęcie zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych, zmodyfikowany składnik aktywów uznaje się za „nowy” składnik aktywów finansowych. Następuje ujęcie nowego aktywa w wartości godziwej oraz kalkulacja nowej efektywnej stopy procentowej zastosowanej do nowego aktywa.
Nieistotna modyfikacja
Jeżeli nie są spełnione kryteria jakościowe ani ilościowe Grupa Santander Bank Polska S.A. uznaje modyfikację za nieistotną.
Jeśli wynikające z umowy przepływy pieniężne związane ze składnikiem aktywów finansowych podlegają renegocjacji lub jakiejkolwiek innej modyfikacji, a renegocjacja lub modyfikacja nie prowadzą do zaprzestania ujmowania danego składnika aktywów finansowych zgodnie z niniejszą polityką, Grupa Santander Bank Polska S.A. dokonuje ponownej kalkulacji wartości bilansowej brutto składnika aktywów finansowych i ujmuje zysk lub stratę z tytułu modyfikacji w wyniku finansowym. Wartość bilansową brutto składnika aktywów finansowych oblicza się, jako obecną wartość renegocjowanych lub zmodyfikowanych przepływów pieniężnych wynikających z umowy, zdyskontowanych według pierwotnej efektywnej stopy procentowej składnika aktywów finansowych (lub efektywnej stopy procentowej skorygowanej o ryzyko kredytowe w przypadku zakupionych lub utworzonych składników aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe). Wszelkie poniesione koszty i opłaty korygują wartość bilansową zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych i są amortyzowane w okresie pozostającym do daty wymagalności zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych. Zmiana wartości bilansowej brutto jest amortyzowana w przychody / koszty odsetkowe przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Odpisanie
Grupa Santander Bank Polska S.A. bezpośrednio obniża wartość bilansową brutto składnika aktywów finansowych, jeżeli nie ma ona uzasadnionych perspektyw na odzyskanie danego składnika aktywów finansowych w całości lub części. Odpisanie stanowi zdarzenie prowadzące do zaprzestania ujmowania.
Odpisy mogą odnosić się do składnika aktywów finansowych w całości lub do jego części.
Grupa Santander Bank Polska S.A. odpisuje aktywa finansowe w przypadku zajścia, chociaż jednej z poniższych przesłanek:
· Grupa Santander Bank Polska S.A. posiada udokumentowaną nieściągalność wierzytelności,
· brak jest uzasadnionych perspektyw na odzyskanie danego składnika aktywów finansowych w całości lub części,
· należność jest całkowicie wymagalna, wartość odpisu na oczekiwane straty kredytowe odpowiada wartości ekspozycji brutto a szacowane wpływy z tytułu egzekucji należności są równe zeru,
· aktywo powstało w wyniku przestępstwa a jego sprawcy nie zostali wykryci lub
· otrzymanie przez Grupę Santander Bank Polska S.A.:
· wydanego przez właściwy organ egzekucyjny postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu nieściągalności wobec wszystkich zobowiązanych, a w szczególności na podstawie art. 824 § 1 pkt. 3, kpc., jeżeli Grupa Santander Bank Polska S.A. uznaje ten stan, jako odpowiadający stanowi faktycznemu;
· postanowienia sądu o:
- oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów, lub
- umorzeniu postępowania upadłościowego lub
- zakończeniu postępowania upadłościowego.
Odpisane aktywa finansowe są następnie ujmowane w ewidencji pozabilansowej.
Analogiczne przesłanki są brane pod uwagę w przypadku odpisywania odsetek karnych.
Utrata wartości
Podejście ogólne
Grupa Santander Bank Polska S.A. ustala odpisy na oczekiwane straty kredytowe z tytułu składnika aktywów finansowych w odniesieniu do:
· składnika aktywów finansowych, który jest wyceniany w zamortyzowanym koszcie lub w wartości godziwej przez inne całkowite dochody,
· należności leasingowych,
· składnika aktywów z tytułu umów, czyli praw Grupy Santander Bank Polska S.A. do wynagrodzenia w zamian za dobra lub usługi, które zostały przekazane klientowi zgodnie z MSSF 15 „Przychody z umów z klientami”,
· zobowiązania do udzielenia pożyczki oraz
· zobowiązań pozabilansowych o charakterze kredytowym oraz gwarancji finansowych.
Grupa Santander Bank Polska S.A. stosuje wymogi w zakresie utraty wartości w celu ujęcia i wyceny odpisu na oczekiwane straty kredytowe z tytułu aktywów finansowych, które są wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody. Jednakże odpis na oczekiwane straty kredytowe ujmuje się w rachunku zysków lub strat i nie obniża on wartości bilansowej składnika aktywów finansowych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
Na każdy dzień sprawozdawczy Grupa Santander Bank Polska S.A. wycenia odpis na oczekiwane straty kredytowe z tytułu instrumentu finansowego w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w całym okresie życia, jeżeli ryzyko kredytowe związane z danym instrumentem finansowym znacznie wzrosło od momentu początkowego ujęcia.
Celem wymogów w zakresie utraty wartości jest ujęcie oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia wszystkich instrumentów finansowych, w odniesieniu do których odnotowano znaczny wzrost ryzyka kredytowego od momentu początkowego ujęcia – niezależnie od tego, czy oceniane one były indywidualnie czy zbiorowo – biorąc pod uwagę wszystkie racjonalne i możliwe do udokumentowania informacje, włączając w to dane dotyczące przyszłości.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Jeżeli na dzień sprawozdawczy ryzyko kredytowe związane z instrumentem finansowym nie wzrosło znacząco od momentu początkowego ujęcia, Grupa Santander Bank Polska S.A. wycenia odpis na oczekiwane straty kredytowe z tytułu tego instrumentu finansowego w kwocie równej 12-miesięcznym oczekiwanym stratom kredytowym.
W odniesieniu do zobowiązań do udzielenia pożyczki oraz umów gwarancji finansowych dzień, w którym Grupa Santander Bank Polska S.A. staje się stroną nieodwołalnego zobowiązania, uznaje się za datę początkowego ujęcia do celów stosowania wymogów w zakresie utraty wartości.
Jeśli w poprzednim okresie sprawozdawczym Grupa Santander Bank Polska S.A. wyceniła odpis na oczekiwane straty kredytowe z tytułu instrumentu finansowego w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w całym okresie życia, ale na bieżący dzień sprawozdawczy ustaliła, że ryzyko kredytowe związane z danym instrumentem zmalało, Grupa Santander Bank Polska S.A. wycenia odpis na oczekiwane straty kredytowe w kwocie równej 12-miesięcznym oczekiwanym stratom kredytowym na bieżący dzień sprawozdawczy.
Grupa Santander Bank Polska S.A. ujmuje w wyniku finansowym, jako zysk lub stratę z tytułu utraty wartości, kwotę oczekiwanych strat kredytowych, jaka jest wymagana, aby dostosować odpis na oczekiwane straty kredytowe na dzień sprawozdawczy do kwoty, którą należy ująć.
Grupa Santander Bank Polska S.A. nalicza odsetki od ekspozycji klasyfikowanych do koszyka 3 od wartości ekspozycji netto.
Uproszczone podejście w przypadku należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywów z tytułu umów
Grupa Santander Bank Polska S.A. zawsze w przypadku należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywów z tytułu umów wycenia odpis na oczekiwane straty kredytowe w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w całym okresie życia z tytułu należności z tytułu dostaw i usług lub aktywa z tytułu umów wynikających z transakcji, które są objęte zakresem MSSF 15 i które nie zawierają istotnego komponentu finansowania.
Zakupione lub utworzone składniki aktywów finansowych dotknięte utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe (aktywa POCI)
Na dzień sprawozdawczy Grupa Santander Bank Polska S.A. ujmuje wyłącznie zmiany oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia, jako odpis na oczekiwane straty kredytowe z tytułu zakupionych lub utworzonych składników aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe.
Przychody odsetkowe od aktywów POCI oblicza się od wartości bilansowej netto przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej, skorygowanej o ryzyko kredytowe rozpoznane dla całego cyklu życia aktywa. Skorygowaną o ryzyko kredytowe efektywną stopę procentową liczy się poprzez uwzględnienie przyszłych przepływów pieniężnych skorygowanych o efekt ryzyka kredytowego rozpoznawanego w całym okresie życia aktywa.
Na każdy dzień sprawozdawczy Grupa Santander Bank Polska S.A. ujmuje w wyniku finansowym kwotę zmiany oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia, jako zysk lub stratę z tytułu utraty wartości. Grupa Santander Bank Polska S.A. ujmuje korzystne zmiany oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia, jako zysk z tytułu utraty wartości, nawet, jeśli oczekiwane straty kredytowe w całym okresie życia są niższe niż kwota oczekiwanych strat kredytowych, które zostały uwzględnione w kalkulacji oczekiwanych przepływów pieniężnych w momencie początkowego ujęcia.
Zobowiązania warunkowe
Grupa Santander Bank Polska S.A. tworzy rezerwy na obarczone ryzykiem utraty wartości nieodwołalne zobowiązania warunkowe (nieodwołalne otwarte linie kredytowe, gwarancje finansowe, akredytywy, itp.). Wartość rezerwy wyznacza się, jako różnicę pomiędzy szacunkiem dotyczącym wykorzystania zaangażowania warunkowego ustalonego przy zastosowaniu parametru Credit Conversion Factor (CCF) a wartością bieżącą spodziewanych przyszłych przepływów pieniężnych z tej ekspozycji.
Grupa Santander Bank Polska S.A. tworzy rezerwy na zobowiązania pozabilansowe obarczone ryzykiem kredytowym w podziale na 3 koszyki.
Zyski i straty
Zysk lub stratę na składniku aktywów finansowych lub zobowiązaniu finansowym, wycenianym w wartości godziwej, ujmuje się w wyniku finansowym, chyba, że składnik lub zobowiązanie jest:
· częścią powiązania zabezpieczającego,
· inwestycją w instrument kapitałowy i Grupa Santander Bank Polska S.A. postanowiła wykazywać zyski i straty z tej inwestycji w innych całkowitych dochodach,
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
· zobowiązaniem finansowym wyznaczonym, jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, a Grupa Santander Bank Polska S.A. jest zobowiązana do wykazania w innych całkowitych dochodach skutków zmiany ryzyka kredytowego dla tego zobowiązania lub
· składnikiem aktywów finansowych wycenianym w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, a Grupa Santander Bank Polska S.A. jest zobowiązana do ujęcia określonych zmian wartości godziwej w innych całkowitych dochodach.
Dywidendy ujmuje się w wyniku finansowym tylko wtedy, gdy:
· powstaje uprawnienie Grupy Santander Bank Polska S.A. do otrzymania dywidendy,
· istnieje prawdopodobieństwo, że Grupa Santander Bank Polska S.A. uzyska korzyści ekonomiczne związane z dywidendą oraz
· wysokość dywidendy można wycenić w wiarygodny sposób.
Zysk lub stratę na wycenianym w zamortyzowanym koszcie składniku aktywów finansowych, który nie jest częścią powiązania zabezpieczającego, ujmuje się w wyniku finansowym poprzez amortyzację lub w celu ujęcia zysków lub strat z tytułu utraty wartości. Zysk lub stratę na wycenianym w zamortyzowanym koszcie zobowiązaniu finansowym, które nie jest częścią powiązania zabezpieczającego, ujmuje się w wyniku finansowym, gdy zaprzestano ujmowania danego zobowiązania finansowego, oraz poprzez amortyzację.
W odniesieniu do aktywów finansowych, które Grupa Santander Bank Polska S.A. ujmuje na dzień rozliczenia, to w przypadku aktywów wycenianych w zamortyzowanym koszcie nie ujmuje żadnych zmian wartości godziwej składnika aktywów, który ma zostać otrzymany w okresie pomiędzy dniem zawarcia transakcji a dniem jej rozliczenia. Jednakże w przypadku aktywów wycenianych w wartości godziwej, zmianę wartości godziwej ujmuje się w wyniku finansowym lub w innych całkowitych dochodach, w zależności od przypadku. Za dzień zawarcia transakcji uznaje się dzień początkowego ujęcia do celów stosowania wymogów w zakresie utraty wartości.
Inwestycje w instrumenty kapitałowe
Inwestycje w instrumenty kapitałowe wyceniane są w wartości godziwej przez wynik finansowy, chyba, że w momencie początkowego ujęcia Grupa Santander Bank Polska S.A. dokona nieodwołalnego wyboru dotyczącego przedstawiania w innych całkowitych dochodach późniejszych zmian wartości godziwej inwestycji w instrument kapitałowy, który nie jest przeznaczony do obrotu ani nie jest warunkową zapłatą ujętą przez jednostkę przejmującą w ramach połączenia jednostek, do którego ma zastosowanie MSSF 3.
Jeśli Grupa Santander Bank Polska S.A. dokonała wyboru o wycenie instrumentów kapitałowych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, dywidendy wynikające z tej inwestycji ujmuje w wyniku finansowym.
Zobowiązania wyznaczone jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
Grupa Santander Bank Polska S.A. prezentuje zysk lub stratę na zobowiązaniu finansowym, które jest wyznaczone jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy w następujący sposób:
· kwota zmiany wartości godziwej zobowiązania finansowego przypisywana do zmian ryzyka kredytowego związanego z tym zobowiązaniem jest prezentowana w innych całkowitych dochodach oraz
· pozostała kwota zmiany wartości godziwej zobowiązania jest prezentowana w wyniku finansowym, chyba że opisane w pkt a) traktowanie skutków zmian ryzyka kredytowego związanego z tym zobowiązaniem doprowadziłoby do powstania lub powiększenia niedopasowania księgowego w wyniku finansowym Grupy Santander Bank Polska S.A.
Jeśli wymogi określone powyżej doprowadziłyby do powstania lub powiększenia niedopasowania księgowego w wyniku finansowym Grupy Santander Bank Polska S.A., to prezentuje on wszystkie zyski lub straty wynikające z tego zobowiązania (w tym skutki zmian ryzyka kredytowego związanego z tym zobowiązaniem) w wyniku finansowym.
Grupa Santander Bank Polska S.A. prezentuje w wyniku finansowym wszystkie zyski i straty wynikające ze zobowiązań do udzielenia pożyczki i umów gwarancji finansowych, które są wyznaczone jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy.
Aktywa wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
Zysk lub stratę na składniku aktywów finansowych wycenianym w wartości godziwej przez inne całkowite dochody ujmuje się w innych całkowitych dochodach, z wyjątkiem zysku lub straty z tytułu utraty wartości oraz zysków lub strat z tytułu różnic kursowych, do momentu zaprzestania ujmowania składnika aktywów finansowych. Jeśli zaprzestano ujmowania składnika aktywów finansowych, Grupa Santander Bank Polska S.A. ujmuje takie skumulowane zyski lub straty, które były uprzednio
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
ujęte w innych całkowitych dochodach, w wyniku finansowym. Odsetki obliczone w oparciu o metodę efektywnej stopy procentowej ujmuje się w wyniku finansowym.
Instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu
Grupa Santander Bank Polska S.A. klasyfikuje do instrumentów finansowych przeznaczonych do obrotu składnik aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych, które:
· nabyto lub zaciągnięto głównie w celu sprzedaży lub odkupienia w bliskim terminie,
· w momencie początkowego ujęcia stanowią część portfela określonych instrumentów finansowych, którymi zarządza się łącznie i dla których istnieją dowody bieżącego faktycznego trybu generowania krótkoterminowych zysków lub
· są instrumentem pochodnym (z wyjątkiem instrumentów pochodnych będących umowami gwarancji finansowej lub wyznaczonymi i skutecznymi instrumentami zabezpieczającymi).
Pochodne instrumenty finansowe wycenia się w wartości godziwej bez uwzględniania kosztów transakcji, które będą poniesione przy ich sprzedaży. Podstawą do wyznaczenia wartości godziwej pochodnego instrumentu finansowego przy początkowym ujęciu jest cena transakcyjna, tj. wartość godziwa uiszczonej lub otrzymanej zapłaty.
Jeśli kontrakt hybrydowy zawiera umowę zasadniczą, która nie jest składnikiem aktywów objętym zakresem MSSF 9, Grupa Santander Bank Polska S.A. wydziela wbudowany instrument pochodne od umowy zasadniczej i ujmuje go analogicznie jak pozostałe instrumenty pochodne, jeżeli cechy ekonomiczne i ryzyka związane z wbudowanym instrumentem pochodnym nie są ściśle powiązane z cechami ekonomicznymi i ryzykami właściwymi dla umowy zasadniczej oraz umowa zasadnicza nie jest wyceniana w wartości godziwej przez wynik finansowy. Wbudowane instrumenty finansowe wyceniane są w wartości godziwej, a jej zmiany są ujmowane w rachunku zysków i strat.
Grupa Santander Bank Polska S.A. wykorzystuje pochodne instrumenty finansowe w celu zabezpieczenia przed ryzykiem walutowym oraz ryzykiem stóp procentowych wynikającymi z działalności Grupy Santander Bank Polska S.A. Instrumenty pochodne, które nie podlegają zasadom wyceny zgodnie z zasadami rachunkowości zabezpieczeń, klasyfikowane są jako instrumenty przeznaczone do obrotu i wyceniane w wartości godziwej.
Rachunkowość zabezpieczeń
Grupa Santander Bank Polska S.A. zdecydowała się, opierając się o zapis par. 7.2.21 MSSF 9, na kontynuację stosowania wymogów rachunkowości zabezpieczeń i relacji zabezpieczających wynikających z MSR 39.
Rachunkowość zabezpieczeń ujmuje wpływające na rachunek zysków i strat skutki kompensowania zmian wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego oraz pozycji zabezpieczanej.
W momencie ustanowienia zabezpieczenia formalnie wyznacza się i dokumentuje powiązanie zabezpieczające, jak również cel zarządzania ryzykiem oraz strategię ustanowienia zabezpieczenia. Dokumentacja zawiera identyfikację instrumentu zabezpieczającego, zabezpieczanej pozycji lub transakcji oraz charakter zabezpieczanego ryzyka. Grupa Santander Bank Polska S.A. dokumentuje w momencie ustanowienia zabezpieczenia i na bieżąco ocenę efektywności instrumentu zabezpieczającego w kompensowaniu zmian wartości godziwej pozycji zabezpieczanej.
Grupa Santander Bank Polska S.A. wykorzystuje pochodne instrumenty finansowe m.in. w celu zabezpieczenia przed ryzykiem stóp procentowych wynikających z działalności operacyjnej, finansowej i inwestycyjnej Grupy Santander Bank Polska S.A.
Grupa Santander Bank Polska S.A. zaprzestaje stosowania rachunkowości zabezpieczeń w następujących sytuacjach:
· zostało stwierdzone, że instrument pochodny nie jest lub przestał być efektywny dla zabezpieczenia danego ryzyka;
· instrument pochodny wygasł, został sprzedany, zapadł lub został wykonany;
· instrument zabezpieczany zapadł, został sprzedany lub spłacony,
· dochodzi do unieważnienia powiązania zabezpieczającego.
Zabezpieczenie wartości godziwej
Jest to zabezpieczenie przed wpływem zmian wartości godziwej ujętego składnika aktywów, zobowiązania lub uprawdopodobnionego przyszłego zobowiązania, albo wyodrębnionej części takiego składnika aktywów, zobowiązania, które przypisać można konkretnemu rodzajowi ryzyka i które może wpływać na rachunek zysków i strat.
Zabezpieczenie wartości godziwej ujmowane jest w następujący sposób: zyski lub straty wynikające z przeszacowania wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego (pochodnego instrumentu zabezpieczającego) wykazuje się w rachunku
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
zysków i strat, zyski lub straty związane z pozycją zabezpieczaną, wynikające z zabezpieczanego ryzyka, korygują wartość bilansową zabezpieczanej pozycji i są ujmowane w rachunku zysków i strat. Zasada ta ma zastosowanie do zabezpieczanej pozycji, którą w innych okolicznościach wycenia się według zamortyzowanego kosztu lub będącej składnikiem aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody.
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Jest to zabezpieczenie przed zagrożeniem zmiennością przepływów pieniężnych, które:
1. można przypisać konkretnemu rodzajowi ryzyka związanemu z ujętym składnikiem aktywów lub zobowiązaniem (takim, jak całość lub część przyszłych płatności odsetkowych od zadłużenia o zmiennym oprocentowaniu) lub z wysoce prawdopodobną planowaną transakcją, i które
2. mogłyby wpływać na zyski lub straty.
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych ujmowane jest w następujący sposób: część zysków lub strat związanych z instrumentem zabezpieczającym, który stanowi efektywne zabezpieczenie, ujmuje się w innych całkowitych dochodach, zaś nieefektywną część zysków lub strat związanych z instrumentem zabezpieczającym ujmuje się w rachunku zysków i strat.
Przychody i koszty odsetkowe od instrumentów zabezpieczanych i zabezpieczających ujmowane są w wyniku z tytułu odsetek.
Kwoty ujęte w innych całkowitych dochodach reklasyfikowane są do rachunku zysków i strat w okresie, w którym zabezpieczana pozycja ma wpływ na rachunek zysków i strat.
W przypadku wygaśnięcia lub sprzedaży instrumentu zabezpieczającego bądź unieważnienia powiązania zabezpieczającego Grupa Santander Bank Polska S.A. zaprzestaje stosowania rachunkowości zabezpieczeń. Wszystkie zyski lub straty na instrumencie zabezpieczającym dotyczące efektywnego zabezpieczenia ujętego w innych całkowitych dochodach w dalszym ciągu stanowią element kapitału własnego aż do momentu zajścia planowej transakcji, kiedy ujmowane one są w rachunku zysków i strat.
Jeżeli zaprzestano oczekiwać realizacji planowanej transakcji wszystkie skumulowane zyski lub straty związane z instrumentem zabezpieczającym ujmowane w innych całkowitych dochodach przeklasyfikuje się do wyniku finansowego.
Transakcje z przyrzeczeniem odkupu i odsprzedaży
Grupa Santander Bank Polska S.A. pozyskuje/lokuje środki także poprzez sprzedaż/kupno instrumentów finansowych z przyrzeczeniem ich odkupu/odsprzedaży w przyszłości po z góry ustalonej cenie.
Papierów wartościowych sprzedanych z przyrzeczeniem ich odkupu (“transakcje repo oraz sell buy-back”) nie wyłącza się ze sprawozdania z sytuacji finansowej na koniec okresu sprawozdawczego. Różnica pomiędzy ceną sprzedaży a ceną odkupu stanowi koszt odsetkowy i jest rozliczana w czasie przez okres życia kontraktu. Papierów wartościowych kupionych z przyrzeczeniem ich odsprzedaży (“transakcje reverse repo oraz buy-sell-back”) nie rozpoznaje się w sprawozdaniu z sytuacji finansowej na koniec okresu sprawozdawczego. Różnica pomiędzy ceną zakupu a ceną odsprzedaży stanowi przychód odsetkowy i jest rozliczana w czasie przez okres życia kontraktu.
Opisane zasady Grupa Santander Bank Polska S.A stosuje również do transakcji zawieranych jako odrębne transakcje sprzedaży i odkupu instrumentów finansowych , ale mających ekonomiczny charakter transakcji z przyrzeczeniem odkupu i odsprzedaży.
Rzeczowy majątek trwały
Własne składniki rzeczowych aktywów trwałych
Składniki rzeczowego majątku trwałego, w tym oddane w leasing operacyjny, wykazywane są według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia, pomniejszone o wartość skumulowanej amortyzacji oraz odpisy z tytułu utraty wartości.
Aktywa będące przedmiotem umów leasingu
Model kosztu
Grupa Santander Bank Polska jako leasingobiorca wycenia składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania według kosztu:
a) pomniejszonego o łączne odpisy amortyzacyjne (umorzenie) i łączne straty z tytułu utraty wartości; oraz
b) skorygowanego z tytułu jakiejkolwiek aktualizacji wyceny zobowiązania z tytułu leasingu .
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Późniejsze nakłady
Grupa Santander Bank Polska S.A. ujmuje w wartości bilansowej pozycji rzeczowych aktywów trwałych koszty wymiany części tych pozycji w momencie ich poniesienia, jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że Grupa Santander Bank Polska S.A. uzyska przyszłe korzyści ekonomiczne związane ze składnikiem aktywów, a cenę nabycia lub koszt wytworzenia można wycenić w wiarygodny sposób. Pozostałe koszty są ujmowane w rachunku zysków i strat w momencie ich poniesienia.
Amortyzacja
Odpisy amortyzacyjne dokonywane są według metody liniowej przez okres ekonomicznej użyteczności danego składnika rzeczowych aktywów trwałych i wykazywane są w rachunku zysków i strat.
Szacowane okresy użytkowania są następujące:
· nieruchomości: 22-40 lat
· sprzęt informatyczny: 3-5 lat
· środki transportu: 3- 4 lata
· pozostały majątek trwały: 3-14 lat
Aktywa z tytułu prawa do użytkowania są amortyzowane liniowo w okresie użytkowania.
Stawki amortyzacyjne są corocznie weryfikowane. Wnioski z tej weryfikacji mogą stanowić podstawę dla ewentualnej zmiany okresów amortyzacji.
Wartość firmy oraz wartości niematerialne
Wartość firmy
Wartość
firmy (goodwill) powstała przy połączeniu jednostek gospodarczych ujmowana jest
w wysokości nadwyżki ceny nabycia nad wartością godziwą udziału w
zidentyfikowanych nabytych aktywach, zobowiązaniach i zobowiązaniach
warunkowych pomniejszonej o utratę wartości. Wartość firmy jest testowana pod
kątem ewentualnej utraty wartości
w okresach rocznych.
Licencje, patenty, koncesje i podobne wartości
Nabyte licencje na oprogramowanie komputerowe są ujmowane w wysokości poniesionych kosztów nabycia i jego zaimplementowania.
Nakłady, które są związane bezpośrednio z produkcją możliwych do zidentyfikowania i unikalnych programów komputerowych kontrolowanych przez Grupę Santander Bank Polska S.A. i które prawdopodobnie będą generowały korzyści ekonomiczne przekraczające nakłady w okresie powyżej jednego roku, są wykazywane jako wartości niematerialne.
Koszty zakończonych prac rozwojowych
Grupa Santander Bank Polska S.A. aktywuje koszty bezpośrednie oraz uzasadnioną część kosztów pośrednich związanych z projektowaniem, wykonywaniem i testowaniem rozwiązań w zakresie nowych lub udoskonalonych procesów, systemów oraz usług.
Grupa Santander Bank Polska S.A. identyfikuje koszty zakończonych prac rozwojowych jako wartości niematerialne w związku z uzyskaniem przyszłych korzyści ekonomicznych oraz spełnieniem warunków określonych w MSR 38, tj. Grupa Santander Bank Polska S.A.:
· ma możliwość i zamiar ukończenia oraz użytkowania wytwarzanego składnika,
· posiada stosowne środki techniczne i finansowe służące ukończeniu prac i użytkowaniu wytwarzanego składnika oraz
· może wiarygodnie ustalić wysokość nakładów poniesionych w czasie prac rozwojowych, które można przyporządkować wytworzonemu składnikowi wartości niematerialnych.
Ekonomiczny okres użyteczności „Kosztów zakończonych prac rozwojowych” jest określony. Stawki amortyzacyjne są dostosowane do okresu ekonomicznej użyteczności. Grupa Santander Bank Polska S.A. wykazuje osobno te koszty, które wynikają z prac rozwojowych we własnym zakresie.
Na nakłady na prace rozwojowe składają się wszystkie nakłady, które można bezpośrednio przyporządkować czynnościom rozwojowym.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Pozostałe wartości niematerialne
Pozostałe wartości niematerialne nabywane przez Grupę Santander Bank Polska S.A., wykazuje się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia pomniejszonym o wartość skumulowanej amortyzacji i łączną kwotę odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości.
Nakłady na wartości niematerialne
Nakłady poniesione po początkowym ujęciu nabytego składnika wartości niematerialnych są ujmowane tylko w przypadku, gdy te nakłady zwiększają przyszłe korzyści ekonomiczne danego składnika. W pozostałych przypadkach nakłady te są ujmowane w rachunku zysków i strat jako koszty w momencie ich poniesienia.
Amortyzacja
Amortyzacja jest ujmowana w rachunku zysków i strat przy użyciu metody liniowej lub degresywnej dla wartości niematerialnych i prawnych powstałych w wyniku połączenia, przez okres ekonomicznej użyteczności poszczególnych składników wartości niematerialnych, który dla większości aktywów niematerialnych wynosi 3 lata. Stawki amortyzacyjne są corocznie weryfikowane. Wnioski z tej weryfikacji mogą stanowić podstawę dla ewentualnej zmiany okresów amortyzacji.
Leasing
Wyodrębnianie elementów umowy leasingu
Leasingobiorca
Tam gdzie nie jest to możliwe oraz gdzie udział elementów nieleasingowych jest nieistotny w stosunku do całości płatności z tytułu leasingu netto, Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca nie wyodrębnia elementów nieleasingowych od elementów leasingowych, i zamiast tego ujmuje każdy element leasingowy oraz jakiekolwiek towarzyszące elementy nieleasingowe jako pojedynczy element leasingowy dla każdej klasy bazowego składnika aktywów.
Leasingodawca
W przypadku umowy, która zawiera element leasingu i jeden lub więcej dodatkowych elementów leasingowych lub elementów nieleasingowych, Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca alokuje wynagrodzenie w umowie stosując się do zapisów polityki rachunkowości z zakresu przychodów ze sprzedaży z umów z klientami.
Okres leasingu
Grupa Santander Bank Polska S.A. ustala okres leasingu jako nieodwołalny okres leasingu wraz z:
· okresami, w których istnieje opcja przedłużenia leasingu, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca skorzysta z tej opcji, oraz
· okresami, w których istnieje opcja wypowiedzenia leasingu, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca nie skorzysta z tej opcji.
Okres leasingu jest aktualizowany na moment wystąpienia znaczącego zdarzenia albo znaczącej zmiany.
Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca
Ujmowanie
W dacie rozpoczęcia Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca ujmuje składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania oraz zobowiązanie z tytułu leasingu.
Wycena
Początkowa wycena
W dacie rozpoczęcia Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca wycenia składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania według kosztu.
Koszt składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania obejmuje:
· kwotę początkowej wyceny zobowiązania z tytułu leasingu,
· wszelkie opłaty leasingowe zapłacone w dacie rozpoczęcia lub przed tą datą, pomniejszone o wszelkie otrzymane zachęty leasingowe,
· wszelkie początkowe koszty bezpośrednie poniesione przez Grupę Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorcę, oraz
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
· szacunek kosztów, które mają zostać poniesione przez Grupę Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorcę w związku z demontażem i usunięciem bazowego składnika aktywów, przeprowadzeniem renowacji miejsca, w którym się znajdował, lub przeprowadzeniem renowacji bazowego składnika aktywów do stanu wymaganego przez warunki leasingu.
W dacie rozpoczęcia okresu leasingu Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca wycenia zobowiązanie z tytułu leasingu w wysokości wartości bieżącej opłat leasingowych pozostających do zapłaty w tej dacie. Opłaty leasingowe dyskontuje się z zastosowaniem stopy procentowej leasingu, jeżeli stopę tę można z łatwością ustalić. W przeciwnym razie Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca stosuje swoją krańcową stopę pożyczkową.
W dacie rozpoczęcia okresu leasingu opłaty leasingowe zawarte w wycenie zobowiązania z tytułu leasingu obejmują następujące opłaty za prawo do użytkowania bazowego składnika aktywów podczas okresu leasingu, które pozostają do zapłaty w tej dacie:
· stałe opłaty leasingowe netto (w tym zasadniczo stałe opłaty leasingowe) pomniejszone o wszelkie należne zachęty leasingowe;
· zmienne opłaty leasingowe netto, które zależą od indeksu lub stawki,
· kwoty netto, których zapłaty przez leasingobiorcę oczekuje się w ramach gwarantowanej wartości końcowej,
· cenę netto wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że leasingobiorca skorzysta z tej opcji, oraz
· kary pieniężne netto za wypowiedzenie leasingu, jeżeli w warunkach leasingu przewidziano, że Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca może skorzystać z opcji wypowiedzenia leasingu.
Zmiany leasingu
Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca ujmuje zmianę leasingu jako odrębny leasing, jeżeli:
· zmiana zwiększa zakres leasingu poprzez przyznanie prawa do użytkowania jednego lub większej liczby bazowych składnik aktywów oraz
· wynagrodzenie za leasing zwiększa się o kwotę współmierną do ceny jednostkowej za zwiększenie zakresu oraz wszelkie właściwe korekty tej ceny jednostkowej w celu uwzględnienia okoliczności danej umowy.
W przypadku zmiany leasingu, która nie jest ujmowana jako odrębny leasing, w dacie uzgodnienia zmiany Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca:
· nie dokonuje alokacji wynagrodzenia w zmodyfikowanej umowie,
· ustala okres zmodyfikowanego leasingu, oraz
· aktualizuje wycenę zobowiązania z tytułu leasingu poprzez dyskontowanie zaktualizowanych opłat leasingowych z zastosowaniem zaktualizowanej stopy dyskontowej.
Stosowane zwolnienia z obowiązku ujmowania
Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca nie stosuje wymogów polityki rachunkowości opisanych dotyczących ujmowania i wyceny w odniesieniu do:
· leasingów, które w dacie rozpoczęcia mają okres leasingu nie dłuższy niż 12 miesięcy
· leasingów, w odniesieniu do których bazowy składnik aktywów ma niską wartość (aktywo ma niską wartość, gdy wartość netto nowego składnika aktywów nie przekracza 20 tys. złotych).
W odniesieniu do leasingów krótkoterminowych albo do leasingów, w przypadku których bazowy składnik aktywów ma niską wartość, Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca ujmuje opłaty leasingowe jako koszty metodą liniową w trakcie okresu leasingu.
Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca
Klasyfikacja leasingu
Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca klasyfikuje każdy ze swoich leasingów jako leasing operacyjny lub leasing finansowy.
Leasing jest zaliczany do leasingu finansowego, jeżeli następuje przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i pożytków wynikających z posiadania bazowego składnika aktywów. Leasing jest zaliczany do leasingu operacyjnego, jeżeli nie następuje przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i pożytków wynikających z posiadania bazowego składnika aktywów.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Klasyfikacji leasingu dokonuje się w dacie początkowej, a jej ponownej oceny dokonuje się tylko w przypadku, gdy zaistnieje zmiana leasingu.
Leasing finansowy
Ujmowanie i wycena
W dacie rozpoczęcia Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca ujmuje aktywa oddane w leasing finansowy w sprawozdaniu z sytuacji finansowej i prezentuje je jako należności w kwocie równej inwestycji leasingowej netto.
Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca stosuje stopę procentową leasingu w celu wyceny inwestycji leasingowej netto.
Początkowe koszty bezpośrednie są ujęte w początkowej wycenie inwestycji leasingowej netto oraz zmniejszają kwotę przychodu ujmowanego w okresie leasingu.
W dacie rozpoczęcia opłaty leasingowe uwzględnione w wycenie inwestycji leasingowej netto obejmują następujące opłaty za prawo do użytkowania bazowego składnika aktywów podczas okresu leasingu, które nie są otrzymane w dacie rozpoczęcia:
· stałe opłaty leasingowe netto, pomniejszone o zachęty leasingowe przypadające do zapłaty,
· zmienne opłaty leasingowe netto, które zależą od indeksu lub stawki, wycenione początkowo z zastosowaniem tego indeksu lub tej stawki zgodnie z ich wartością w dacie rozpoczęcia,
· wszelkie gwarantowane wartości końcowe netto udzielone leasingodawcy przez leasingobiorcę, podmiot powiązany z leasingobiorcą lub niezależną osobę trzecią zdolną finansowo do wywiązania się ze swoich zobowiązań w ramach tej gwarancji,
· cenę netto wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że leasingobiorca skorzysta z tej opcji oraz
· kary pieniężne za wypowiedzenie leasingu, jeżeli w warunkach leasingu przewidziano, że leasingobiorca może skorzystać z opcji wypowiedzenia leasingu.
Ujmowanie dochodów finansowych w okresie leasingu przebiega w sposób odzwierciedlający stałą okresową stopę zwrotu z inwestycji leasingowej netto dokonanej przez leasingodawcę w ramach leasingu finansowego.
Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca ujmuje dochody finansowe przez okres leasingu w systematyczny i racjonalny sposób. Opłaty leasingowe dotyczące danego okresu zmniejszają inwestycję leasingową netto.
Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca stosuje do inwestycji leasingowej netto wymogi w zakresie zaprzestania ujmowania oraz wymogi w zakresie utraty wartości przewidziane w MSSF 9.
Leasing operacyjny
Ujmowanie i wycena
Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca ujmuje opłaty leasingowe z leasingów operacyjnych jako dochód metodą liniową.
Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca ujmuje w kosztach koszty, łącznie z amortyzacją, poniesione w celu uzyskania dochodów z tytułu leasingu.
Grupa Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca dodaje początkowe koszty bezpośrednie poniesione w celu uzyskania leasingu operacyjnego do wartości bilansowej bazowego składnika aktywów i ujmuje te koszty jako koszty poniesione w okresie leasingu na tej samej podstawie co dochody z tytułu leasingu.
Pozostałe składniki sprawozdania z sytuacji finansowej
Aktywa trwałe przeznaczone do zbycia
Na dzień klasyfikacji składnika aktywów trwałych jako aktywa przeznaczone do zbycia, Grupa Santander Bank Polska S.A. wycenia taki składnik aktywów w kwocie niższej z jego wartości bilansowej i wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Ewentualne pomniejszenie wartości bilansowej aktywów przeznaczonych do zbycia na dzień ich początkowej klasyfikacji jak i późniejsze odpisy aktualizujące do poziomu wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży są ujmowane w rachunku zysków i strat.
Pozostałe należności handlowe i inne należności
Należności handlowe i inne należności z datą zapadalności poniżej 12 miesięcy od dnia powstania należności są ujmowane na moment początkowego ujęcia w wartości nominalnej z uwagi na nieistotny wpływ dyskonta. Należności handlowe i inne należności z terminem płatności do 12 kolejnych miesięcy są ujmowane na dzień bilansowy w kwocie wymaganej zapłaty pomniejszonej o odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości.
Inne zobowiązania
Zobowiązania handlowe i inne zobowiązania z datą zapadalności poniżej 12 miesięcy od dnia powstania zobowiązania są ujmowane na moment początkowego ujęcia w wartości nominalnej z uwagi na nieistotny wpływ dyskonta. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług jak i inne zobowiązania wymagalne w terminie 12 kolejnych miesięcy są ujmowane na dzień bilansowy w kwocie wymagającej zapłaty.
Kapitały
Kapitały własne stanowią kapitały i fundusze tworzone zgodnie z obowiązującym prawem, właściwymi ustawami oraz ze statutem. Do kapitałów własnych zaliczane są także niepodzielone zyski i niepokryte straty z lat ubiegłych.
Kapitał zakładowy (akcyjny) wykazany jest w wysokości zgodnej ze statutem oraz wpisem do rejestru sądowego według wartości nominalnej.
Kapitał zapasowy tworzony jest z odpisów z zysku oraz premii emisyjnych uzyskanych z emisji akcji.
Kapitał rezerwowy tworzony jest z odpisów z zysku i przeznaczony jest na pokrycie strat bilansowych.
W kapitale rezerwowym ujmuje się efekt wyceny programu motywacyjnego realizowanego w formie akcji (MSSF 2.53).
Kapitał zapasowy, rezerwowy, fundusz ogólnego ryzyka bankowego oraz premia akcyjna prezentowane są łącznie w ramach kategorii „Pozostałe kapitały”.
Na kapitał z aktualizacji wyceny odnosi się różnice z wyceny aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, różnice z wyceny instrumentów zabezpieczających stanowiących efektywne zabezpieczenie przepływów pieniężnych z uwzględnieniem odroczonego podatku dochodowego oraz zyski aktuarialne z przeszacowania rezerwy emerytalnej. Kapitał z aktualizacji wyceny nie podlega dystrybucji.
Oprócz kapitału własnego do kapitałów Grupy Santander Bank Polska S.A. zalicza się również udziały niekontrolujące.
Na dzień wyłączenia z ksiąg rachunkowych całości lub części składnika aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody łączne skutki okresowej zmiany wartości godziwej odniesione na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny zostają wyksięgowane (odwrócone).
Całość lub odpowiednia część uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego zwiększa lub zmniejsza wartość danego składnika aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody. Skutki zmian wartości godziwej są wyksięgowywane w korespondencji z rachunkiem zysków i strat.
Wynik finansowy netto roku obrotowego stanowi wynik z rachunku zysków i strat roku bieżącego skorygowanego obciążeniem z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych.
Działalność powiernicza
Przychody realizowane w ramach świadczenia działalności powierniczej są elementem przychodów prowizyjnych. Korespondujące z nimi aktywa klientów nie są składnikiem aktywów Grupy Santander Bank Polska S.A. i w związku z tym nie są ujmowane w skonsolidowanym sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
Wypłaty z kapitałów (Dywidendy)
Dywidendy własne za dany rok, które zostały zatwierdzone przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy, ale nie zostały wypłacone na koniec okresu sprawozdawczego, ujawnia się w pozycji zobowiązań z tytułu dywidendy w ramach pozostałych zobowiązań.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Rezerwy
Rezerwę tworzy się wówczas, gdy na Grupie Santander Bank Polska S.A. ciąży obecny obowiązek (prawny lub zwyczajowo oczekiwany) wynikający ze zdarzeń przeszłych i prawdopodobne jest, że wypełnienie obowiązku spowoduje konieczność wypływu środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne. W przypadku, gdy kwota ta jest istotna, rezerwa jest szacowana poprzez zdyskontowanie oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych w oparciu o stopę dyskontową przed opodatkowaniem, która odzwierciedla bieżącą ocenę rynku odnośnie wartości pieniądza w czasie oraz ryzyko związane konkretnie z danym składnikiem zobowiązań.
Grupa Santander Bank Polska S.A tworzy rezerwy na ryzyko zakwestionowania klauzul umownych dla posiadanych portfeli kredytów hipotecznych indeksowanych oraz denominowanych do walut obcych oraz rezerwy z tytułu oczekiwanych zwrotów części prowizji za udzielenie kredytów konsumpcyjnych spłaconych przed terminem.
Rachunek zysków i strat
Wynik z tytułu odsetek
Grupa Santander Bank Polska S.A. prezentuje wartość przychodu odsetkowego rozpoznanego według efektywnej stopy procentowej oraz efektywnej stopy procentowej skorygowanej o ryzyko kredytowe w odrębnych liniach rachunku zysków i strat – „Przychody odsetkowe od aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie” oraz „Przychody odsetkowe od aktywów wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody”.
Natomiast przychód odsetkowy rozpoznany od aktywów finansowych niespełniających testu kontraktowych przepływów pieniężnych ( dotyczy głównie kart kredytowych) jest prezentowany w linii „Przychody o charakterze zbliżonym do odsetek od aktywów wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy”.
Wynik z tytułu prowizji
Przychody i koszty z tytułu opłat i prowizji ,nierozliczane według efektywnej stopy procentowej, ujmuje się w sposób odzwierciedlający przekazanie przyrzeczonych dóbr i usług na rzecz klienta w kwocie odzwierciedlającej wynagrodzenie, do którego Grupa Santander Bank Polska S.A będzie uprawiona w zmiana za te dobra i usługi zgodnie z 5-stopniowym modelem ujmowania przychodów .
Grupa dokonuje identyfikacji odrębnych obowiązków do wykonania świadczenia , do których przypisuje cenę transakcyjną. W przypadku , gdy wysokość wynagrodzenia jest zmienna , do ceny transakcyjnej zalicza się część lub całość wynagrodzenia zmiennego w zakresie , w jakim istnieje wysokie prawdopodobieństwo , że nie nastąpi zwrot wcześniej ujętych przychodów. Przychody równe cenie transakcyjnej są ujmowane przy spełnieniu świadczenia lub w trakcie jego spełniania poprzez przekazanie klientowi przyrzeczonego dobra lub usługi.
Koszty doprowadzające do zawarcia umowy oraz koszty wykonania umowy Grupa aktywuje, a następnie systematycznie amortyzuje uwzględniając okres przekazywania klientowi dóbr lub usług.
Do istotnych przychodów prowizyjnych Grupa Santander Bank Polska S.A zalicza:
1. Przychody prowizyjne od kredytów obejmujące wartość pobranych przez Grupę Santander Bank Polska S.A. opłat za wysłane monity, wydane zaświadczenia, windykację, wystawienie gwarancji oraz za zaangażowanie. Większość przychodów tego rodzaju, z uwagi na swój charakter, jest rozpoznawana jednorazowo w wyniku finansowym w momencie wykonania czynności na rzecz klienta. Pozostałe, jak prowizja za wystawienie gwarancji, są rozliczane w czasie przez okres trwania umowy z klientem.
2. Przychody prowizyjne z tytułu kart kredytowych obejmujące prowizje m.in. za wydanie karty, dokonane wypłaty kartą z bankomatów, wydanie nowej karty, przygotowywanie zestawienia operacji dokonywanych kartą czy za uruchomienie dodatkowych usług związanych z kartą kredytową. Zdecydowana większość przychodów jest rozpoznawana w określonym momencie czasu, tj. w chwili wykonania jednorazowej usługi na rzecz klienta. W przypadku uruchomienia usług związanych z kartą kredytową wartość prowizji jest rozpoznawana w czasie.
3. Przychody za zarządzanie aktywami rozpoznawane zgodnie z 5-stopniowym modelem rozpoznawania przychodów w oparciu o wartość zarządzanych aktywów przekazanych Grupie Santander Bank Polska S.A. do zarządzania. Warunki umowne nie przewidują otrzymywania przez Grupę Santander Bank Polska S.A. płatności opłaconych z góry ani dodatkowych premii kalkulowanych po zamknięciu roku obrotowego w oparciu o niezależne od Grupy Santander Bank Polska S.A. czynniki.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Wynik z tytułu działalności bancassurance
Dla wybranych produktów kredytowych, dla których zidentyfikowano powiązanie z produktem ubezpieczeniowym Grupa Santander Bank Polska S.A. dokonuje podziału realizowanych przychodów na część ujmowaną w przychodach odsetkowych z wykorzystaniem efektywnej stopy procentowej oraz na część ujmowaną w przychodach prowizyjnych. Grupa Santander Bank Polska S.A. traktuje sprzedawane produkty ubezpieczeniowe, jako powiązane z kredytami w szczególności, gdy oferowany produkt ubezpieczeniowy wpływa na warunki umowne produktu finansowego.
W celu ustalenia, jaka część przychodu stanowi integralną część umowy kredytowej rozpoznawanej jako przychód odsetkowy metodą efektywnej stopy procentowej Grupa Santander Bank Polska S.A. wydziela wartość godziwą oferowanego instrumentu finansowego oraz wartość godziwą usługi pośrednictwa w sprzedaży produktu ubezpieczeniowego dystrybuowanego łącznie z tym instrumentem.
Podział wynagrodzenia pomiędzy część stanowiącą element zamortyzowanego kosztu instrumentu finansowego oraz część stanowiącą wynagrodzenie za wykonywane czynności pośrednictwa jest dokonywane w proporcji odpowiednio wartości godziwej instrumentu finansowego oraz wartości godziwej usługi pośrednictwa w stosunku do sumy obu tych wartości.
Część przychodów stanowiących wynagrodzenie za usługę pośrednictwa z tytułu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych powiązanych z umową kredytową Grupa Santander Bank Polska S.A. rozpoznaje w przychodach prowizyjnych w momencie naliczenia opłaty z tytułu sprzedaży produktu ubezpieczeniowego.
Grupa Santander Bank Polska S.A. nie rzadziej niż w okresach rocznych przeprowadza weryfikację poprawności przyjętego podziału dla rozpoznawania poszczególnych rodzajów przychodów.
Świadczenia pracownicze
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze Grupy Santander Bank Polska S.A. zawierają wynagrodzenia, premie, płatne urlopy oraz składki na ubezpieczenie społeczne i są ujmowane jako koszty w momencie poniesienia.
Długoterminowe świadczenia pracownicze
Zobowiązania Grupy Santander Bank Polska S.A. z tytułu długoterminowych świadczeń pracowniczych są kwotą przyszłych korzyści, które pracownik otrzyma w zamian za świadczenie swoich usług w bieżącym i wcześniejszych okresach. Rezerwy na odprawy emerytalne są oszacowane na podstawie wyceny metodą aktuarialną. Wycena tych rezerw jest aktualizowana przynajmniej raz w roku.
Transakcje płatności w formie akcji rozliczane w instrumentach kapitałowych
W przypadku transakcji płatności w formie akcji rozliczanych w instrumentach kapitałowych Grupa Santander Bank Polska S.A. wycenia otrzymane dobra lub usługi i odpowiadający im wzrost w kapitale własnym, bezpośrednio w wartości godziwej otrzymanych dóbr lub usług, chyba że niemożliwe jest wiarygodne oszacowanie ich wartości godziwej. Jeżeli Grupa Santander Bank Polska S.A. nie może wiarygodnie oszacować wartości godziwej otrzymanych dóbr lub usług, określa ich wartość oraz odpowiadający im wzrost w kapitale własnym w sposób pośredni poprzez odniesienie do wartości godziwej przyznanych instrumentów kapitałowych.
Warunki nabycia praw zawarte w warunkach przyznania nie są uwzględniane przy ustalaniu wartości godziwej, z wyjątkiem sytuacji, gdy warunki te są uzależnione od czynników rynkowych. Nierynkowe warunki nabycia praw są uwzględniane poprzez korygowanie liczby praw ujętych w wycenie dla potrzeb pomiaru kosztu usług świadczonych przez pracowników, w ten sposób, że ostatecznie kwota ujęta w rachunku zysków i strat odzwierciedla liczbę akcji, którą nabędą uprawnieni. Koszty związane z płatnościami w formie akcji są odnoszone do kapitałów własnych. W przypadku gdy warunki planu płatności w formie akcji przewidują emisję nowych akcji, wpływy z emisji akcji zwiększają kapitał akcyjny oraz ewentualną nadwyżką kapitału zapasowego w momencie wykonania prawa.
Transakcje płatności w formie akcji rozliczane w środkach pieniężnych
W transakcjach płatności w formie akcji rozliczanych w środkach pieniężnych Grupa Santander Bank Polska S.A. wycenia nabyte dobra lub usługi i zaciągnięte zobowiązanie w wartości godziwej zobowiązania. Do czasu, gdy zobowiązanie zostanie uregulowane, Grupa Santander Bank Polska S.A. na każdy dzień sprawozdawczy, a także na dzień rozliczenia wycenia zobowiązanie w wartości godziwej, a ewentualne zmiany wartości ujmuje w zysku lub stracie danego okresu. Grupa Santander Bank Polska S.A. ujmuje otrzymane usługi oraz zobowiązanie do zapłaty za te usługi w momencie, gdy pracownicy świadczą te usługi. Zobowiązanie wyceniane jest, początkowo, a także na koniec każdego okresu sprawozdawczego, aż do momentu rozliczenia w wartości godziwej praw do wzrostu wartości akcji, ustalonej z zastosowaniem modelu wyceny opcji,
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
biorąc pod uwagę terminy i warunki, na których przyznano prawa do wzrostu wartości akcji oraz zakres, w jakim pracownicy wykonali usługi do tego dnia.
Wynik handlowy i rewaluacja
Wynik handlowy i rewaluacja obejmuje zyski i straty wynikające ze zmian w wartości godziwej aktywów finansowych i zobowiązań finansowych przeznaczonych do obrotu i wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat. Przychody i koszty odsetkowe od tych instrumentów dłużnych są uwzględniane w wyniku odsetkowym.
Przychody z tytułu dywidend
Dywidendy zaliczane są do rachunku zysków i strat w momencie ustalenia praw akcjonariuszy/udziałowców do ich otrzymania pod warunkiem, że korzyści finansowe wpłyną do Grupy Santander Bank Polska S.A. i kwota przychodu może być wiarygodnie zmierzona.
Wynik na sprzedaży podmiotów zależnych, stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć
Wynik na sprzedaży akcji i udziałów w podmiotach zależnych ustalany jest jako różnica pomiędzy wartością aktywów netto jednostki zależnej skorygowaną o nieodpisaną część wartości firmy, a uzyskaną za nie ceną sprzedaży.
Wynik na sprzedaży podmiotów stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć ustalany jest jako różnica między wartością aktywa a uzyskaną ceną sprzedaży.
Wynik na pozostałych instrumentach finansowych
Wynik na pozostałych instrumentach sprzedaży obejmuje:
· zyski i straty powstałe w wyniku zbycia instrumentów kapitałowych oraz instrumentów dłużnych zaklasyfikowanych do portfela aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody oraz
· zmiany wartości godziwej instrumentów zabezpieczanych i zabezpieczających, w tym nieefektywną część rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych.
Grupa Santander Bank Polska S.A. stosuje rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej oraz rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych.
Szczegółowe informacje na ten temat zostały zawarte w nocie nr 43 „Rachunkowość zabezpieczeń”.
Pozostałe przychody operacyjne i pozostałe koszty operacyjne
Do pozostałych przychodów operacyjnych i pozostałych kosztów operacyjnych zaliczane są koszty i przychody operacyjne niezwiązane bezpośrednio z działalnością statutową Grupy Santander Bank Polska S.A. Są to w szczególności przychody i koszty z tytułu sprzedaży i likwidacji środków trwałych, przychody z tytułu sprzedaży pozostałych usług, otrzymane i zapłacone odszkodowania, kary i grzywny.
Odpisy netto z tytułu utraty wartości należności kredytowych
W pozycji „Odpisy netto z tytułu utraty wartości należności” prezentowane są utworzone i rozwiązane odpisy aktualizujące pozycję bilansowe i pozabilansowe oraz wynik na sprzedaży należności kredytowych.
Wynik na sprzedaży należności kredytowych ustalany jest w momencie wyłączenia należności kredytowych z ksiąg rachunkowych w wysokości różnicy pomiędzy wartością bilansową a kwotą otrzymanej zapłaty.
Koszty pracownicze i koszty działania
W pozycji „Koszty pracownicze” prezentowane są koszty:
· wynagrodzeń i ubezpieczeń społecznych (w tym z tytułu składek na świadczenia emerytalno – rentowe),
· rezerw z tytułu niewykorzystanych urlopów wypoczynkowych,
· rezerw emerytalno-rentowych,
· rezerw z tytułu premii,
· programu zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze, którego część ujmowana jest jako zobowiązanie z tytułu płatności na bazie akcji rozliczonych w środkach pieniężnych zgodnie z MSSF 2 „Płatności w formie akcji” oraz
· koszty szkoleń pracowników i innych świadczeń płacowych i pozapłacowych na rzecz pracowników.
W pozycji „Koszty działania” prezentuje się min koszty:
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
· utrzymania i wynajmu majątku trwałego,
· obsługi informatycznej i telekomunikacyjnej,
· działalności administracyjnej,
· promocji i reklamy,
· ochrony mienia
· leasingu krótkoterminowego i aktywów o niskiej wartości
· opłaty ponoszone na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Komisji Nadzoru Finansowego, Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych
· podatki i opłaty (podatek od nieruchomości, wpłaty dokonywane na rzecz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, opłaty komunalne i administracyjne, opłaty za wieczyste użytkowanie gruntów),
· ubezpieczeń,
· koszty remontów nieklasyfikujących się jako ulepszenie środka trwałego.
Podatek od instytucji finansowych
Podstawę opodatkowania podatku od niektórych instytucji finansowych wprowadzonego ustawą obowiązującą od 1.02.2016 r. stanowi nadwyżka sumy aktywów podmiotu ponad 4 miliardy PLN w przypadku banków wynikająca z zestawienia obrotów i sald na koniec każdego miesiąca. Banki są uprawnione do pomniejszenia podstawy opodatkowania m.in. o wartość funduszy własnych, a także wartość skarbowych papierów wartościowych. Dodatkowo banki obniżają podstawę opodatkowania o wartość aktywów nabytych od NBP, stanowiących zabezpieczenie kredytu refinansowego udzielonego przez NBP. Stawka podatku dla wszystkich podatników wynosi 0,0366% miesięcznie, a podatek jest płacony miesięcznie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczy.
Wartość obciążenia podatkiem od instytucji finansowych prezentowana jest przez Grupę Santander Bank Polska S.A. w pozycji „Podatek od instytucji finansowych” odrębnie od obciążenia wynikającego z podatku dochodowego.
Podatek dochodowy od osób prawnych
Podatek dochodowy od osób prawnych obejmuje podatek bieżący i podatek odroczony. Podatek dochodowy jest wykazywany w rachunku zysków i strat z wyjątkiem pozycji, które ujęto w kapitale własnym.
Podatek bieżący jest to kwota podatku podlegającego zapłacie od dochodu do opodatkowania za dany rok z zastosowaniem stawek podatkowych, które obowiązywały prawnie lub obowiązywały faktycznie na koniec okresu sprawozdawczego oraz uwzględniając wszelkie korekty podatku podlegającego zapłacie dotyczącego poprzednich lat.
Aktywa i zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego ujmowane są metodą bilansową. Powstają z tytułu różnic przejściowych pomiędzy wartością podatkową aktywów i zobowiązań a ich wartością wynikającą ze sprawozdania z sytuacji finansowej. Odroczony podatek dochodowy ustala się przy zastosowaniu stawek podatkowych obowiązujących prawnie lub faktycznie na koniec okresu sprawozdawczego, które zgodnie z oczekiwaniami będą obowiązywać w momencie realizacji określonych aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego lub uregulowania zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ujmuje się, jeżeli jest prawdopodobne, że w przyszłości osiągnięty zostanie dochód do opodatkowania, który umożliwi wykorzystanie różnic przejściowych. Wartość bilansowa aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego jest weryfikowana na koniec każdego okresu sprawozdawczego. Grupa Santander Bank Polska S.A. obniża wartość bilansową składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego do wartości możliwej do zrealizowania - to jest w zakresie, w jakim jest prawdopodobne osiągnięcie dochodu do opodatkowania wystarczającego do częściowego lub całkowitego zrealizowania składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
Odroczone i bieżące aktywa i zobowiązania z tytułu podatku dochodowego kompensuje się tylko wtedy, gdy dotyczą tego samego tytułu rozliczeń podatkowych oraz gdy istnieje ważny tytuł prawny i intencja dokonania rozliczenia w kwocie netto albo realizacji składnika aktywów i wykonania zobowiązania jednocześnie.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Prezentacja informacji o segmentach działalności Grupy Santander Bank Polska S.A. oparta jest o model informacji zarządczej służący do przygotowywania sprawozdań dla Zarządu Banku wykorzystywanych do oceny osiąganych wyników oraz alokacji zasobów. Działalność operacyjną Grupy Santander Bank Polska S.A. podzielono na pięć segmentów działalności: Segment Bankowości Detalicznej, Segment Bankowości Biznesowej i Korporacyjnej, Segment Bankowości Inwestycyjnej i Korporacyjnej, Segment ALM (Zarządzanie Aktywami i Zobowiązaniami) i Operacji Centralnych oraz Segment Santander Consumer. Zostały one wyłonione na podstawie identyfikacji klientów i produktów.
Głównym elementem oceny segmentów działalności przez Zarząd Banku jest zysk przed opodatkowaniem.
Dochody i koszty przypisane do segmentu osiągane są ze sprzedaży i obsługi klientów oraz produktów w danym segmencie, zgodnie z zasadami przedstawionymi poniżej. Wykazywane są one w rachunku zysków i strat Grupy i dają się przyporządkować do danego segmentu w sposób bezpośredni lub w oparciu o racjonalne przesłanki.
Wynik z tytułu odsetek w podziale na segmenty działalności Grupy Santander Bank Polska S.A. jest oceniany przez Zarząd Banku w postaci netto z uwzględnieniem kosztu wewnętrznego transferu funduszy oraz bez podziału na przychody i koszty odsetkowe.
Z uwagi na fakt, że koszt wewnętrznego transferu funduszy jest aktualizowany raz do roku na początku roku obrotowego, w roku 2020 nie uwzględnia istotnych obniżek stóp procentowych, które wystąpiły w trakcie roku. Miało to wpływ na prezentację wyniku odsetkowego netto poszczególnych segmentów, w szczególności Segmentu ALM i Operacji Centralnych.
Rozliczenia pomiędzy segmentami dotyczą wynagrodzeń za świadczone usługi i obejmują:
· sprzedaż i/lub obsługę klientów danego segmentu w kanałach sprzedaży/obsługi będących w posiadaniu innego segmentu;
· współdzielenie przychodów i kosztów z transakcji realizowanych z danym klientem, gdzie segment realizujący transakcje nie jest jednocześnie właścicielem biznesowym relacji z danym klientem;
· współdzielenie przychodów i kosztów związanych z realizacją wspólnych przedsięwzięć.
Alokacje przychodów i kosztów regulują wzajemne uzgodnienia pomiędzy segmentami, opierające się o jednostkowe stawki za poszczególne usługi bądź umowy dotyczące podziału łącznych przychodów i/lub kosztów.
Aktywa i Zobowiązania segmentu wykorzystywane są w jego działalności operacyjnej i dają się przyporządkować do segmentu bezpośrednio lub na zasadzie alokacji.
Grupa Kapitałowa Santander Bank Polska S.A. koncentruje swoją działalność na rynku krajowym.
W 2020 roku dokonano:
· resegmentacji klientów pomiędzy segmentami biznesowymi; Raz w roku Grupa Santander Bank Polska S.A. dokonuje resegmentacji / migracji klientów między segmentami działalności wynikającej z faktu, iż dany klient zaczyna spełniać kryteria przypisania do innego segmentu działalności niż kryteria segmentu, który dotychczas był właścicielem biznesowym relacji z danym klientem. Taka zmiana ma zapewnić najwyższą jakość obsługi dostosowaną do indywidualnych potrzeb lub skali działalności klienta.
Dodatkowo, dostosowano dane porównawcze w związku z dokonanymi w tym sprawozdaniu finansowym korektami błędow poprzednich okresów:
· Reklasyfikacje kosztów korekty ceny nabycia udziałów PSA Finance Polska Sp. z o.o. przez Santander Consumer Bank między liniami „Pozostałe przychody” a „Koszty operacyjne” odzwierciedlono w segmencie Santander Consumer.
W części dotyczącej Santander Bank Polska rezerwy na ryzyko prawne związane z portfelem walutowych kredytów hipotecznych zostały zaprezentowane w segmencie ALM i Operacji Centralnych, a rezerwy na ryzyko prawne związane ze zwrotami części prowizji za udzielenie kredytów konsumpcyjnych spłaconych przed terminem zostały zaprezentowane w segmencie Bankowości Detalicznej. Natomiast w części dotyczącej Santander Consumer Bank rezerwy na ryzyko prawne związane z portfelem walutowych kredytów hipotecznych oraz na zwroty części prowizji za udzielenie kredytów konsumpcyjnych spłaconych przed terminem zostały zaprezentowane w segmencie Santander Consumer Bank. Więcej szczegółów dotyczących powyższych rezerw zostało opisane w nocie 38.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Dodatkowy odpis na oczekiwane straty kredytowe w formie tzw. korekty do wartości wynikających z modeli (ang. post model adjustments) w wysokości 121 414 tys. zł został oszacowany i zaprezentowany w wynikach poszczególnych segmentów biznesowych. Korekta została także opisana w notach 2.6 oraz 12 niniejszego Sprawozdania Finansowego.
Zasady identyfikacji dochodów i kosztów oraz aktywów i zobowiązań na potrzeby raportowania segmentowego są zgodne z polityką rachunkowości stosowaną w Grupie Santander Bank Polska S.A.
Przychody segmentu Bankowości Detalicznej pochodzą ze sprzedaży produktów i usług adresowanych do klientów indywidualnych Banku, jak również małych przedsiębiorstw. W ramach oferty skierowanej do klientów tego segmentu wyróżnić można: szeroką gamę produktów oszczędnościowych, kredyty hipoteczne i konsumenckie, karty kredytowe i debetowe, produkty ubezpieczeniowe i inwestycyjne, usługi rozliczeniowe, usługi maklerskie, zasilenia telefonów GSM, płatności zagraniczne i Western Union oraz usługi dla klientów zamożnych. Dla małych przedsiębiorstw segment świadczy między innymi usługi w zakresie udzielania kredytów, przyjmowania depozytów oraz usługi z zakresu zarządzania gotówką, leasingu, faktoringu, akredytyw i gwarancji. Segment Bankowości Detalicznej uzyskuje również dochody oferując usługi zarządzania na zlecenie aktywami Klientów w ramach funduszy inwestycyjnych i portfeli indywidualnych.
W ramach segmentu Bankowości Biznesowej i Korporacyjnej Grupa uzyskuje dochody z produktów i usług skierowanych do przedsiębiorstw gospodarczych, samorządów i sektora publicznego, w tym także dla średnich przedsiębiorstw. Poza usługami bankowymi związanymi z transakcjami, kredytowaniem i pozyskiwaniem depozytów, segment świadczy również usługi z zakresu zarządzania gotówką, leasingu, faktoringu, akredytyw i gwarancji. Segment zajmuje się także realizacją usług na rzecz klientów innych banków i instytucji finansowych w oparciu o umowy zawarte z tymi instytucjami.
W ramach segmentu Bankowości Inwestycyjnej i Korporacyjnej Grupa uzyskuje dochody z usług i produktów skierowanych do największych międzynarodowych i polskich korporacji, obejmujące:
· bankowość transakcyjną, w ramach której oferowane są takie produkty jak: zarządzanie gotówką, depozyty, leasing, faktoring, akredytywy, gwarancje, kredytowanie bilateralne i produkty w obsłudze handlu zagranicznego;
· kredytowanie, w tym finansowanie projektów, kredyty konsorcjalne oraz programy emisji obligacji;
· produkty mające na celu zarządzanie ryzykiem kursowym i stopy procentowej oferowane wszystkim klientom Banku (segment alokuje przychody związane z tą działalnością do pozostałych segmentów, przy czym poziom alokacji może się zmieniać w poszczególnych latach);
· usługi organizowania i finansowania emisji papierów wartościowych, doradztwo finansowe oraz usługi brokerskie dla instytucji finansowych.
Segment generuje także dochody w związku z zajmowaniem pozycji na rynku międzybankowym w ramach zarządzania ryzykiem stopy procentowej i walutowym.
Segment obejmuje operacje centralne takie jak finansowanie działalności pozostałych segmentów Grupy, w tym zarządzanie płynnością oraz ryzykiem stopy procentowej i kursowym. Obejmuje również zarządzanie strategicznymi inwestycjami Banku oraz transakcje, z których przychód i/lub koszty nie mogą być bezpośrednio lub w oparciu o racjonalne przesłanki przyporządkowane do danego segmentu.
Segment ten obejmuje działalność Grupy Santander Consumer. Działalność tego segmentu skupia się na sprzedaży produktów i usług adresowanych zarówno do klientów indywidualnych, jak i podmiotów gospodarczych. W ramach oferty tego segmentu dominują produkty kredytowe tj. kredyty samochodowe, karty kredytowe, pożyczki gotówkowe, kredyty ratalne oraz leasing. Ponadto, segment Santander Consumer obejmuje lokaty terminowe oraz produkty ubezpieczeniowe (przede wszystkim powiązane z produktami kredytowymi).
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
* Obejmuje klientów indywidualnych, małe przedsiębiorstwa oraz Wealth Management (bankowość prywatna i Santander TFI S.A.)
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
*Obejmuje klientów indywidualnych, małe przedsiębiorstwa oraz Wealth Management (bankowość prywatna i Santander TFI S.A.)
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
*Obejmuje klientów indywidualnych, małe przedsiębiorstwa oraz Wealth Management (bankowość prywatna i Santander TFI S.A.)
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
*Obejmuje klientów indywidualnych, małe przedsiębiorstwa oraz Wealth Management (bankowość prywatna i Santander TFI S.A.)
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Grupa Santander Bank Polska S.A. jest narażona na szereg ryzyk związanych z bieżącą działalnością. Celem zarządzania ryzykiem jest zapewnienie, iż Grupa powiększając wartość dla akcjonariuszy będzie podejmować ryzyko w sposób świadomy i kontrolowany. Ryzyko oznacza możliwość zaistnienia zdarzeń, które będą miały wpływ na realizację założonych przez Grupę celów strategicznych.
Głównym celem zarządzania ryzykiem w Banku i Grupie Kapitałowej Santander Bank Polska S.A. jest prowadzenie bezpiecznej i efektywnej działalności pozwalającej na generowanie zysku i rozwój w ramach wyznaczonych parametrów ryzyka. Tryb zarządzania ryzykiem określają standardy obowiązujące w sektorze bankowym oraz wytyczne zawarte w regulacjach i rekomendacjach organów nadzoru bankowego.
Zarządzanie ryzykiem w Banku i Grupie Kapitałowej Santander Bank Polska S.A. odbywa się w ramach profilu ryzyka, który wynika z przyjętego przez Bank ogólnego poziomu akceptacji ryzyka. Poziom akceptowalnego ryzyka (tzw. apetyt na ryzyko) - wyrażony w postaci zdefiniowanych i skwantyfikowanych limitów - zapisany jest w „Deklaracji akceptowalnego poziomu ryzyka”, uchwalonej przez Zarząd i zatwierdzonej przez Radę Nadzorczą. Limity wyznaczane są przy wykorzystaniu testów warunków skrajnych i analiz scenariuszowych, aby zagwarantować stabilność pozycji Banku nawet w przypadku zrealizowania się sytuacji znacząco niekorzystnych. Na podstawie zatwierdzonych limitów ryzyka wyznaczane są limity obserwacyjne oraz konstruowane polityki zarządzania ryzykiem. Polityki zarządzania ryzykiem są opracowywane w celu zapewnienia identyfikacji i pomiaru podejmowanego ryzyka, określenia najkorzystniejszego zwrotu przy zaakceptowanym poziomie ryzyka (risk-reward), a także dla regularnego ustalania i weryfikowania odpowiednich limitów ograniczających skalę narażenia na ryzyko. Grupa Santander Bank Polska S.A. na bieżąco modyfikuje i rozwija metody zarządzania ryzykiem, uwzględniając zmiany w profilu ryzyka Grupy, otoczeniu gospodarczym, wymogi regulacyjne i najlepsze praktyki rynkowe.
W ramach zintegrowanej struktury zarządzania ryzykiem wyodrębnione zostały specjalne jednostki organizacyjne odpowiedzialne za identyfikację, pomiar, monitorowanie i ograniczanie ryzyka, co gwarantuje niezależność funkcji zarządzania ryzykiem od jednostek podejmujących ryzyko. Zakres odpowiedzialności tych jednostek wyznaczają polityki zarządzania ryzykiem, regulujące proces identyfikacji, pomiaru i raportowania poziomu podejmowanego ryzyka oraz regularnego ustalania limitów ograniczających skalę narażenia na poszczególne rodzaje ryzyka. Zarząd i Rada Nadzorcza wytycza kierunek działań oraz aktywnie wspiera strategie zarządzania ryzykiem. Przejawia się to poprzez uchwalenie Strategii zarządzania ryzykiem oraz apetytu na ryzyko, a także akceptację kluczowych polityk w zakresie zarządzania ryzykiem, udział Członków Zarządu w komitetach wspierających zarządzanie ryzykiem, przeglądy i akceptację ryzyk oraz raportów dotyczących poziomu ryzyk.
Rada Nadzorcza sprawuje stały nadzór nad systemem zarządzania ryzykiem. Rada akceptuje strategię, kluczowe polityki zarządzania ryzykiem, wielkość akceptowalnego poziomu ryzyka oraz monitoruje poziom wykorzystania limitów wewnętrznych w odniesieniu do bieżącej strategii biznesowej i otoczenia makroekonomicznego. Prowadzi przeglądy głównych obszarów ryzyka, trybu identyfikacji zagrożeń oraz procesu ustalania i monitorowania działań naprawczych. Rada ocenia czy działania Zarządu w zakresie kontroli nad prowadzoną działalnością są skuteczne i zgodne z polityką Rady, z uwzględnieniem oceny systemu zarządzania ryzykiem.
Komitet Audytu i Zapewniania Zgodności Rady Nadzorczej wspiera Radę w wypełnianiu obowiązków nadzorczych. Komitet przeprowadza coroczne przeglądy wewnętrznych mechanizmów kontroli finansowej Grupy, przyjmuje raporty niezależnej jednostki audytu wewnętrznego oraz jednostki zapewnienia zgodności. Komitet otrzymuje regularne kwartalne raporty dotyczące stopnia realizacji zaleceń pokontrolnych i na ich podstawie ocenia jakość podejmowanych działań. Komitet Audytu ocenia efektywność systemu kontroli wewnętrznej oraz systemu zarządzania ryzykiem. Ponadto, do zadań Komitetu należy monitorowanie wykonywania czynności rewizji finansowej, w szczególności przeprowadzania przez firmę audytorską badania, kontrolowanie i monitorowanie niezależności biegłego rewidenta i firmy audytorskiej, informowanie Rady o wynikach badania, dokonywanie oceny niezależności biegłego rewidenta i firmy audytorskiej. Ponadto, rolą Komitetu jest opracowywanie polityki i procedury wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania oraz przedkładanie Radzie rekomendacji dot. wyboru, ponownego wyboru i odwołania Audytora Zewnętrznego oraz rekomendowanie Radzie wynagrodzenia Audytora Zewnętrznego.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Komitet ds. Ryzyka wspiera rolę Rady Nadzorczej w ocenie skuteczności systemów kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem oraz środków jakie zostały przyjęte i zaplanowane w celu zapewnienia efektywnego zarządzania znaczącymi ryzykami Grupy.
Ponadto, w Banku Radę Nadzorczą wspiera również Komitet Wynagrodzeń oraz Komitet Nominacji, jednakże poza strukturami obszaru zarządzania ryzykiem.
Zarząd odpowiada za skuteczność zarządzania ryzykiem. W szczególności wprowadza strukturę organizacyjną dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka, podział zadań zapewniający niezależność funkcji pomiaru i kontroli ryzyka od działalności operacyjnej, odpowiada za wprowadzenie i aktualizację pisemnych strategii w zakresie zarządzania ryzykiem, a także za przejrzystość działań. Dokonuje przeglądu wyników finansowych Grupy. Zarząd powołał szereg Komitetów bezpośrednio odpowiedzialnych za rozwijanie metod zarządzania ryzykiem i monitorowanie poziomu ryzyka w określonych obszarach.
Zarząd wypełnia funkcję zarządzania ryzykiem, działając również w ramach swoich komitetów: Komitetu Zarządzania Ryzykiem oraz Komitetu Kontroli Ryzyka.
Komitet Zarządzania Ryzykiem ratyfikuje najistotniejsze decyzje kredytowe (powyżej określonych progów) zatwierdza roczne limity na transakcje związane z obrotem papierami wartościowymi i zarządzaniem aktywami i pasywami oraz akceptuje plan modeli oceny ryzyka.
Komitet Kontroli Ryzyka monitoruje poziom ryzyka w różnych obszarach działalności Banku oraz nadzoruje działalność komitetów zarządzania ryzykiem niższego szczebla, powołanych przez Zarząd Banku. Komitety te - działając w obrębie wyznaczonych przez Zarząd kompetencji - bezpośrednio odpowiadają za rozwijanie metod zarządzania ryzykiem i monitorowanie poziomu ryzyka w określonych obszarach.
Komitet Kontroli Ryzyka nadzoruje działalność poniższych komitetów funkcjonujących w obszarze zarządzania ryzykiem:
Forum Zarządzania Ryzykiem, komitet wyposażony w kompetencje do zatwierdzania i nadzoru nad polityką, metodologią pomiaru ryzyka oraz monitorowania poziomu ryzyka w zakresie ryzyka kredytowego, ryzyka modeli, ryzyka rynkowego na księdze bankowej, ryzyka rynkowego na księdze handlowej, ryzyka strukturalnego bilansu oraz ryzyka płynności. Forum działa w ramach 3 paneli kompetencyjnych:
· Panel Ryzyka Kredytowego;
· Panel Ryzyka Rynkowego i Inwestycyjnego;
· Panel Modeli i Metodologii.
Komitet Kredytowy podejmuje decyzje kredytowe zgodnie z obowiązującymi poziomami kompetencji kredytowych.
Komitet Rezerw podejmuje decyzje w zakresie odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości w podejściu indywidualnym i portfelowym na ekspozycje kredytowe, jak również z tytułu innych instrumentów finansowych i aktywów oraz rezerw z tytułu ryzyka prawnego, a także monitoruje poziom odpisów, przegląda i weryfikuje adekwatność parametrów stosowanych do wyznaczania kwoty utraty wartości w podejściu portfelowym i indywidualnym dla Grupy Santander Bank Polska S.A., z wyłączeniem Santander Consumer Banku oraz decyduje o sprzedaży wierzytelności.
Komitet Zarządzania Informacją podejmuje decyzje w zakresie danych i procesów zarządzania informacją w sposób umożliwiający odpowiednie zarządzanie ryzykiem i spełnienie wymogów nadzorczych.
Komitet Zarządzania Ryzykiem Operacyjnym (ORMCo) monitoruje poziom oraz wyznacza kierunek działań strategicznych z zakresu ryzyka operacyjnego w Grupie Santander Bank Polska S.A., m.in. w obszarze ciągłości biznesowej, bezpieczeństwa informacji i zapobiegania przestępstwom.
CyberTechRisk Forum - odpowiada za ocenę i proponowanie zmian w Strategii IT, cyberbezpieczeństwa i operacji, jak również za monitorowanie kluczowych zagadnień związanych z IT, cyberbezpieczeństwem oraz operacjami. Komitet stanowi także forum do dyskusji na temat problematyki ryzyka operacyjnego ze szczególnym uwzględnieniem ryzyka technologicznego, w tym ryzyka w zakresie cyberbezpieczeństwa.
Panel ds. Dostawców – wyznaczający standardy oraz prowadzący monitoring w zakresie dostawców produktów i usług, w tym outsourcingowych; główne forum do dyskusji na temat ryzyka wynikającego ze współpracy z dostawcami;
Komitet ALCO sprawuje nadzór nad działalnością na portfelu bankowym, podejmuje decyzje w zakresie zarządzania płynnością i ryzykiem stopy procentowej na księdze bankowej, oraz odpowiada za finansowanie i zarządzania bilansem, w tym politykę cenową.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Forum Płynności – monitoruje sytuację płynnościową Banku, ze szczególnym uwzględnieniem dynamiki wolumenów depozytów oraz kredytów, potrzeb Banku w zakresie finansowania i ogólnej sytuacji rynkowej.
Komitet Kapitałowy odpowiada za zarządzanie kapitałem, w tym w szczególności za proces ICAAP.
Komitet ds. Ujawnień weryfikuje publikowane informacje finansowe Grupy Santander Bank Polska S.A. pod kątem zgodności z wymogami prawnymi i regulacyjnymi.
Komitet Marketingu i Monitoringu Produktów zatwierdza nowe produkty i usługi do wprowadzenia na rynek z uwzględnieniem analizy ryzyka reputacji.
Komitet Generalny Zapewnienia Zgodności odpowiada za wyznaczanie standardów w zakresie zarządzania ryzykiem braku zgodności oraz kodeksów postępowań przyjętych w Grupie.
Komitet Ryzyka Regulacyjnego i Reputacyjnego odpowiada za monitorowanie i podejmowanie decyzji w sprawach dotyczących zgodności Grupy z przepisami prawa, wytycznymi regulatorów oraz przyjętymi standardami rynkowymi/branżowymi dotyczącymi prowadzonej działalności.
Komitet ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy oraz Finansowaniu Terroryzmu zatwierdza politykę Banku w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz akceptuje i monitoruje działania Grupy podejmowane w tym zakresie.
Komitet Restrukturyzacji podejmuje decyzje w zakresie klientów korporacyjnych z trudnościami finansowymi, m.in. w zakresie strategii wobec klienta, jak również umorzenia i sprzedaży wierzytelności zgodnie z obowiązującymi poziomami kompetencji kredytowych.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Poniższy rysunek przedstawia strukturę ładu korporacyjnego w zakresie nadzoru nad zarządzaniem ryzykiem.
Zarządzanie ryzykiem odbywa się w ramach profilu ryzyka, wynikającego z przyjętego ogólnego poziomu akceptacji ryzyka.
W Grupie Santander Bank Polska S.A. poziom akceptowalnego ryzyka został wyrażony w postaci zdefiniowanych i skwantyfikowanych limitów i zapisany w postaci „Deklaracji akceptowalnego poziomu ryzyka”, zatwierdzonej przez Zarząd i zaakceptowanej przez Radę Nadzorczą. Na podstawie tych limitów wyznaczane są limity obserwacyjne oraz konstruowane są polityki zarządzania ryzykiem.
Grupa nieustannie analizuje ryzyka, na jakie jest narażona w swojej działalności, identyfikując ich źródła, tworząc odpowiednie mechanizmy zarządzania ryzykami, obejmujące m.in. ich pomiar, kontrolę, ograniczanie i raportowanie. Wśród ryzyk o największym znaczeniu można wymienić:
· ryzyko kredytowe,
· ryzyko koncentracji,
· ryzyko rynkowe na księdze bankowej i księdze handlowej,
· ryzyko płynności,
· ryzyko operacyjne,
· ryzyko braku zgodności.
Szczegółowe zasady, role i odpowiedzialności jednostek Grupy zostały opisane w odpowiednich politykach wewnętrznych dotyczących zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka.
Grupa Santander Bank Polska S.A. szczególnie dba o spójność procesów zarządzania ryzykiem na poziomie całej Grupy Kapitałowej, co pozwala na adekwatne kontrolowanie skali narażenia na ryzyko. Spółki zależne wdrażają polityki i procedury zarządzania ryzykiem odzwierciedlające zasady przyjęte przez Grupę Santander Bank Polska S.A.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Bank, w granicach i na zasadach wynikających z obowiązującego prawa, sprawuje nadzór nad systemem zarządzania ryzykiem w Santander Consumer Bank S.A., kierując się przy tym regułami odnoszącymi się do nadzorowania spółek zależnych wchodzących w skład Grupy Santander Bank Polska. Przedstawicielami Banku w Radzie Nadzorczej Santander Consumer Bank S.A. są: Członek Zarządu Banku zarządzający Pionem Zarządzania Ryzykiem oraz Członek Zarządu Banku zarządzający Pionem Bankowości Detalicznej. Odpowiadają oni – razem z Radą Nadzorczą SCB – za sprawowanie nadzoru nad Santander Consumer Bank S.A. oraz prowadzenie działalności spółki w oparciu o przyjęte plany oraz zgodnie z procedurami zapewniającymi bezpieczeństwo. Bank monitoruje profil i poziom ryzyka Santander Consumer Bank S.A. za pośrednictwem komitetów zarządzania ryzykiem Santander Bank Polska S.A.
Działalność kredytowa Grupy Santander Bank Polska S.A. koncentruje się na wzroście portfela kredytowego przy zagwarantowaniu jego wysokiej jakości, dobrej rentowności oraz satysfakcji klienta.
Działalność kredytowa obejmuje wszystkie produkty obciążone ryzykiem kredytowym, udzielane przez Bank oraz przez spółki zależne prowadzące działalność w zakresie leasingu i faktoringu (nazywane dalej kredytami).
Ryzyko kredytowe oznacza możliwość poniesienia straty w wyniku niespłacenia w terminie przez dłużnika zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami i innymi opłatami. Ryzyko kredytowe przejawia się także w postaci spadku wartości aktywów kredytowych i udzielonych zobowiązań warunkowych, będącego następstwem pogorszenia oceny jakości kredytowej dłużnika. Pomiar ryzyka kredytowego opiera się na oszacowaniu wielkości aktywów kredytowych ważonych ryzykiem, przy czym stosowane wagi ryzyka uwzględniają zarówno prawdopodobieństwo zaniechania spłat, jak i wielkość możliwej do poniesienia straty w przypadku niedotrzymania warunków umowy przez kredytobiorcę.
Ryzyko kredytowe Grupy wynika głównie z działalności kredytowej w segmencie detalicznym, segmencie MŚP, segmencie biznesowym i korporacyjnym oraz na rynku międzybankowym. Jest ono zarządzane w ramach polityki ustalanej przez Zarząd na bazie przyjętych procedur kredytowych oraz poprzez system limitów kompetencyjnych dostosowanych do wiedzy i doświadczenia kadry zarządzającej. Stosowany przez Grupę wewnętrzny system monitoringu oraz klasyfikacji kredytów umożliwia wczesne wykrywanie sytuacji grożących pogorszeniem jakości portfela kredytowego. Ponadto Grupa szeroko stosuje narzędzia ograniczania ryzyka kredytowego w postaci zabezpieczeń (finansowych i rzeczowych) oraz szczególnych warunków umownych i klauzul, czyli tzw. covenants.
Grupa rozwija i udoskonala oparte na ryzyku metody wyceny kredytów, alokacji kapitału oraz pomiaru efektywności. Dla wszystkich portfeli kredytowych używane są modele wyceny ryzyka.
Grupa również stale przegląda procesy i procedury pomiaru, monitorowania i zarządzania ryzykiem portfela kredytowego Banku dostosowując je do nowelizowanych wymogów nadzorczych, w tym szczególnie do Rekomendacji KNF i EBA.
W 2020 r. Grupa wnikliwie analizowała rozwój sytuacji na rynku makroekonomicznym, jak również monitorowała ekspozycję kredytową w poszczególnych segmentach klientów i branżach gospodarki w celu zapewnienia odpowiedniej i szybkiej reakcji oraz adekwatnego dostosowana parametrów polityki kredytowej.
W 2020 r. Bank zdecydowanie skupił się na działaniach związanych z sytuacją wywołaną przez stan epidemii COVID-19. Bank ze wzmożoną uwagą obserwował, jak kształtują się wskaźniki ryzyka w zakresie portfeli kredytowych w związku z epidemią COVID-19 i zamrożeniem wielu dziedzin gospodarki. W tym celu rozbudowano odpowiednie raporty zarządcze w celu identyfikacji pogarszanie się sytuacji finansowej klientów firmowych z branż najbardziej dotkniętych zamrożeniem niektórych gałęzi gospodarki.
Bank niezwłocznie przystąpił do rządowych programów antykryzysowych, oferujących wsparcie klientom, u których wystąpiły trudności finansowe spowodowane epidemią COVID-19. Równolegle współtworzył i przyjął specjalne moratorium wypracowane przez sektor bankowy pod patronatem Związku Banków Polskich, określające jednolite zasady oferowania narzędzi pomocowych dla takich klientów. W efekcie dostosowano w trybie pilnym liczne regulacje wewnętrzne i procesy. Jednocześnie Bank wzmocnił działania na etapie wczesnej restrukturyzacji, by ograniczyć skutki dekoniunktury.
Nadzór nad zarządzaniem ryzykiem kredytowym w Grupie Santander Bank Polska S.A. sprawuje Panel Ryzyka Kredytowego (PRK) działający w ramach Forum Zarządzania Ryzykiem. Głównym obszarem odpowiedzialności PRK jest tworzenie i zatwierdzanie najlepszych praktyk branżowych, analiz sektorowych, polityk kredytowych oraz wdrażanie systemów klasyfikacji i wyceny ryzyka zmierzających do zapewnienia zrównoważonego wzrostu portfela kredytowego. Dopasowując
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
funkcjonowanie procesów zarządczych w Grupie do aktualnych celów strategicznych, w ramach struktury PRK wyodrębniono komitety dedykowane do głównych segmentów klientowskich: segmentu detalicznego, segmentu MŚP oraz segmentu biznesowego i korporacyjnego. Natomiast nadzór na modelami ryzyka kredytowego pełni Panel Modeli i Metodologii.
Pion Zarządzania Ryzykiem jest odpowiedzialny za skonsolidowany proces zarządzania ryzykiem kredytowym obejmujący zarządzanie i nadzór nad procesem kredytowym, zdefiniowanie polityki kredytowej, dostarczanie narzędzi decyzyjnych oraz narzędzi pomiaru ryzyka kredytowego, kontrolę jakości portfela kredytowego, jak również dostarczanie rzetelnej informacji zarządczej nt. portfela kredytowego.
Polityki kredytowe odnoszą się do poszczególnych segmentów biznesowych, portfeli kredytowych oraz kategorii produktów bankowych i zawierają wytyczne w zakresie określania obszarów występowania specyficznych rodzajów ryzyka, ich pomiaru, a także metod ich minimalizacji do poziomu akceptowanego przez Grupę (np. wskaźniki „Loan-to-Value", ryzyko kursowe w przypadku kredytów walutowych).
Grupa regularnie przegląda i aktualizuje polityki kredytowe, dostosowując je do strategii Grupy, bieżącej sytuacji w otoczeniu makroekonomicznym oraz zmian przepisów prawa i wytycznych organów nadzoru.
Proces podejmowania decyzji kredytowych, jako element zarządzania ryzykiem, opiera się na systemie Indywidualnych Kompetencji Kredytowych dostosowanych do wiedzy i doświadczenia pracowników, w ramach segmentów biznesowych wyodrębnionych w strukturze organizacyjnej. Zaangażowania powyżej 25 mln zł akceptowane są przez Komitet Kredytowy, w skład którego wchodzą przedstawiciele kierownictwa najwyższego szczebla. Transakcje powyżej określonych progów (od 48,75 do 195 mln zł w zależności od transakcji) są dodatkowo ratyfikowane przez Komitet Zarządzania Ryzykiem funkcjonujący na poziomie Zarządu.
Grupa stale podejmuje działania mające na celu dostarczanie najwyższej jakości usług kredytowych przy jednoczesnym dostosowaniu ich do oczekiwań kredytobiorców i zapewnieniu bezpieczeństwa portfela kredytowego. W tym celu, ustanowiony system kompetencji zapewnia rozdzielenie funkcji zatwierdzania ryzyka transakcji od funkcji sprzedażowych.
Grupa Santander Bank Polska S.A. rozwija stosowane narzędzia do oceny ryzyka kredytowego, dostosowując je do zaleceń Komisji Nadzoru Finansowego, wymogów Międzynarodowych Standardów Rachunkowości/ Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej oraz najlepszych praktyk branżowych.
Modele oceny ryzyka kredytowego wykorzystywane są przez Grupę dla najistotniejszych portfeli kredytowych, w tym klientów korporacyjnych, MŚP, kredytów mieszkaniowych, portfela na finansowanie nieruchomości dochodowych, kredytów gotówkowych, kart kredytowych i limitów w kontach osobistych.
Grupa prowadzi okresowy monitoring klasyfikacji kredytowej według zasad opisanych w Podręcznikach Kredytowych. Dodatkowo dla wybranych modeli realizowany jest automatyczny proces weryfikacji klasy ryzyka w oparciu o długość opóźnienia w spłacie lub analizę danych behawioralnych klienta. Weryfikacja klasyfikacji następuje również w przypadku podejmowania kolejnych decyzji kredytowych.
Grupa
dokonuje regularnych przeglądów mających na celu ustalenie rzeczywistej jakości
portfela kredytowego, właściwej klasyfikacji i adekwatności odpisów z tytułu
utraty wartości, zgodności z procedurami i podjętymi decyzjami kredytowymi, a
także zapewniających obiektywną ocenę profesjonalizmu w zarządzaniu kredytami.
Przeglądy dokonywane są przez dwie wyspecjalizowane jednostki: Biuro Przeglądów
Kredytowych i Departament Kontroli i Zapobiegania Przestępstwom Finansowym,
które są niezależne od jednostek podejmujących ryzyko kredytowe w ramach swoich
kompetencji.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Funkcjonujący w Grupie Santander Bank Polska S.A. model zabezpieczeń prawnych zakłada, iż centralną jednostką kompetencyjną odpowiedzialną za prawidłowy przebieg procesów tworzenia i funkcjonowania zabezpieczeń jest Departament Zabezpieczeń i Umów Kredytowych. Natomiast Podręcznik Zabezpieczeń jako procedura opisująca prawne standardy stosowania zabezpieczeń wierzytelności jest zarządzany przez Pion Prawny i Zapewnienia Zgodności. Właścicielem wzorów umów zabezpieczeń jest Departament Zabezpieczeń i Umów Kredytowych.
Departament Zabezpieczeń jest odpowiedzialny za tworzenie i funkcjonowanie zabezpieczeń prawidłowych i zgodnych z polityką kredytową dla wszystkich segmentów biznesowych, oraz sprawny i prawidłowy przebieg procesów ustanawiania, monitorowania i zwalniania zabezpieczeń.
Ponadto jednostka ta wspiera – w zakresie zabezpieczeń – jednostki kredytowe w procesie podejmowania decyzji kredytowych oraz tworzenia polityk kredytowych. Departament dba o gromadzenie danych na temat zabezpieczeń oraz zapewnia odpowiednią informację zarządczą.
Poniższe tabele przedstawiają typy zabezpieczeń, które mogą być przyjmowane pod należności obarczone ryzykiem kredytowym dla klientów nie będącym podmiotami bankowymi.
Klienci indywidualni
Podmioty gospodarcze
Na etapie podejmowania decyzji kredytowej, w sytuacjach określonych w wewnętrznych regulacjach, kluczowe zadania Departamentu Zabezpieczeń i Umów Kredytowych dotyczą oceny jakości zabezpieczeń w postaci nieruchomości:
· weryfikacja wycen nieruchomości sporządzonych przez rzeczoznawców majątkowych oraz ocena wartości przedmiotu zabezpieczenia,
· ocena stanu prawnego przedmiotu zabezpieczenia,
· ocena dokumenrtacji związanych z procesem inwestycyjnym na nieruchomościach (dotyczy określonych przypadków),
· konsultacje prawne dotyczące proponowanych zabezpieczeń na nieruchomości;
Departament Zabezpieczeń i Umów Kredytowych uczestniczy w kolejnych etapach procesu kredytowego, realizując m.in. działania obejmujące:
· weryfikację kompletności otrzymanych z kancelarii podpisanych dokumentów zabezpieczeń i zgodności z procedurami wewnętrznymi Banku (weryfikacja dokonana przed lub niezwłocznie po uruchomieniu),
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
· ewidencję i weryfikację danych w systemach informatycznych,
· monitoring zabezpieczeń oraz ocenę poprawności ustanowienia zabezpieczeń,
· raportowanie stanu zabezpieczeń w poszczególnych segmentach,
· zwolnienie zabezpieczeń.
Grupa w ramach procesu zarządzania wierzytelnościami prowadzi między innymi działania związane z realizacją zabezpieczeń. Wybór odpowiedniego zakresu i sposobu działania w celu zaspokojenia roszczeń Grupy z zabezpieczenia jest uzależniony od jego rodzaju (wyróżniamy dwie podstawowe kategorie zabezpieczeń: osobiste i rzeczowe). Zasadniczo Grupa dąży do polubownej (dobrowolnej) realizacji zabezpieczeń w procesie negocjacyjnym. W przypadku braku woli współpracy ze strony dostawcy zabezpieczenia, uprawnienia Grupy w tym zakresie są realizowane zgodnie z przepisami prawa oraz przepisami wewnętrznymi w drodze postępowań egzekucyjnych i upadłościowych.
Finansowy efekt przyjętych zabezpieczeń został skalkulowany jako zmiana odpisu na skutek wykluczenia przepływów z zabezpieczeń (ekspozycje niepracujące oceniane na bazie indywidualnej). Dla pozostałych portfeli tj. dla kredytów hipotecznych oraz dla segmentu MŚP i klientów korporacyjnych, efekt ten został wyliczony poprzez skorygowanie parametru LGD do poziomu obserwowanego dla poszczególnych klientów na produktach niezabezpieczonych.
Poniższa tabela przedstawia finansowy efekt zabezpieczeń dla Santander Bank Polska S.A. wg stanu na 31.12.2020 r.:
Poniższa tabela przedstawia finansowy efekt zabezpieczeń dla Santander Bank Polska S.A. wg stanu na 31.12.2019 r.:
Testy warunków skrajnych są jednym z elementów procesu zarządzania ryzykiem kredytowym, służącym do oceny potencjalnego wpływu na sytuację Grupy zdarzeń zachodzących w jego otoczeniu, a także możliwych zmian we wskaźnikach finansowych i makroekonomicznych, bądź zmian w profilu ryzyka. W ramach testów przeprowadzana jest ocena potencjalnych zmian jakości kredytowej portfeli kredytowych, w sytuacji wystąpienia niekorzystnych zdarzeń. Proces ten dostarcza także informacji zarządczej o adekwatności ustalonych limitów i alokowanego kapitału wewnętrznego.
W Grupie Santander Bank Polska S.A. odpisy aktualizujące z tytułu strat oczekiwanych tworzone są według zasad Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej 9 (MSSF 9). MSSF 9 wymaga podejścia do szacowania odpisów z tytułu strat kredytowych bazujące na wyznaczaniu oczekiwanych strat kredytowych (expected credit loss ECL). Odpisy z tytułu ECL odzwierciedlają nieobciążoną i ważoną prawdopodobieństwem kwotę, którą ustala się, oceniając szereg możliwych wyników, wartość pieniądza w czasie oraz racjonalne i możliwe do udokumentowania informacje, które są dostępne bez nadmiernych kosztów lub starań na dzień sprawozdawczy, dotyczące przeszłych zdarzeń, obecnych warunków i prognoz dotyczących przyszłych warunków gospodarczych. Odpisy z tytułu ECL są mierzone w kwocie równej
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
ECL w horyzoncie 12-miesięcznym albo ECL w horyzoncie pozostałego czasu życia instrumentu jeżeli zidentyfikowano dla nich istotny wzrost ryzyka kredytowego od momentu rozpoznania.
W związku z powyższym model ECL wymaga dokonania szeregu ocen i szacunków elementów obarczonych niepewnością, w szczególności w zakresie:
· pomiaru ECL w horyzoncie 12 miesięcznym albo pozostałego czasu życia instrumentu,
· określenia kiedy następuje zdarzenie istotnego wzrostu ryzyka kredytowego,
· określenia przyszłych zdarzeń (forward looking) oraz ich prawdopodobieństwa, które są odzwierciedlone w oszacowaniu ECL.
MSSF 9 uzależnia sposób rozpoznawania strat oczekiwanych w zależności od zmiany poziomu ryzyka, który nastąpił od momentu rozpoznania ekspozycji. Standard wprowadza trzy podstawowe etapy/koszyki rozpoznawania strat oczekiwanych:
· Koszyk 1 – w którym będą klasyfikowane ekspozycje dla których od momentu rozpoznania nie nastąpiły istotne zmiany ryzyka rozumiane jako wzrost prawdopodobieństwa przeklasyfikowania do portfela z utratą wartości (Koszyk 3). Dla takich ekspozycji oczekiwane straty będą rozpoznawane w horyzoncie najbliższych 12 miesięcy.
· Koszyk 2 – w którym będą klasyfikowane ekspozycje, dla których od momentu rozpoznania nastąpił istotny wzrost ryzyka, ale jeszcze nie uprawdopodobniło się zdarzenie niewywiązania się z zobowiązania. Dla takich ekspozycji straty oczekiwane będą rozpoznawane w horyzoncie pozostałego czasu życia ekspozycji.
· Koszyk 3 – w którym będą klasyfikowane ekspozycje, dla których zmaterializowało się zdarzenia niewykonania zobowiązania (zaistniały przesłanki utraty wartości). Dla takich ekspozycji oczekiwane straty będą rozpoznawane w horyzoncie pozostałego czasu życia ekspozycji.
Ponadto dla ekspozycji klasyfikowanych jako POCI (purchased or originated credit impaired) oczekiwane straty będą rozpoznane w horyzoncie pozostałego czasu życia.
W przypadku klasyfikacji do koszyka 3 Grupa stosuje obiektywne przesłanki utraty wartości, które zostały zdefiniowane zgodnie z rekomendacjami Komitetu Bazylejskiego, Rekomendacji R.
Szacując ECL, Grupa stosuje podejście indywidualne (dla ekspozycji indywidualnie istotnych, dla których rozpoznane zostały obiektywne dowody utraty wartości [koszyk 3]) oraz portfelowe (dla ekspozycji indywidualnie nieistotnych, dla których rozpoznane zostały obiektywne dowody utraty wartości oraz dla ekspozycji o niezidentyfikowanym zagrożeniu utratą wartości).
Grupa dwa razy do roku dokonuje rekalibracji modeli oraz aktualizacji informacji forward looking wykorzystywanej do szacunków ECL., uwzględniając przy tym wpływ zmiany warunków ekonomicznych, zmiany w politykach kredytowych Grupy i strategiach odzyskiwania należności, zapewniając tym samym adekwatność tworzonych odpisów.
Poniższe tabele przedstawiają ekspozycje Grupy Santander Bank Polska S.A. na ryzyko kredytowe.
Klasyfikacja do poszczególnych grup ryzyka została przeprowadzona w oparciu o prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania w horyzoncie rocznym wynikające z aktualnej oceny ratingowej (Klienci biznesowi) oraz scoringowej (Klienci indywidualni) stosowanej na potrzeby procesów biznesowych lub, w przypadku jej niedostępności, z prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania w horyzoncie rocznym używanym przy kalkulacji oczekiwanej straty kredytowej. Aktywa, dla których nie stwierdzono utraty wartości ( koszyk 1 i 2) podzielono na pięć kategorii (b. dobry, dobry, przeciętny akceptowalny, słaby).
Wartości graniczne poszczególnych kategorii zależą od typu należności, przedstawione są w tabeli poniżej:
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Poniższe tabele przedstawiają jakość aktywów wykazywanych w pozycji „Należności od klientów z tytułu kredytów korporacyjnych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody wg stanu na 31 grudnia 2020 r. oraz w okresie porównawczym:
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Poniższe tabele przedstawiają jakość aktywów finansowych Grupy Santander Bank Polska S.A. w podziale na koszyki oraz według ratingów wg stanu na 31 grudnia 2020 r. oraz w okresie porównawczym:
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Brak instrumentów zaklasyfikowanych do koszyka 2 wg stanu na 31 grudnia 2019 r.
Należności od banków są poddawane ocenie z wykorzystaniem metod ratingowych. Sposób dokonywania oceny określony został w przepisach wewnętrznych Grupy Kapitałowej. Każdemu klientowi instytucjonalnemu (ekspozycji) przypisywana jest ocena jednej z renomowanych agencji ratingowych (Fitch Ratings; Moody’s Investors Service; S&P’s) zgodnie z przepisami CRR, a tym samym odpowiednia grupa (grade). Wśród nich nie ma należności przeterminowanych i ze stwierdzoną utratą wartości.
Instrumenty finansowe są poddawane ocenie zgodnie z ratingiem kraju (obligacje Skarbu Państwa, papiery emitowane przez NBP, BGK, instrumenty dłużne). Rating kraju jest tożsamy z ratingiem NBP/BGK. Wszystkie mają rating Polski, wg agencji Fitch jest to A-.
Dla wszystkich instrumentów zaklasyfikowanych do Koszyka 1 (w tym również dla należności od klientów wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody) nie występuje przeterminowanie oraz utrata wartości. Dla tych ekspozycji oczekiwane straty będą rozpoznawane w horyzoncie najbliższych 12 miesięcy.
Zdecydowana większość ekspozycji wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy (95% portfela kart kredytowych) została zaklasyfikowana do kategorii jakości kredytowej- ‘przeciętny’ lub powyżej (dobrym, bardzo dobry).
W związku z kryzysem wywołanym pandemią COVID-19, Grupa Santander Bank Polska oferowała swoim klientom szereg narzędzi pomocowych, mających na celu tymczasowe zmniejszenie ich obciążeń finansowych.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Zakres narzędzi obejmował:
1) narzędzia wynikające ze stanowiska banków w zakresie ujednolicenia zasad oferowania narzędzi pomocowych dla klientów sektora bankowego (tj. moratoria pozaustawowe w rozumieniu wytycznych Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego ( EBA)),
2) wsparcie w ramach Tarczy 4.0. ( moratoria ustawowe)
3) finansowanie służące ustabilizowaniu sytuacji płynnościowej, w ramach którego stosowane były zabezpieczenia BGK (gwarancje BGK spłaty kredytów oraz spłaty limitów faktoringowych).
Poniżej znajduje się zakres pomocy udzielonej klientom w Grupie Santander Bank Polska w podziale na poszczególne narzędzia pomocowe.
Tabela przedstawia wielkość udzielonych narzędzi pomocowych w postaci moratoriów ustawowych oraz pozaustawowych.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Dane prezentowane jako Santander Consumer Bank dotyczą całej Grupy SCB
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Karencje lub zawieszenie spłat wynikających z COVID-19 nie powodowały automatycznie zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych. Modyfikacje warunków umownych, będące wynikiem udzielonego klientom wsparcia w ramach ustawowych i pozaustawowych programów wynikających z COVID-19, podlegały ocenie zgodnie ze stosowanymi przez Grupę kryteriami jakościowymi i ilościowymi, opisanymi w pkt 2.9 prezentowanego sprawozdania finansowego.
Grupa Santander Bank Polska S.A. rozpoznała do dnia 31 grudnia 2020 roku kwotę 34 656 tys. zł. jako zmniejszenie wartości bilansowej brutto oraz pomniejszenie przychodów odsetkowych z tytułu modyfikacji nieprowadzących do zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych.
Zgodnie z przyjętymi kryteriami oceny modyfikacji, Grupa rozpoznała niewielki odsetek modyfikacji z tytułu COVID-19 jako modyfikacje prowadzące do zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych.
Poniższa tabela przedstawia informacje o zmodyfikowanych aktywach finansowych niepowodujących wyłączenia z bilansu, dla których odpis na oczekiwane straty kredytowe kalkulowany był jako strata w okresie życia ekspozycji.
Grupa Santander Bank Polska przestrzega norm wynikających z Ustawy Prawo Bankowe określających wielkości koncentracji wierzytelności obciążonych ryzykiem jednego podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie. Według danych na dzień 31.12.2020 r. maksymalny limit dla Grupy zgodnie z art. 71 Ustawy Prawo Bankowe wynosił:
· 6 775 402 tys. zł (25% funduszy własnych Grupy).
Natomiast w okresie porównawczym wg danych na dzień 31.12.2019 r. maksymalny limit dla Grupy zgodnie z art. 71 Ustawy Prawo Bankowe wynosił:
· 6 110 046 tys. zł (25% funduszy własnych Grupy).
Realizowana przez Grupę polityka ma na celu minimalizowanie ryzyka koncentracji wierzytelności, m. in. poprzez stosowanie w powyższym zakresie bardziej rygorystycznych zasad niż ustawowe. Efektem tej polityki jest stałe utrzymywanie wysokiego poziomu dywersyfikacji zaangażowań wobec poszczególnych klientów.
Przeprowadzona analiza koncentracji zaangażowań, wykazała, że Grupa w 2020 r. nie posiadała zaangażowań, które przekraczałyby limity wyznaczone przez ustawodawcę.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Lista 20 największych ekspozycji (lub grupy klientów powiązanych kapitałowo) Grupy Santander Bank Polska S.A. (kredyty pracujące) stan na 31.12.2020 r.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Lista 20 największych ekspozycji (lub grupy klientów powiązanych kapitałowo) Grupy Santander Bank Polska S.A. (kredyty pracujące) stan na 31.12.2019 r.
Polityka kredytowa Grupy Santander Bank Polska S.A. zakłada dywersyfikację zaangażowania akcji kredytowej. Ryzyko danej branży jest elementem wpływającym na wielkość limitu. Grupa w celu utrzymania odpowiednio zdywersyfikowanego portfela kredytowego i kontrolowania w ten sposób ryzyka związanego ze zbyt wysokim udzieleniem kredytów podmiotom jednej branży, zakłada kredytowanie branż oraz grup i jednostek kapitałowych reprezentujących różne gałęzie przemysłu.
Według stanu na dzień 31.12.2020 r. największy poziom koncentracji zanotowano dla branży „dystrybucja” (12% portfela Grupy Santander Bank Polska), dla sektora produkcyjnego (9%) oraz dla branży „obsługa nieruchomości” (6%).
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Grupy PKD w podziale na sektory:
Ryzyko rynkowe jest definiowane jako możliwość negatywnego wpływu na wynik finansowy zmian rynkowych poziomów stóp procentowych, kursów walutowych, kursów akcji, indeksów giełdowych itp. Występuje zarówno w działalności handlowej jak i bankowej (produkty walutowe, produkty na stopę procentową, produkty powiązane z indeksami giełdowymi).
Grupa Santander Bank Polska S.A. narażona jest na ryzyko rynkowe wynikające z działalności na rynku pieniężnym i kapitałowym oraz usług świadczonych dla klientów. Oprócz tego Grupa podejmuje ryzyko rynkowe wynikające z aktywnego zarządzania strukturą bilansu (zarządzanie aktywami i zobowiązaniami).
Działalność i strategie związane z ryzykiem rynkowym podlegają bezpośredniemu nadzorowi przez Forum Zarządzania Ryzykiem i są realizowane w oparciu o ramy określone w zatwierdzonej przez Zarząd i Radę Nadzorczą Politykę Ryzyka rynkowego oraz Politykę ryzyka strukturalnego.
Podstawowym celem prowadzonej przez Grupę polityki zarządzania ryzykiem rynkowym jest ograniczenie wpływu zmienności czynników rynkowych na rentowność Grupy, dążąc do zwiększenia dochodów w ramach ściśle określonych parametrów ryzyka przy jednoczesnym zachowaniu płynności Grupy oraz jej wartości rynkowej.
Przyjęte przez Grupę Santander Bank Polska S.A. polityki w zakresie ryzyka rynkowego wyznaczają szereg parametrów pomiaru i ograniczania ryzyka w postaci limitów i miar. Limity ryzyka podlegają okresowym przeglądom w celu dostosowania ich do strategii Grupy.
Ryzyko stopy procentowej i ryzyko walutowe generowane na działalności bankowej jest zarządzane w sposób scentralizowany przez Pion Zarządzania Finansami. Pion ten jest też odpowiedzialny za pozyskiwanie finansowania, zarządzanie płynnością i dokonywanie transakcji w imieniu ALCO. Działalność ta jest kontrolowana przy pomocy miar i limitów zatwierdzanych przez Forum Zarządzania Ryzykiem, Zarząd Banku i Radę Nadzorczą.
Portfel dłużnych papierów wartościowych oraz zabezpieczających instrumentów pochodnych walutowych oraz stopy procentowej jest zarządzany przez ALCO, który podejmuje wszelkie decyzje dotyczące wartości i struktury portfela.
Ryzyko rynkowe w portfelu handlowym jest zarządzane przez Pion Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej, w ramach którego funkcjonuje Biuro Maklerskie Banku. Działalność handlowa Grupy jest ograniczona przez system miar i limitów m.in. Value at Risk, mechanizm stop loss, limity pozycji oraz limity wrażliwości. Wysokość limitów jest akceptowana przez Forum Zarządzania Ryzykiem, Zarząd Banku i Radę Nadzorczą.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
W ramach Pionu Zarządzania Ryzykiem funkcjonuje Departament Ryzyka Finansowego odpowiedzialny za bieżący pomiar podejmowanego ryzyka, wdrożenie procedur kontroli, monitorowanie ryzyka i raportowanie. Departament odpowiada również za kształt polityki ryzyka rynkowego, proponowanie odpowiedniej metodologii pomiaru oraz za zapewnienie spójności procesu zarządzania ryzykiem w całej Grupie. Umiejscowienie Departamentu w Pionie Zarządzania Ryzykiem zapewnia pełną niezależność procesu pomiaru i monitoringu od jednostek odpowiedzialnych za zarządzanie ryzykiem.
Ryzyko rynkowe generowane przez instrumenty rynku kapitałowego (akcje, indeksy giełdowe) występujące w portfelu Biura Maklerskiego jest zarządzane przez Biuro Maklerskie i nadzorowane przez Forum Zarządzania Ryzykiem Santander Bank Polska.
W Banku funkcjonuje również Forum Zarządzania Ryzykiem, którego przewodniczącym jest Członek Zarządu Banku nadzorujący Pion Zarządzania Ryzykiem. Forum odpowiedzialne jest za niezależną kontrolę oraz monitoring ryzyka rynkowego powstającego zarówno w księdze bankowej jaki księdze handlowej.
Portfel handlowy Grupy Santander Bank Polska S.A. zawiera papiery wartościowe i instrumenty pochodne zawarte w celach handlowych przez Pion Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej. Każdego dnia są one rewaluowane do rynku i jakiekolwiek zmiany ich wartości są natychmiast odnotowane w wyniku. Głównymi czynnikami ryzyka rynkowego w księdze handlowej są ryzyko stopy procentowej, ryzyko walutowe oraz ryzyko cen instrumentów kapitałowych.
Ryzyko stopy procentowej w portfelu bankowym Grupy jest to ryzyko niekorzystnego wpływu zmian poziomów stóp procentowych na dochody i wartość aktywów oraz zobowiązań Grupy. Głównym źródłem ryzyka stopy procentowej są transakcje zawierane w oddziałach, centrach biznesowych i korporacyjnych Banku oraz transakcje zawierane na rynku hurtowym przez Pion Zarządzania Finansami. Dodatkowo ryzyko stopy procentowej może być generowane przez transakcje zawierane przez inne jednostki np. objęcie emisji papierów komunalnych i komercyjnych, pożyczki uzyskane przez Bank poza rynkiem międzybankowym.
Grupa Santander Bank Polska S.A. wykorzystuje szereg metod pomiaru ekspozycji ryzyka rynkowego. Dla portfela bankowego są to: miary wrażliwości ekonomicznej wartości kapitału oraz wrażliwości wyniku odsetkowego netto, testy warunków skrajnych (w tym m.in. nadzorczy test warunków odstających - Supervisory Outlier Test) oraz wartość zagrożona (VaR/EaR), natomiast dla portfela handlowego są to: wartość zagrożona (VaR oraz stressed VaR), mechanizm stop loss, miary wrażliwości (PV01) oraz testy scenariuszy skrajnych. Metodologia pomiaru ryzyka podlega procesowi niezależnej walidacji wstępnej i okresowej, której wyniki są akceptowane przez Panel Modeli i Metodologii funkcjonujący w ramach Forum Zarządzania Ryzykiem.
W Grupie Santander Bank Polska VaR w portfelu handlowym jest wyznaczany metodą historyczną, dzięki któremu ustalana jest różnica miedzy wyceną rynkową pozycji opartą na bieżących cenach/stawkach rynkowych, a wyceną opartą o najbardziej dotkliwą zmianę stawek w historycznym okresie obserwacji. VaR jest wyznaczany oddzielnie dla ryzyka stopy procentowej, ryzyka walutowego , ryzyka cen instrumentów kapitałowych oraz dla wszystkich tych czynników łącznie.
Mając na uwadze ograniczenia wynikające z metodologii VaR, Grupa uzupełnia metodologię poprzez pomiar wrażliwości, który wskazuje zmianę wartości pozycji przy danej zmianie cen/rentowności, pomiar Stressed VaR oraz testy warunków skrajnych.
Odpowiedzialność za raportowanie ryzyka płynności spoczywa na Pionie Zarządzania Ryzykiem, w ramach którego funkcjonuje Departament Ryzyka Finansowego.
Departament Ryzyka Finansowego codziennie kontroluje ekspozycję na ryzyko rynkowe księgi handlowej zgodnie z metodologią określoną w Polityce Ryzyka Rynkowego, weryfikuje wykorzystanie limitów ryzyka oraz raportuje wielkość ryzyka do jednostek zarządzających ryzykiem na księdze handlowej, do Grupy Santander oraz Forum Zarządzania Ryzykiem.
Raz w miesiącu, Departament Ryzyka Finansowego przekazuje także informację nt. wielkości ekspozycji na ryzyko księgi handlowej oraz wybranych miar do Forum Zarządzania Ryzykiem oraz sporządza Risk Dashboard (we współpracy z innymi jednostkami Pionu Zarządzania Ryzykiem), który zostaje przedstawiony Komitetowi Zarządzania Ryzykiem.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Wyniki pomiaru ryzyka rynkowego w portfelu bankowym są przekazywane przez Departament Ryzyka Finansowego do osób odpowiedzialnych za operacyjne zarządzanie strukturą bilansu Banku oraz do osób odpowiedzialnych za zarządzanie ryzykiem strukturalnym w cyklu dziennym (informacje dotyczące portfela ALCO) lub miesięcznym (raportowanie luki stopy procentowej, miar wrażliwości NII i MVE, wyników testów warunków skrajnych, VaR), W/w informacje są również raportowane do wyższej kadry zarządzającej w cyklu miesięcznym (Forum Zarządzania Ryzykiem, ALCO). Wybrane kluczowe miary ryzyka stopy procentowej, w tym miary funkcjonujące w ramach apetytu na ryzyko Grupy w portfelu bankowym, są raportowane do Zarządu i Rady Nadzorczej Banku.
Bank przyjmuje konserwatywne podejście do ryzyka zarówno w zakresie wielkości zaangażowania jak i rodzaju produktów. Znaczna część działalności Obszaru Rynków Finansowych skupia się na neutralizowaniu ryzyka związanego z transakcjami zarówno na poziomie detalicznym jak i korporacyjnym. Ponadto przepływy z transakcji z klientami są zazwyczaj na nierynkowe kwoty i okresy i w związku z tym jest wymagana zdolność, aby zarządzać rozbieżnościami przez transakcje komercyjne.
Zdaniem Zarządu limity na ryzyko rynkowe są niskie i zostały ustanowione, aby zapewnić odpowiednią zdolność oraz czas na zneutralizowanie bankowych stóp procentowych i ryzyka walutowego, a jednocześnie umożliwić Obszarowi Rynków Finansowych prowadzenie niektórych otwartych pozycji portfelowych, które mogą wnosić wartość dodaną do organizacji.
Większy nacisk kładziony jest na animowanie rynku (market – making) niż czystą działalność handlową na własny rachunek, co znajduje odzwierciedlenie zarówno w poziomie wykorzystania limitów jak i celach budżetowych Obszaru Rynków Finansowych.
Połączenie transakcji Obszaru Rynków Finansowych i pozycji przekazanych przez bank wynikających z aktywności klientów na rynku transakcji walutowych i instrumentów pochodnych tworzy ogólny profil w zakresie ryzyka stóp procentowych oraz ryzyka walutowego w portfelu handlowym banku, które podlegają zarządzaniu w ramach polityki ryzyka rynkowego i limitów operacyjnych. Obszar Rynków Finansowych podejmuje następnie decyzje, aby zamknąć te pozycje lub pozostawić otwarte zgodnie z podejściem rynkowym i zatwierdzonymi limitami. Otrzymany zwrot jest wypadkową zarządzania przepływami i animowania rynków. Agresywne pozycje nie są utrzymywane.
Ryzyko stóp procentowych i transakcji walutowych Obszaru Rynków Finansowych jest zarządzane poprzez księgę handlową zgodnie z Polityką ryzyka rynkowego zatwierdzoną przez Zarząd. Systemy księgowe i systemy ryzyka zapewniają przyporządkowanie każdej pozycji do odpowiedniej księgi. Odpowiednie zespoły (desks) są odpowiedzialne za konkretny rodzaj działalności związanej z ryzykiem działalności prowadzonej przez jednostkę (stóp procentowych lub walutowe).
W celu zapewnienia zbywalności pozycji w portfelu handlowym bank wprowadził kontrolę wielkości pozycji banku brutto (osobno pozycje long i short) w stosunku do całości rynku. Kontrola ta ma na celu sprawdzenie technicznych możliwości domknięcia teoretycznej otwartej pozycji w jedną stronę bez uwzględniania domknięć. Kontrola jest wykonywana w podziale na pozycję walutową i pozycję stopy procentową. Za przeprowadzenie kontroli odpowiedzialny jest Departament Ryzyka Finansowego. O wynikach kontroli informowany jest Obszar Rynków Finansowych.
W zakresie ryzyka rynkowego w portfelu bankowym wszystkie pozycje generujące ryzyko przeszacowania są przekazywane do zarządzania przez Pion Zarządzania Finansami, który ponosi odpowiedzialność za kształtowanie struktury bilansu Banku, w tym zawieranie kontraktów na rynku międzybankowym, tak by odpowiednio zarządzać ryzykiem stopy procentowej zgodnie z zatwierdzoną strategią w ramach przydzielonych limitów.
Spółki zależne Banku także ograniczają narażenie na ryzyko stopy procentowej. W przypadku wystąpienia niedopasowania pomiędzy przeszacowaniem aktywów i zobowiązań spółka zawiera odpowiednie transakcje za pośrednictwem typowych rachunków bankowych prowadzonych w Banku bądź też dokonywane są transakcje pochodne z Bankiem, który od dnia zawarcia transakcji zarządza tym ryzykiem w ramach globalnego limitu Grupy Santander Bank Polska S.A.
Ryzyko stopy procentowej na portfelu bankowym jest zarządzane w oparciu o następujące limity:
· Limit wrażliwości wyniku odsetkowego netto (NII - wrażliwość na równoległe przesunięcie krzywej dochodowości o 100 p.b.);
·
Limit wrażliwości ekonomicznej wartości kapitału (MVE –
wrażliwość na równoległe przesunięcie krzywej dochodowości
o 100 p.b.).
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Wrażliwość dochodu odsetkowego(NII) oraz wartości ekonomicznej kapitału (MVE) na równoległe przesunięcie krzywych dochodowości w 2020 r. oraz w okresie porównawczym przedstawia poniższa tabela. Zaprezentowano w niej wyniki scenariuszy, w których wpływ zmian stóp procentowych na dochód odsetkowy i wartość ekonomiczną kapitału byłby negatywny.
W 2020 roku zaobserwowano zwiększony poziom wykorzystania limitów ryzyka stopy procentowej, w tym przede wszystkim limitu wrażliwości MVE, który był efektem dynamicznego wzrostu salda i części stabilnej portfela nieoprocentowanych depozytów bez terminu zapadalności w wyniku obniżek stóp procentowych oraz napływu środków w ramach programów pomocowych realizowanych w związku z pandemią COVID-19. Powyższe czynniki doprowadziły do incydentalnego przekroczenia limitu operacyjnego wrażliwości MVE w drugim kwartale 2020, które zostało wyeskalowane zgodnie z Polityką Zarządzania Ryzykiem Strukturalnym a następnie zamknięte poprzez zwiększoną skalę inwestycji Banku w aktywa oparte o stałą stopę procentową.
Osobno kalkulowany jest VaR w portfelu bankowym – będący złożeniem miar EaR (Earnings-at-Risk) oraz EVE VaR (wartość zagrożona ekonomicznej wartości kapitału).
Główną metodą pomiaru ryzyka stopy procentowej na księdze handlowej jest metodyka VaR, mechanizm stop loss, pomiar wrażliwości PV01 oraz testy warunków skrajnych.
Wielkość VaR jest wyznaczana dla otwartych pozycji Obszaru Rynków Finansowych metodą symulacji historycznych. W metodzie tej Bank szacuje wartość portfela dla 520 scenariuszy wygenerowanych na podstawie obserwowanych historycznie zmian parametrów rynkowych. Następnie szacowany jest VaR jako różnica pomiędzy bieżącą wyceną a wyceną ze scenariusza odpowiadającego 99 percentylowi najgorszych wycen.
Mechanizm „stop-loss” jest wykorzystywany do zarządzania ryzykiem poniesienia strat na pozycjach objętych zasadami wyceny do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.
Testy warunków skrajnych uzupełniają powyższe miary o szacunek potencjalnych strat przy wystąpieniu skrajnych warunków na rynku. Bazują one na raporcie wrażliwości i scenariuszach skrajnych ruchów stawek rynkowych, wyznaczanych na bazie największych dziennych i miesięcznych zmian stóp procentowych.
Zamieszczona poniżej tabela ilustruje miary ryzyka na koniec 2020 oraz w okresie porównawczym, dla 1-dniowego okresu utrzymywania pozycji:
Zwiększony poziom maksymalnej wielkości IR VaR w roku 2020 był efektem udziału Banku w obsłudze programów pomocowych organizowanych w związku z pandemią COVID-19 przez BGK oraz PFR, który wiązał się z koniecznością utrzymania przez ograniczony okres czasu w księdze handlowej banku pozycji w obligacjach emitowanych przez w/w podmioty. Maksymalne obserwowane poziomy VAR będące powyżej dopuszczalnego limitu były akceptowane przez Radę Nadzorczą.
Ryzyko walutowe jest to niekorzystny (skutkujący stratami) wpływ zmian kursów walutowych na osiągane wyniki. Ryzyko jest zarządzane w oparciu o limit wielkości VaR otwartych pozycji walutowych Grupy w portfelu handlowym oraz dla Biura
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Maklerskiego, który zarządza otwartymi pozycjami związanymi z działalnością arbitrażową. Testy warunków skrajnych uzupełniają powyższą miarę o szacunek potencjalnych strat przy wystąpieniu skrajnych warunków na rynku. Wyliczane są one na podstawie ekspozycji walutowej i scenariuszy założonych skrajnych ruchów kursów walutowych, bazujących na największych wahaniach kursów. Dodatkowo do zarządzania ryzykiem poniesienia strat na pozycjach handlowych wykorzystywany jest mechanizm „stop-loss”.
Zgodnie z polityką, Grupa nie utrzymuje otwartych pozycji na opcjach walutowych. Transakcje zawierane z klientami są natychmiast zamykane na rynku międzybankowym, stąd Grupa ma ograniczoną ekspozycję na ryzyko rynkowe na portfelu opcji walutowych.
Otwarte pozycje walutowe w spółkach zależnych są nieistotne i nie są włączane do dziennego pomiaru ryzyka. W przypadku Santander Consumer Banku S.A., posiada on osobną licencję bankową i samodzielnie zarządza ryzykiem, które to zarządzanie podlega kontroli przez Forum Zarządzania Ryzykiem Santander Bank Polska.
Zamieszczona poniżej tabela ilustruje miary ryzyka na koniec grudnia 2020 i 2019 roku.
W 2020 r. nie wystąpiły przekroczenia limitu VAR dla ryzyka walutowego
W zakresie strukturalnej ekspozycji na ryzyko walutowe w bilansie Grupy w roku 2020 odnotowano dalszy spadek udziału aktywów walutowych w bilansie banku. Wpłynął na to wzrost salda inwestycyjnych aktywów finansowych w złotych oraz dalszy stopniowy spadek należności od klientów we frankach szwajcarskich, będący skutkiem postępującego wygaszania portfela kredytów hipotecznych.
Luka finansowania w poszczególnych walutach domykana była z wykorzystaniem transakcji swap na rynku walutowym.
W poniższych tabelach przedstawiono główne pozycje walutowe Grupy - na 31.12.2020 r. oraz w okresie porównawczym.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Za aktywne zarządzanie ryzykiem ceny instrumentów kapitałowych notowanych na aktywnym rynku odpowiedzialne jest Biuro Maklerskie Santander Bank Polska S.A. funkcjonujące w ramach Pionu Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej. Źródłem powyższego ryzyka są transakcje własne Biura Maklerskiego zawierane na rynkach regulowanych (instrumenty rynku kasowego i kontrakty futures).
Powyższe ryzyko jest mierzone modelem wartości zagrożonej (VaR) opartym na metodzie analizy historycznej.
Proces zarządzania ryzykiem rynkowym w Biurze Maklerskim jest nadzorowany przez Forum Zarządzania Ryzykiem Santander Bank Polska. Forum odpowiada m.in. za przyznawanie limitu VaR dla Biura Maklerskiego oraz akceptację zmian w metodologii pomiaru ryzyka i nadzoruje proces zarządzania tym ryzykiem.
Zamieszczona poniżej tabela ilustruje miary ryzyka w 2020 i 2019 roku.
W 2020 r. nie wystąpiły przekroczenia limitu VAR dla ryzyka instrumentów kapitałowych.
W związku z wchodzącą w życie regulacją parlamentu Europejskiego z lipca 2016 roku (2016/1011) dot. indeksów wykorzystywanych jako benchmarki dla instrumentów oraz kontraktów finansowych finansowych (Regulacja BMR) oraz decyzją o zakończeniu z końcem 2021r. kalkulacji indeksów LIBOR przez ICE Benchmark Administration Limited (IBA) , Santander Bank Polska uruchomił program rozwojowy mający na celu przygotowanie Banku do zmian wynikających z tych decyzji ( Program IBOR).
W szczególności Program IBOR koncentruje się nad zmianami koniecznymi do wprowadzenia nowych produktów bazujących na indeksach stóp procentowych zgodnych z Regulacją BMR a w szczególności indeksach zastępujących doczasowy LIBOR (głównie GBP, CHF i USD). Jednocześnie trwają prace nad przygotowaniem Banku do wprowadzenia zmian dla zawartych transakcji mających datę zapadalności/wymagalności po 31 grudnia 2021 czyli po dacie zaprzestania kalkulacji wskaźnika LIBOR.
W ramach prowadzonego Programu IBOR Bank przeprowadził analizę obecnie trwających transakcji pod kątem istniejących zapisów umownych o stosowaniu indeksów alternatywnych, przystąpił do zmienionej wersji protokołu ISDA oraz dokonał zmiany rozliczeń depozytów zabezpieczających w EUR i USD w izbach rozliczeniowych przechodząc już na nowe indeksy.
W kolejnych krokach są przewidziane działania mające na celu przygotowanie systemów IT, procesów, nowych wzorców umów dla poszczególnych produktów, metod oceny ryzyka i modeli wyceny. Ze szczególną troską Bank przygotowuje się do zmian w zakresie konsumentów.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Prace w ramach Programu IBOR prowadzone są w głównej mierze przez szerokie grono ekspertów reprezentujących wszystkie linie biznesowe Banku, wspieranych przez ekspertów z renomowanych firm doradczych, pod nadzorem Komitetu Sterującego w skład którego wchodzą głównie członkowie Zarządu oraz kadra najwyższego szczebla.
Prace w Santander Bank Polska S.A. są koordynowane z przygotowaniami trwającym zarówno w spółkach zależnych jak i na poziomie całej grupy Santander.
Trwające prace nad zmianą w regulacji BMR oraz grup roboczych pracujących nad wypracowaniem wskaźników alternatywnych, które mogą mieć znaczący wpływ na ocenę ryzyka zmian w efektywności zawartych przez Bank relacji zabezpieczających, uniemożliwiają przedstawienie wiarygodnych szacunków potencjalnych skutków zmian w relacjach zabezpieczających.
Poniżej dane dotyczące podziału aktywów i zobowiązań Santander Bank Polska S.A. wg stanu na 31.12.2020 r.:
Ryzyko płynności jest definiowane jako ryzyko nie wywiązania się z bezwarunkowych i warunkowych zobowiązań wobec klientów i kontrahentów w wyniku niedopasowania przepływów finansowych.
Działalność i strategie związane z ryzykiem płynności podlegają bezpośredniemu nadzorowi przez Forum Zarządzania Ryzykiem i są realizowane w oparciu o ramy określone w zatwierdzonej przez Zarząd i Radę Nadzorczą polityce zarządzania ryzykiem płynności.
Polityka zarządzania ryzykiem płynności Grupy Santander Bank Polska S.A. ma na celu:
· zapewnienie zdolności do finansowania aktywów i terminowego wykonania bieżących i przyszłych zobowiązań po ekonomicznej cenie;
· zarządzanie terminowym niedopasowaniem strumieni przepływów aktywów i zobowiązań, w tym niedopasowaniem przepływów pieniężnych w ujęciu śróddziennym, w warunkach normalnych oraz w warunkach stresowych;
· ustalenie skali – poprzez szereg limitów wewnętrznych – podejmowanego ryzyka płynności;
· zapewnienie właściwej organizacji procesu zarządzania płynnością w całej Grupie Santander Bank Polska;
· odpowiednie przygotowanie organizacji na przypadek wystąpienia negatywnych czynników zewnętrznych i wewnętrznych;
· zapewnienie zgodności z obowiązującymi wymaganiami nadzorczymi zarówno jakościowymi, jak i ilościowymi.
Generalną zasadą przyjętą przez Grupę Santander Bank Polska S.A. w procesie zarządzania płynnością jest to, że wszystkie oczekiwane wypływy, które wystąpią w ciągu 1 miesiąca związane z lokatami, środkami bieżącymi, uruchomieniami kredytów, realizacją gwarancji, rozliczeniami do realizacji, muszą mieć co najmniej pełne pokrycie przez przewidywane wpływy lub dostępne aktywa łatwo zbywalne (HQLA – High Quality Liquid Assets), przy założeniu normalnych lub
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
przewidywalnych warunków funkcjonowania Grupy. Zasadniczo do aktywów łatwo zbywalnych (HQLA) są zaliczane: gotówka znajdująca się w kasach Banku, nadwyżka środków na rachunku nostro w Narodowym Banku Polskim ponad wymagany poziom rezerwy obowiązkowej oraz papiery wartościowe, które mogą być sprzedane lub zastawione w ramach transakcji repo lub kredytu lombardowego w NBP. Na 31.12.2020 r. wysokość bufora aktywów łatwo zbywalnych wynosiła 64,76 mld PLN.
Polityka ta ma na celu również zapewnienie odpowiedniej struktury finansowania rosnącej skali działalności Grupy przez zachowanie na zdefiniowanym poziomie wskaźników płynności strukturalnej.
Grupa stosuje szereg dodatkowych limitów i poziomów obserwacyjnych nałożonych m.in. na:
· wskaźnik kredytów udzielonych do depozytów;
· wskaźniki uzależnienia od finansowania na rynku hurtowym - służące do oceny koncentracji finansowania walutowego pozyskiwanego z rynku hurtowego;
· miary koncentracji finansowania depozytowego i hurtowego;
· poziom aktywów zastawianych;
· nadzorcze miary płynności M3 i M4 – kalkulowane zgodnie z wymogami określonymi w Uchwale 386/208 KNF;
· wskaźniki wymagane w ramach CRD IV/CRR – LCR i NSFR;
· czas przetrwania w warunkach skrajnych;
· poziom bufora aktywów łatwo zbywalnych;
· poziom bufora aktywów możliwych do upłynnienia w horyzoncie śród-dziennym.
W procesie ustalania wewnętrznych limitów ryzyka płynności, w tym limitów wchodzących w skład deklaracji akceptowanego poziomu ryzyka, Bank uwzględnia zarówno historyczne poziomy wybranych miar płynności jak i ich przyszłe poziomy szacowane na podstawie planu finansowego. Bank kalibrując limity bierze ponadto pod uwagę wyniki testów warunków skrajnych.
Grupa Santander Bank Polska S.A. nie rzadziej niż raz w roku przeprowadza Proces Wewnętrznej Oceny Adekwatności Płynności (ILAAP), którego celem jest zapewnienie, że Grupa w skuteczny sposób kontroluje oraz zarządza ryzykiem płynności.
W szczególności:
· zapewnia, że Grupa Santander Bank Polska S.A. utrzymuje wystarczającą zdolność do realizowania swoich zobowiązań w dacie ich wymagalności;
· dokonuje przeglądu kluczowych czynników ryzyka płynności oraz zapewnia, że testy warunków skrajnych odzwierciedlają te czynniki oraz że są w odpowiedni sposób kontrolowane;
· odzwierciedla zarówno proces zarządzania ryzykiem płynności jak i proces nadzoru;
· przeprowadza ocenę zdolności pozyskiwania płynności.
Wyniki ILAAP podlegają akceptacji przez Zarząd i Radę Nadzorczą stanowiąc tym samym potwierdzenie w adekwatności poziomu płynności Grupy Santander Bank Polska S.A. w zakresie poziomu aktywów płynnych, ostrożnościowego profilu finansowania oraz funkcjonujących w Grupie mechanizmów zarządzania i kontroli ryzyka płynności.
Odpowiedzialność za identyfikację i pomiar ryzyka płynności spoczywa na Pionie Zarządzania Ryzykiem, w ramach którego funkcjonuje Departament Ryzyka Finansowego.
Departament odpowiada za opracowanie polityk zarządzania ryzykiem płynności, wykonywanie testów warunków skrajnych oraz bieżący pomiar i raportowanie ryzyka.
Płynność jest mierzona za pomocą modyfikowanej (urealnionej) luki płynności, która jest konstruowana oddzielnie dla pozycji złotowych i w walutach obcych. Raportowane przyszłe przepływy kontraktowe podlegają modyfikacji opartej na badaniach statystycznych zachowania bazy depozytowej i portfela kredytowego oraz ocenie płynności produktów / rynku - w kontekście możliwości upłynnienia papierów wartościowych Skarbu Państwa poprzez ich sprzedaż lub zastawienie w
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
transakcjach repo na rynku lub z wykorzystaniem instrumentów wsparcia płynności w NBP, a także możliwości rolowania finansowania pozyskiwanego z rynku hurtowego.
Bank w pomiarze ryzyka płynności analizuje ponadto skalę wypływów płynności wynikających z potencjalnej konieczności uzupełnienia depozytów zabezpieczających z tytułu wyceny transakcji na rynku instrumentów pochodnych oraz uzupełnienia zabezpieczeń w zabezpieczonych transakcjach dot. finansowania, m.in. na skutek obniżenia oceny kredytowej Banku.
Równolegle pomiar płynności dokonywany był zgodnie z obowiązującą według stanu na 31.12.2020 r. uchwałą KNF nr 386/2008 w sprawie ustalenia wiążących banki norm płynności oraz wymaganiami określonymi w pakiecie CRDIV / CRR oraz w związanych z w/w pakietem aktach wykonawczych.
W celu bardziej precyzyjnego określenia profilu ryzyka Grupa przeprowadza testy warunków skrajnych w 6 scenariuszach:
· scenariusz bazowy, zakładający brak odnawialności finansowania z rynku hurtowego;
· kryzys idiosynkratyczny (specyficzny dla Banku);
· lokalny kryzys systemowy;
· globalny kryzys systemowy;
· scenariusz połączony (połączenie scenariuszy kryzysu idiosynkratycznego i lokalnego kryzysu systemowego);
· scenariusz dotyczący przyspieszonego wycofania depozytów w ciągu jednego miesiąca (1M);
· scenariusz zakładający przyspieszone wycofanie depozytów poprzez kanały elektroniczne.
Dla każdego z powyższych scenariuszy Bank szacuje minimalny okres w jakim pozostanie płynny (survival horizon) i dla wybranych scenariuszy Bank nakłada limity na czas przetrwania. W skład apetytu na ryzyko płynności wchodzi z kolei limit określony jako minimalny okres przetrwania w najgorszym spośród trzech scenariuszy: idiosyntratycznym, lokalnym systemowym oraz globalnym systemowym.
Dodatkowo Bank przeprowadza testy warunków skrajnych w zakresie ryzyka płynności śróddziennej oraz odwrócone testy warunków skrajnych.
Odpowiedzialność za raportowanie ryzyka płynności spoczywa na Pionie Zarządzania Ryzykiem, w ramach którego funkcjonuje Departament Ryzyka Finansowego.
Wyniki pomiaru ryzyka płynności są przekazywane przez Departament Ryzyka Finansowego do osób odpowiedzialnych za operacyjne zarządzanie płynnością Banku oraz do osób odpowiedzialnych za zarządzanie ryzykiem płynności w cyklu dziennym (informacje dotyczące płynności śróddziennej oraz dot. płynności bieżącej z uwzględnieniem miar dot. finansowania walutowego oraz LCR) a także do wyższej kadry zarządzającej w cyklu miesięcznym (pozostałe miary płynnościowe, w tym miary nadzorcze).
Odpowiedzialność za nadzorowanie procesu zarządzania ryzykiem płynności spoczywa na Komitecie ds. Zarządzania Aktywami i Pasywami (ALCO), który pełni też funkcję doradczą dla Zarządu. ALCO przygotowuje strategie zarządzania oraz rekomenduje Zarządowi podejmowanie odpowiednich działań w zakresie strategicznego zarządzania płynnością, w tym w zakresie strategii finansowania działalności Banku. Codzienne zarządzanie ryzykiem płynności jest delegowane do Pionu Zarządzania Finansami, w ramach którego funkcjonuje Departament Zarządzania Aktywami i Pasywami odpowiedzialny za opracowanie i aktualizację odpowiednich strategii zarządzania płynnością.
W przypadku wystąpienia niespodziewanych trudności płynnościowych - spowodowanych czynnikami zewnętrznymi lub wewnętrznymi - Bank posiada opracowany i zatwierdzony przez Zarząd oraz Radę Nadzorczą - plan awaryjny płynności uzupełniony testami warunków skrajnych, w którym uwzględniono scenariusze skrajne o różnorodnej charakterystyce, i który umożliwiających adekwatną i skuteczną reakcję na nieoczekiwane zewnętrzne i wewnętrzne zaburzenia płynności poprzez:
· identyfikację symptomów wskazujących na zagrożenie dla płynności Banku – poprzez zestaw na bieżąco monitorowanych wskaźników wczesnego ostrzegania;
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
· efektywne zarządzanie płynnością / finansowaniem – z wykorzystaniem zestawu potencjalnych działań naprawczych oraz struktury zarządczej dopasowanych do charakteru sytuacji skrajnej;
· komunikację z klientami, kluczowymi kontrahentami rynkowymi, akcjonariuszami oraz organami nadzoru.
W 2020 r, Grupa Santander Bank Polska S.A. koncentrowała się na efektywnej alokacji nadwyżki płynności zakumulowanej wskutek napływu depozytów klientowskich w związku z realizacją państwowych programów pomocowych dot. COVID-19. Na koniec grudnia 2020 r. relacja kredytów do depozytów wyniosła 83%, podczas gdy wskaźnik pokrycia wypływów netto w ujęciu skonsolidowanym wynosił 207%, natomiast na 31.12.2019r. - 171%. W 2020 r. oraz w okresie porównawczym wszystkie kluczowe miary nadzorcze dla Banku i Grupy były utrzymywane na wymaganym poziomie.
W poniższych tabelach przedstawiono skumulowaną lukę płynności skonsolidowanym dla Grupy Santander Bank Polska S.A. wg stanu na dzień 31.12.2020 r. oraz w okresie porównawczym (zaprezentowano kwoty nominalne).
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Poniższe tabele prezentują analizę zapadalności zobowiązań i należności finansowych w ujęciu skonsolidowanym dla Grupy Santander Bank Polska S.A. wg stanu na dzień 31.12.2020 r. oraz w okresie porównawczym (niezdyskontowane przepływy pieniężne -kapitał i odsetki).
Grupa w ograniczonym stopniu finansuje swoją działalność wykorzystując instrumenty o charakterze zabezpieczonym, tym niemniej na podstawie istniejących zapisów w umowach potencjalna maksymalna kwota dodatkowego zabezpieczenia z tytułu w/w instrumentów w przypadku obniżki ratingu o trzy poziomy wyniosłaby 1,47 mld PLN. Jednocześnie należy podkreślić, że w/w potencjalne zobowiązanie nie ma charakteru bezwarunkowego i jego ostateczna wysokość byłaby zależna od wyniku negocjacji pomiędzy Bankiem a jego kontrahentami w w/w transakcjach.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Polityką Grupy Santander Bank Polska S.A. jest utrzymywanie poziomu kapitału adekwatnego do rodzaju i skali prowadzonej działalności oraz do poziomu ponoszonego ryzyka.
Poziom funduszy własnych wymaganych do zapewnienia bezpiecznej działalności Banku i Grupy Santander Bank Polska S.A. oraz wymogów kapitałowych szacowanych na nieoczekiwane straty jest wyznaczany zgodnie z:
· Przepisami tzw. pakietu CRD IV/CRR, który składa się z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26.06.2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (zwanego dalej CRR) oraz Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi, zmieniająca dyrektywę 2002/87/WE i uchylająca dyrektywy 2006/48/WE oraz 2006/49/WE (zwanej dalej Dyrektywa CDR IV), które weszły w życie 1.01.2014 r. decyzją Parlamentu Europejskiego i Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EBA).
· Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/876 z dnia 20 maja 2019 r. zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do wskaźnika dźwigni, wskaźnika stabilnego finansowania netto, wymogów w zakresie funduszy własnych i zobowiązań kwalifikowalnych, ryzyka kredytowego kontrahenta, ryzyka rynkowego, ekspozycji wobec kontrahentów centralnych, ekspozycji wobec przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, dużych ekspozycji, wymogów dotyczących sprawozdawczości i ujawniania informacji, a także rozporządzenie (UE) nr 648/2012
· Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/873 z dnia 24 czerwca 2020 r. zmieniające rozporządzenia (UE) nr 575/2013 i (UE) 2019/876 w odniesieniu do niektórych dostosowań w odpowiedzi na pandemię COVID-19
· Wymogi te uwzględniają rekomendacje Komisji Nadzoru Finansowego w zakresie stosowania opcji narodowych oraz wyższą wagę ryzyka dla ekspozycji zabezpieczonych hipotekami na nieruchomościach, w tym: nieruchomościach mieszkalnych, w przypadku których wysokość raty kapitałowej lub odsetkowej uzależniona jest od zmian kursu waluty lub walut innych niż waluty przychodów osiąganych przez dłużnika, gdzie przypisuje się wagę ryzyka równą 150% oraz lokalach biurowych lub innych nieruchomościach komercyjnych, usytuowanych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, gdzie przypisuje się wagę ryzyka równą 100%, z wyjątkiem nieruchomości komercyjnych służących prowadzeniu przez kredytobiorcę własnej działalności gospodarczej i nieprzynoszących dochodu generowanego przez czynsz lub zyski z ich sprzedaży, którym przypisuje się wagę ryzyka 50%.
· Ustawą z dnia 05.08.2015 r. o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym (zwanej dalej Ustawą o nadzorze makroostrożnościowym) implementującą do polskiego prawa regulacje Dyrektywy CDR IV m.in. w zakresie utrzymywania przez banki dodatkowych buforów kapitałowych.
· Zaleceniami Komisji Nadzoru Finansowego dotyczących dodatkowego wymogu kapitałowego związanego z portfelem walutowych kredytów hipotecznych dla gospodarstw domowych.
Zarząd Banku odpowiada za całość procesów zarządzania kapitałem, szacowania i utrzymywania kapitału, w tym za procesy związane z oceną adekwatności kapitału w różnych warunkach ekonomicznych (łącznie z oceną wyników testów warunków skrajnych) oraz ich wpływu na poziom kapitału wewnętrznego, regulacyjnego i współczynniki kapitałowe. Rada Nadzorcza Banku sprawuje ogólny nadzór nad procesami szacowania kapitału wewnętrznego.
Zarząd Banku delegował uprawnienia do bieżącego zarządzania kapitałem do Komitetu Kapitałowego, który na bieżąco dokonuje oceny adekwatności kapitałowej Banku i Grupy Santander Bank Polska S.A. (również w warunkach skrajnych), monitoruje wielkość posiadanego oraz wymaganego kapitału, a także inicjuje działania mające wpływ na poziom funduszy własnych (np. rekomendując wysokość wypłaty dywidendy). Komitet Kapitałowy jest pierwszym organem w Banku określającym politykę kapitałową, zasady zarządzania kapitałem i zasady wewnętrznej oceny adekwatności kapitałowej. Wszelkie decyzje dotyczące poziomu utrzymywanego kapitału (podniesienia lub uwolnienia kapitału) są ostatecznie podejmowane zgodnie z obowiązującym prawem oraz Statutem Banku przez odpowiednie statutowe organy Banku.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Zgodnie ze strategią informacyjną Banku szczegółowe informacje na temat poziomu funduszy własnych oraz wymagań kapitałowych zamieszczone są w odrębnym raporcie dotyczącym adekwatności kapitałowej Grupy Santander Bank Polska na dzień 31.12.2020 r.
W 2020 roku Bank i Grupa Santander Bank Polska S.A. spełniały wszystkie wymogi nadzorcze w zakresie zarządzania kapitałem.
Dnia 12.12.2017 r. Parlament Europejski i Rada UE przyjęli Rozporządzenie nr 2017/2395 zmieniające rozporządzenie (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do rozwiązań przejściowych dotyczących złagodzenia wpływu wprowadzenia MSSF 9. Niniejsze rozporządzenie weszło w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej i znajduje zastosowanie od dnia 1.01.2018 r.
Grupa Santander Bank Polska, po analizie wymogów Rozporządzenia nr 2017/2395, zdecydowała o zastosowaniu przepisów przejściowych przewidzianych przez niniejsze rozporządzenie, co oznacza, że na potrzeby oceny adekwatności kapitałowej Grupy Santander Bank Polska S.A. nieuwzględniany jest pełen wpływ wdrożenia MSSF 9.
Od czerwca 2020 r. Grupa Santander Bank Polska stosuje zaktualizowane zasady rozwiązań przejściowych związanych z MSSF 9 zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/873 z dnia 24 czerwca 2020r. Na podstawie zmian wynikających z wyżej wymienionego Rozporządzenia i art. 473a ust. 7a od czerwca 2020r. Grupa stosuje odstępstwo w postaci przypisania wagi ryzyka równej 100% do wartości korekty uwzględnionej w funduszach własnych.
Całkowite fundusze własne Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska S.A. na dzień 31 grudnia 2020 roku są wyższe o 381 774 tys. zł od całkowitych funduszy własnych Grupy gdyby nie stosowano rozwiązań przejściowych dotyczących złagodzenia wpływu wprowadzenia MSSF 9.
Łączny współczynnik kapitałowy Grupy jest wyższy o 26 bps od łącznego współczynnika kapitałowego gdyby nie stosowano rozwiązań przejściowych dotyczących złagodzenia wpływu wprowadzenia MSSF 9.
Współczynnik Tier I Grupy jest wyższy o 26 bps od współczynnika Tier I gdyby nie stosowano rozwiązań przejściowych dotyczących złagodzenia wpływu wprowadzenia MSSF 9.
Grupa Santander Bank Polska S.A. dokonała ujawnienia funduszy własnych, aktywów ważonych ryzykiem, współczynników kapitałowych, jak również wskaźnika dźwigni, zarówno z zastosowaniem, jak i bez zastosowania rozwiązań przejściowych wynikających z artykułu 473a Rozporządzenia (UE) nr 575/2013
Szczegółowe informacje znajdują się w Raporcie „Informacja w zakresie adekwatności kapitałowej Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska S.A. na dzień 31 grudnia 2020 roku” (Rozdział III pkt 3. Rozwiązania przejściowe w zakresie łagodzenia skutków wprowadzenia MSSF 9 względem funduszy własnych).
Na dzień 31.12.2020 r. minimalne poziomy współczynników kapitałowych, respektujące przepisy rozporządzenia CRR i Ustawy o nadzorze makroostrożnościowym oraz zalecenia nadzorcze dot. domiarów w ramach filaru II, na poziomie Santander Bank Polska S.A., wynoszą:
· 9,25% dla współczynnika kapitału Tier I,
· 11,25% dla całkowitego współczynnika kapitałowego;
natomiast dla Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska S.A. są na poziomie:
· 9,276% dla współczynnika kapitału Tier I,
· 11,284% dla całkowitego współczynnika kapitałowego.
W celu zmniejszenia ryzyka ograniczenia dostępności kredytu w gospodarce (credit-crunch) wskutek pandemii COVID-19 Minister Finansów, w oparciu o rekomendację Komitetu Stabilności Finansowej, wydał w dniu 18 marca 2020 r. rozporządzenie zwalniające banki z utrzymywania bufora ryzyka systemowego, który wynosił 3%. Decyzja ta ma umożliwić bankom wykorzystanie uwolnionych z bufora środków na podtrzymanie akcji kredytowej banków i pokrycie ewentualnych strat w najbliższych kwartałach.
Wyżej wymienione współczynniki kapitałowe uwzględniają:
· Minimalne współczynniki kapitałowe, zgodnie z przepisami rozporządzenia CRR, na poziomie 4,5% współczynnika kapitału podstawowego Tier I, 6,0% współczynnika kapitału Tier I i 8,0% całkowitego współczynnika kapitałowego.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
· Na podstawie wydanej przez Komisję Nadzoru Finansowego decyzji z dnia 5 listopada 2019 r. wygasły wcześniejsze zalecenia dotyczące Santander Bank Polska S.A. w ramach dodatkowego wymogu kapitałowego związanego z portfelem walutowych kredytów hipotecznych dla gospodarstw domowych z dnia z 15 października 2018 r. oraz 28 listopada 2018 r. Odwołanie wcześniejszej decyzji zostało wydane na podstawie przeprowadzonej przez Komisję Nadzoru Finansowego corocznej identyfikacji banków istotnie zaangażowanych w zabezpieczone hipoteką walutowe kredyty i pożyczki, Santander Bank Polska S.A. nie osiągnął progu istotności zaangażowania powyższych kredytów i Komisja Nadzoru Finansowego nie nałożyła dodatkowego bufora w celu zabezpieczenia ryzyka wynikającego z kredytów hipotecznych dla gospodarstw domowych na poziomie Banku.
· Dodatkowa wartość wymogu kapitałowego została ustalona na poziomie Grupy Santander Bank Polska S.A. zgodnie z decyzją Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 11 grudnia 2020 r. Na dzień 31 grudnia 2020 r, bufor związany z portfelem walutowych kredytów hipotecznych dla gospodarstw domowych wynosi 0,034 p.p. dla łącznego współczynnika kapitałowego, 0,026 p.p. dla współczynnika kapitału Tier I i 0,019 p.p. dla współczynnika kapitału podstawowego Tier I.
· Bufor kapitałowy z tytułu zaklasyfikowania Santander Bank Polska S.A. do kategorii innej instytucji o znaczeniu systemowym. Zgodnie z pismem z dnia 19 grudnia 2017 r. Santander Bank Polska S.A. został zidentyfikowany jako inna instytucja o znaczeniu systemowym i został na niego nałożony dodatkowy bufor kapitałowy. Na podstawie decyzji Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 14 października 2019 r. Santander Bank Polska S.A. utrzymuje dodatkowe fundusze własne w wysokości 0,75 p. p. Grupa Santander Bank Polska S.A utrzymuje bufor kapitałowy na tym samym poziomie.
· Bufor zabezpieczający utrzymywany zgodnie z Ustawą o nadzorze makroostrożnościowym. Zgodnie z dostosowaniem do przepisów CRR w 2019 roku bufor ten osiągnął maksymalną wartość 2,50 p. p.,
· Bufor antycykliczny wprowadzony zgodnie z Ustawą o nadzorze makroostrożnościowym i zmieniany przez Ministra Finansów w drodze rozporządzenia. Od 1 stycznia 2016 r. wskaźnik bufora antycyklicznego został ustalony na poziomie 0 p.p. dla ekspozycji kredytowych na terytorium Polski.
Wymóg kapitałowy Grupy Santander Bank Polska S.A. wyznaczany jest zgodnie z częścią trzecią Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26.06.2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (zwanego dalej CRR), z póź.zm. wprowadzonymi m.in. Rozporządzeniem 2020/873 z dnia 24 czerwca 2020 r. zmieniającym rozporządzenia (UE) nr 575/2013 i (UE) 2019/876 w odniesieniu do niektórych dostosowań w odpowiedzi na pandemię COVID-19, które stanowiło podstawę prawną na dzień sprawozdawczy tj. 31 grudnia 2020 r.
Grupa Santander Bank Polska S.A stosuje metodę standardową do wyliczenia wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego, rynkowego i operacyjnego. W metodzie tej łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowego oblicza się jako sumę ekspozycji ważonych ryzykiem pomnożoną przez 8%. Wartość ekspozycji w przypadku aktywów jest równa wartości bilansowej, a w przypadku udzielonych zobowiązań pozabilansowych jest równa ekwiwalentowi bilansowemu ekspozycji. Do wyznaczania ekspozycji ważonych ryzykiem, wagi ryzyka przypisuje się wobec wszystkich ekspozycji zgodnie z przepisami CRR.
Szacowany wpływ na współczynniki kapitałowe Banku to spadek CAR o 2pb do poziomu 23,32%, spadek CET1 o 2pb do poziomu 20,92%, wzrost RWA o 80 mln.
Szacowany wpływ na współczynniki kapitałowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska to spadek CAR o 3pb do poziomu 20,02%, spadek CET1 o 3pb do poziomu 17,99% , wzrost RWA o 158 mln.
W poniższej tabeli przedstawiono kalkulację współczynnika kapitałowego dla Grupy Santander Bank Polska na dzień 31.12.2020 r. oraz w okresie porównawczym.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
* Decyzją KNF z dnia 11 października 2019 r. Bank uzyskał zgodę na włączenie do kapitału podstawowego Tier I na poziomie skonsolidowanym części zysku netto Grupy Santander Bank za I poł. 2019 r. w kwocie 478 950 253 zł.
Decyzją KNF z dnia 30 grudnia 2020r. Bank uzyskał zgodę na włączenie do kapitału podstawowego Tier I na poziomie skonsolidowanym części zysku netto Grupy Santander Bank Polska S.A. za I poł. 2020 r. w kwocie 192 430 453 zł.
Niezależnie od regulacyjnych metod pomiaru wymogów kapitałowych, Santander Bank Polska S.A. przeprowadza niezależną ocenę bieżącej oraz przyszłej adekwatności kapitałowej w ramach procesu wewnętrznej oceny adekwatności kapitałowej – procesu ICAAP. Celem tego procesu jest zapewnienie, że utrzymywany poziom funduszy własnych oraz ich charakter gwarantują wypłacalność oraz stabilność działalności Banku i Grupy Santander Bank Polska.
Ocena adekwatności kapitałowej jest jednym z kluczowych elementów strategii Banku, procesu ustalania akceptowalnego poziomu ryzyka jak i procesu planowania.
W procesie ICAAP Grupa wykorzystuje statystyczne modele szacowania strat dla poszczególnych rodzajów ryzyka mierzalnego np. ryzyka kredytowego, rynkowego i operacyjnego oraz dokonuje oceny jakościowej dla pozostałych istotnych rodzajów ryzyka nie objętych modelem np. ryzyka reputacji i braku zgodności.
W ramach procesu szacowania kapitału wewnętrznego wykorzystywane są parametry ryzyka przedstawiające prawdopodobieństwo zaniechania wykonania zobowiązań (PD - probability of default) przez klientów Santander Bank Polska S.A. oraz wielkość potencjalnych strat (LGD loss given default ) wynikających z braku wykonania zobowiązań.
Grupa dokonuje wewnętrznej oceny potrzeb kapitałowych również w warunkach skrajnych, uwzględniających różne scenariusze zdarzeń makroekonomicznych.
Modele szacowania kapitału wewnętrznego podlegają corocznej ocenie i weryfikacji, których celem jest dostosowanie do skali i profilu działalności Santander Bank Polska S.A., uwzględnienie nowych kategorii ryzyka oraz oceny kierownictwa.
Przegląd i ocena dokonywana jest w ramach funkcjonujących w Banku komitetów zarządzania ryzykiem w tym m. in. Komitetu Kapitałowego oraz Panelu Modeli i Metodologii funkcjonującego w ramach Forum Zarządzania Ryzykiem.
W 2016 roku Bank dokonał zmiany warunków emisji podporządkowanych obligacji imiennych z dnia 5.08.2010 r., objętych przez Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju. Zgodnie z nowymi warunkami emisji został między innymi, wydłużony termin zapadalności do dnia 5.08.2025 r. Decyzją Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 18.05.2017 r., Bank otrzymał zgodę na zaliczenie nowej emisji do kapitału uzupełniającego Tier II w kwocie 100 mln EUR. Od 5 sierpnia 2020 r. podlega ona przewidzianej w art. 64 CRR liniowej amortyzacji ze względu na ostatnie 5 lat okresu zapadalności.
W ramach realizacji strategii podwyższania kapitału uzupełniającego Tier II w dniu 2.12.2016 r. Santander Bank Polska S.A. wyemitował obligacje własne o wartości 120 mln euro, które zaliczył do ww. kapitałów na podstawie decyzji Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 24.02.2017 r.
W dniu 22.05.2017 r. Bank dokonał kolejnej emisji obligacji podporządkowanych o wartości nominalnej 137,1 mln EUR i otrzymał zgodę na zaliczenie jej do kapitału Tier II decyzją Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 19.10.2017 r.
W dniu 12.06.2018 r. Santander Bank Polska S.A. otrzymał zgodę Komisji Nadzoru Finansowego na zakwalifikowanie obligacji podporządkowanych serii F wyemitowanych w dniu 5.04.2018 r. przez Santander Bank Polska S.A. o łącznej wartości nominalnej 1 mld zł jako instrumentów w kapitale Tier II Banku.
Szczegółowe informacje na temat zobowiązań
podporządkowanych znajdują się w nocie 35.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
*Szczegóły dotyczące
wpływu orzeczenia TSUE w sprawie C 383/18 na przychody odsetkowe zostały
zaprezentowane w nocie 48
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Powyższe zestawienie obejmuje przychody prowizyjne z
tytułu kredytów, kart kredytowych, gwarancji i poręczeń oraz od umów
leasingowych w kwocie 669 026 tys. zł (707 863 tys. zł na 31.12.2019 r.) i
koszty prowizyjne związane z kartami kredytowymi, od umów leasingowych oraz za
pośrednictwo w udzielaniu kredytów w kwocie (125 427) tys. zł ((187 051)
tys. zł na 31.12.2019 r.) (inne niż objęte kalkulacją efektywnej stopy
procentowej), które odnoszą się do aktywów i zobowiązań finansowych nie
wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Powyższe kwoty zawierają w sobie korekty z tytułu ryzyka kredytowego kontrahenta (CVA, DVA), które w latach 2020 i 2019 wynosiły odpowiednio (5 240) tys. zł i (3 227) tys. zł.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
* W dniu 23.09.2019 r. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Santander Bank Polska S.A. na podstawie postanowień przepisu art. 393 pkt. 3 ksh oraz § 24 ust.1 Statutu Banku postanowiło wyrazić zgodę na zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa Banku obejmującej wyodrębniony organizacyjnie, finansowo i funkcjonalnie w strukturze organizacyjnej Banku zespół składników materialnych i niematerialnych, stanowiących wyodrębnioną jednostkę organizacyjną Banku, działającą pod nazwą Centrum Usług Inwestycyjnych, które prowadzi działalność w zakresie świadczenia profesjonalnych usług agenta transferowego na rzecz Santander Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. oraz funduszy inwestycyjnych przez nie zarządzanych.
Umowa przewiduje również sprzedaż w późniejszym terminie innej zorganizowanej części przedsiębiorstwa, stanowiącej wyodrębnioną jednostkę organizacyjną Santander Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. (spółka zależna Santander Bank Polska S.A.), działającą pod nazwą Dział Wycen i Sprawozdawczości, prowadzącą działalność w zakresie rozliczeń, wycen i sprawozdawczości funduszy inwestycyjnych.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Korekta zarządcza poziomu odpisów odzwierciedlająca ryzyko związane z sytuacją COVID-19 wyniosła na 31.12.2020 r. 121.414 tys. zł - szczegóły zostały opisane w nocie 2.6.
*W dniu 29.10.2020 r. Zarząd Santander Bank Polska S.A. poinformował, że podjął uchwałę w sprawie uruchomienia procedury zwolnień grupowych w Banku, zgodnie z postanowieniami Ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.
Zamiarem Zarządu Banku jest przeprowadzenie procesu zwolnień grupowych w okresie do 31.12.2022 r. w odniesieniu do nie więcej niż 2 000 osób, co stanowi łącznie około 18,52% wszystkich zatrudnionych w Banku na dzień 30.09.2020 r. Proces został rozłożony na ponad dwa lata z uwagi na nadzwyczajne warunki rynkowe związane z pandemią.
W związku z ww. restrukturyzacją kadr w księgach Banku została utworzona rezerwa restrukturyzacyjna w wysokości (121 000) tys. zł.
Rezerwa restrukturyzacyjna w kwocie (32 586) tys. zł została utworzona w Santander Consumer Bank S.A. na pokrycie kosztów odpraw związanych z optymalizacją zatrudnienia w oddziałach i centrali Banku.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
* Natomiast w dniu 10.01.2019 r. Zarząd Santander Bank Polska S.A. poinformował, że zgodnie z postanowieniami ww. Ustawy, podjął uchwałę o zamiarze przeprowadzenia zwolnień grupowych i rozpoczęciu procedury konsultacji w sprawie zwolnień grupowych.
W związku z restrukturyzacją kadr w 2019 r. w księgach Banku została utworzona rezerwa restrukturyzacyjna w wysokości (92 400) tys. zł.
Szczegóły odnośnie utworzenia i wykorzystania rezerwy restrukturyzacyjnej zostały zaprezentowane w nocie 38.
*szczegóły w nocie 38
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Średnioważona liczna akcji zwykłych zawiera instrumenty rozwadniające w postaci kapitału akcyjnego przedstawionego w nocie 40 oraz programu motywacyjnego ujętego w nocie 55.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Santander Bank Polska S.A. i Santander Consumer Bank S.A. utrzymują na rachunku bieżącym w Narodowym Banku Polskim rezerwę obowiązkową naliczoną na podstawie wartości miesięcznego średniego stanu depozytów otrzymanych przez Banki i stopy rezerwy obowiązkowej, która do 29.04.2020r. we wszystkich okresach wynosiła 3,5%.
Zgodnie z Uchwałą nr 2/2020 z 17.03.2020 r. stopa rezerwy obowiązkowej została obniżona do poziomu 0,5% i ma zastosowanie począwszy od rezerwy obowiązkowej utrzymywanej od dnia 30.04.2020 r.
Zgodnie z określonymi przepisami kwota naliczonej rezerwy pomniejszona jest o równowartość 500 tys. EUR.
Wartość godziwą „Należności od banków” przedstawia nota 47.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
W pozycji aktywa i zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu - pochodne instrumenty finansowe o charakterze handlowym zawarta jest zmiana wyceny z tytułu ryzyka kontrahenta w kwocie (10 708) tys. zł na 31.12.2020 r. oraz (3 933) tys. zł na 31.12.2019 r.
Przychody odsetkowe z instrumentów dłużnych oraz innych instrumentów o stałej stopie dochodu są ujmowane w pozycji przychodów z tytułu odsetek.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Zyski i straty powstające z tytułu zmian wartości godziwej aktywów i zobowiązań finansowych przeznaczonych do obrotu są ujmowane w wyniku handlowym i rewaluacji rachunku zysków i strat.
Wszystkie aktywa finansowe wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat zostały zakwalifikowane do tej kategorii w związku z handlowym charakterem zawieranych transakcji. Na dzień sprawozdawczy 31.12.2020 r. oraz w okresie porównawczym przy początkowym ujęciu nie wystąpiły przypadki desygnacji do wyżej wymienionej kategorii aktywów finansowych.
Poniższa tabela przedstawia nominały instrumentów pochodnych:
Nominały instrumentów pochodnych dla transakcji jednowalutowych (IRS, FRA, opcje nie będące opcjami walutowymi) zostały zaprezentowane wyłącznie jako kwoty nabyte.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Na dzień 31.12.2020 r. w pozycji pochodne instrumenty zabezpieczające – instrumenty finansowe zabezpieczające przepływy pieniężne zawarta jest zmiana wyceny dnia pierwszego dla transakcji start forward CIRS w kwocie (6 456) tys. zł oraz (7 510) tys. zł. na 31.12.2019 r.
Na dzień 31.12.2020 r. korekta wartości godziwej z tytułu zabezpieczanego ryzyka kredytów objętych rachunkowością zabezpieczeń wynosiła (9 601) tys zł.
W Grupie Santander Bank Polska S.A., za wyjątkiem Santander Consumer Bank, wartość bilansową brutto składnika aktywów finansowych stanowi zamortyzowany koszt tego składnika, przed korektą o wszelkie odpisy na oczekiwane straty
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
kredytowe bez uwzględnienia wartości odsetek karnych naliczonych od wartości kapitału przeterminowanego, których szacowany poziom odzyskiwalności jest niski. Ujęcie pełnej wartości odsetek karnych naliczonych od wartości kapitału przeterminowanego skutkowałby zwiększeniem wartości bilansowej brutto należności od klientów i jednoczesnym zwiększeniem odpisów na oczekiwane straty kredytowe o kwotę 698 578 tys. zł, natomiast na dzień 31.12.2019 r. o kwotę 829 840 tys. zł.
Santander Consumer Bank ujmuje w wartości bilansowej brutto szacowany poziom odzyskiwalnych odsetek karnych stosując koncepcję spisań częściowych wartości bilansowej brutto aktywów finansowych w odniesieniu do odsetek karnych na podstawie analizy perspektyw odzyskania przepływów z tego tytułu. Suma odsetek karnych częściowo spisanych ewidencjonowanych na kontach pozabilansowych w SCB na 31.12.2020 r. wyniosła 338 705 tys. zł, natomiast na 31.12.2019r.- 406 072 tys. zł.
Szczegóły należności z tytułu leasingu przedstawia nota 50. Wartość godziwą „Należności od klientów” przedstawia nota 47.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Grupa Kapitałowa Santander Bank Polska S.A. może odpisać aktywa finansowe, które w dalszym ciągu są przedmiotem działań służących odzyskaniu należności. Zaległe kwoty umowne takich aktywów odpisane w ciągu roku zakończonego 31.12.2020 r. wynosiły 410 037 tys. zł oraz 427 361 tys. zł w 2019 r.
W dniu 7 grudnia 2018r. Santander Bank Polska zawarł z Europejskim Funduszem Inwestycyjnym (EFI) umowę transakcji sekurytyzacji syntetycznej portfela kredytów gotówkowych o łącznym wolumenie 2 150 031 tys.PLN której celem jest uwolnienie kapitału dalej przeznaczonego na finansowanie projektów wspierających rozwój segmentu klienta MŚP, korporacyjnego i sektora publicznego. Spełnienie przez Bank warunków zawieszających wpisanych w umowę transakcji umożliwiło efektywnie aktywację umowy w dniu 28 sierpnia 2019 r. W rezultacie gwarancją został objęty portfel kredytów gotówkowych w kwocie 2 150 031 tys.PLN, przy czym transakcja dotyczy tylko części kapitałowej tych ekspozycji. Przewidywana data zakończenia trwania transakcji to 10 września 2031r.
Transakcja transferuje ryzyko kredytowe na EFI i realizuje strategię optymalizacji kapitału Tier 1 Banku. Transakcja jest sekurytyzacją syntetyczną bez elementu finansowania, a objęty nią wyselekcjonowany portfel kredytów gotówkowych pozostaje w bilansie Banku. Całość portfela poddanego sekurytyzacji jest ważona ryzykiem według metody standardowej.
Konstrukcja transakcji przewiduje podział sekurytyzowanego portfela na trzy transze: senioralną (80% portfela), mezzanine (18,5%, portfela) oraz junior tj. transzę pierwszej straty (1,5% portfela). Na moment uruchomienia gwarancji kwoty transz wynosiły odpowiednio: transzy senior 1 720 025,0 tys.PLN, transzy mezzanine 397 755,8 tys.PLN i transzy junior 32 250,5 tys.PLN.
Transze: senioralna i mezzanine zostały w pełni zagwarantowane przez EFI. Dodatkowo dla transzy mezzanine EFI otrzymało regwarancję Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI). Transza pierwszej straty została zatrzymana przez Bank i odliczona od kapitału podstawowego Tier I zgodnie z art. 36 ust. 1 lit. k) CRR. Odliczenie od kapitału podstawowego Tier I oznacza zastosowanie „metody pełnego odliczenia” zgodnie z art. 245 ust. 1 lit. b) CRR.
Struktura transakcji zakłada, że straty do kwoty transzy junior są pokrywane przez Bank, a dopiero po jej skonsumowaniu dalsze straty pokrywane będą z gwarancji EFI. W celu utrzymania stabilności struktury portfela w transakcji zastosowano mechanizm Synthetic Excess Spread umożliwiający przez pierwsze dwa lata od aktywacji gwarancji alokowanie strat do poziomu 1,45% wielkości portfela rocznie poza strukturą sekurytyzacyjną przy czym mechanizm ten zostanie po roku odnowiony. Przez pierwsze dwa lata od aktywacji sekurytyzacji również zamortyzowana część portfela może zostać uzupełniona kolejnymi kwalifikującymi się kredytami.
Według stanu na 31 grudnia 2020 roku wartości bilansowe brutto transz wynosiły odpowiednio: transzy senior 1 324 179,15 tys.PLN, transzy mezzanine 306 216,42 tys.PLN i transzy junior 32 323,5 tys.PLN. W okresie sprawozdawczym kwota strat
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
kredytowych alokowana poza strukturę sekurytyzacyjną w ramach mechanizmu Synthetic Excess Spread wyniosła 14 351,1 tys.PLN. Od momentu aktywacji transakcji straty nie przekroczyły poziomu transzy junior i Bank nie otrzymał od EFI kwot z tytułu realizacji gwarancji.
W świetle zapisów MSSF 9 warunki umowne przeprowadzonej transakcji sekurytyzacji nie spełniają przesłanek do nieuwzględniania sekurytyzowanych aktywów w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Santander Bank Polska S.A.
Tabela poniżej przedstawia wartości bilansowe brutto sekurytyzowanych kredytów oraz ich część kapitałową objętą sekurytyzacją i kwoty ryzyka pozostające w Grupie Kapitałowej :
Santander Leasing S.A.
W marcu 2020 roku Santander Leasing S.A. (Spółka) podpisał aneks dotyczący zwiększenia transzy w walucie EUR do wartości 330 000 tys. EUR w ramach transakcji sekurytyzacji portfela do umowy pierwotnie zawartej w grudniu 2018 r. Do tej pory Spółka podpisała umowę transakcji sekurytyzacji w dwóch transzach odpowiednio 330 000 tys. EUR oraz 1 202 500 tys. PLN (dla transzy wyrażonej w PLN od maja 2020 roku rozpoczął się okres amortyzacji i na dzień 31 grudnia 2020 roku saldo transzy w PLN wynosi odpowiednio 774 173 tys. PLN).
Transakcja jest sekurytyzacją tradycyjną polegającą na przeniesieniu prawa własności sekurytyzowanych wierzytelności poprzez ich odpłatny przelew na rzecz spółki celowej Santander Leasing Poland Securitization 01 DAC z siedzibą w Irlandii (dalej: SPV).
Jednocześnie SPV na bazie nabytych aktywów jest emitentem obligacji o łącznej wartości odpowiednio 330 000 tys. EUR oraz 1 202 500 tys. PLN. Jednocześnie celem zabezpieczenia ryzyka płynności i ryzyka kredytowego transakcji Santander Leasing S.A. udziela pożyczki podporządkowanej Spółce SPV, która zostanie spłacona po spłacie przez SPV zobowiązań z tytułu obligacji.
W wyniku sekurytyzacji obu transz Santander Leasing S.A. uzyskał finansowanie działalności w zamian za oddanie praw do przyszłych przepływów wynikających z sekurytyzowanego portfela o wartości wynoszącej na dzień 31 grudnia 2020 roku 433 119 tys. EUR oraz 1 150 709 tys. PLN .
Maksymalny termin pełnego wykupu obligacji i spłaty pożyczki to marzec 2036 r. w przypadku transzy EUR oraz luty 2035 r. odpowiednio dla transzy PLN.
W świetle zapisów MSSF 9 warunki umowne przeprowadzonej transakcji sekurytyzacji nie spełniają przesłanek do nieuwzględniania sekurytyzowanych aktywów w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Santander Leasing S.A.
Transakcja sekurytyzacji jest jednym ze źródeł finansowania oraz wpływa korzystnie na wskaźniki adekwatności kapitałowej, poprawę płynności oraz dywersyfikację źródeł finansowania.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
W czerwcu 2020 roku Santander Leasing dokonał transakcji sekurytyzacji syntetycznej portfela pożyczek i leasingów o łącznym wolumenie 2 000 000 tys. PLN. Zawarta transakcja jest sekurytyzacją syntetyczną polegającą na zawarciu umowy gwarancji z Europejskim Funduszem Inwestycyjnym (dalej: „EFI”), w wyniku której gwarancją został objęty wyselekcjonowany portfel ww. pożyczek i leasingów. Przewidywana data zakończenia transakcji to 31 maja 2031 r.
Zawarta przez Santander Leasing transakcja jest sekurytyzacją syntetyczną bez elementu finansowania, a objęty nią wyselekcjonowany portfel pozostaje ujęty w bilansie Santander Leasing.
Konstrukcja transakcji przewiduje podział sekurytyzowanego portfela na trzy transze: senior (85%), mezzanine (14,2%) i junior (0,8%). Transze: senioralna i mezzanine zostały w pełni zagwarantowane przez EFI. Dodatkowo dla transzy mezzanine Santander Leasing otrzymało regwarancję od Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI). Transza pierwszej straty (Synthetic Excess Spread) w wysokości 0,7% portfela została zatrzymana przez Santander Leasing. Transakcja transferuje ryzyko kredytowe na EFI i realizuje strategię optymalizacji kapitału Tier 1.
Utworzona w ramach umowy gwarancji struktura sekurytyzacji syntetycznej nie generuje dla Santander Leasing dodatkowej ekspozycji na ryzyka charakterystyczne dla transakcji sekurytyzacji tradycyjnych (np. ryzyka płynności związanego z sekurytyzowanymi aktywami).
W świetle zapisów MSSF 9 warunki umowne przeprowadzonej transakcji sekurytyzacji nie spełniają przesłanek do nieuwzględniania sekurytyzowanych aktywów w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Santander Leasing S.A.
Tabela poniżej przedstawia wartości bilansowe brutto sekurytyzowanych kredytów oraz ich część kapitałową objętą sekurytyzacją i kwoty ryzyka pozostające w Grupie Kapitałowej :
W lipcu 2019 roku SCB dokonał restrukturyzacji transakcji sekurytyzacji portfela kredytów gotówkowych. Zawarta transakcja jest sekurytyzacją tradycyjną i rewolwingową polegającą na przeniesieniu prawa własności sekurytyzowanych wierzytelności na rzecz spółki specjalnego przeznaczenia SC Poland Consumer 16-1 Sp. z o.o. (SPV3) z siedzibą w Polsce. Aktualizacji uległa wielkość transzy A i C z wydłużeniem terminu wymagalności oraz umorzenie transzy B. W dniu podpisania dokumentacji restrukturyzacji nastąpiło rozliczenie netto przepływów pieniężnych wynikających z umowy.
Spółka ta wyemitowała na dzień 31.12.2019 r. na bazie sekurytyzowanych aktywów obligacje o łącznej wartości 2 000 000 tys. zł zabezpieczone poprzez zastaw rejestrowy na majątku SPV3. Na oprocentowanie wyemitowanych obligacji składa się stopa WIBOR 1M oraz marża. W wyniku sekurytyzacji SCB uzyskał finansowanie działalności w zamian za oddanie praw do przyszłych przepływów wynikających z sekurytyzowanego portfela kredytów. Maksymalny termin pełnego wykupu obligacji to 16.07.2030 r., natomiast SCB szacuje, że nastąpi to w okresie do 3 lat od daty zawarcia transakcji.
W celu wsparcia finansowania transakcji SCB udzielił SPV3 pożyczki podporządkowanej o wartości wynoszącej na dzień 31.12.2020 r. 444 447 tys. zł. Na dzień 31.12.2020 r. Bank dokonał aktualizacji wyceny tej pożyczki do wartości godziwej w wysokości 15 189 tys. zł. Pożyczka jest podporządkowana w stosunku do uprzywilejowanych i zabezpieczonych obligacji. Płatność odsetek od pożyczki następuje w ramach płatności kaskadowych tzn. realizowanych w określonej kolejności, ze środków posiadanych przez SPV3, zaś całkowita spłata kapitału będzie miała miejsce po pełnym wykupie obligacji. Oprocentowanie pożyczki oparte jest na stałej stopie.
W świetle zapisów MSSF 9 warunki umowne obu sekurytyzacji nie spełniają przesłanek do nieuwzględniania sekurytyzowanych aktywów w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Banku. W związku z powyższym Bank rozpoznaje sekurytyzowane aktywa na 31 grudnia 2020 r. w pozycji Kredyty i pożyczki udzielone klientom w wartości netto 1 938 496 tys. zł.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Oszacowana na dzień 31 grudnia 2020 r. wartość godziwa sekurytyzowanych aktywów netto wynosiła 1 840 419tys. zł. Jednocześnie SCB rozpoznaje zobowiązanie z tytułu przepływów z tytułu sekurytyzacji w pozycji Zobowiązania wobec klientów w wysokości równej na 31.12.2020 r. 2 445 455 tys. zł.
Na dzień 31.12.2020 r. SCB posiadał również zobowiązania z tytułu rozliczeń bieżących z SPV w wysokości 139 tys. zł, zobowiązania te są prezentowane w pozycji Pozostałe zobowiązania.
W 2020 Bank zakończył transakcję sekurytyzacji portfela kredytów ratalnych zawartą w 2015 roku, która polegała na przeniesieniu prawa własności sekurytyzowanych wierzytelności na rzecz spółki specjalnego przeznaczenia SC Poland Consumer 2015-1 sp. z.o.o (SPV2) z siedzibą w Polsce.
W roku 2019 Santander Consumer Bank S.A. przeprowadził transakcję sekurytyzacji portfela udzielonych przez Bank kredytów gotówkowych i ratalnych. Celem przeprowadzonej transakcji było uzyskanie ulgi kapitałowej na portfelu kredytów detalicznych, która zapewnia dodatkową zdolność do finansowania projektów wspierających rozwój segmentu klienta MŚP. Transakcja jest syntetyczną sekurytyzacją składającą się z trzech transz. Dnia 5 lipca 2019r. Bank podpisał umowę z Europejskim Funduszem Inwestycyjnym (EFI), w ramach której pozyskał gwarancję finansową na 100% transz uprzywilejowanych i transz mezzanine (klasy A i B). Jednocześnie Bank zatrzymał 100% transzy pierwszej straty klasy C, która została odliczona od kapitału podstawowego Tier I zgodnie z art. 36 ust. 1 lit. k) CRR. Odliczenie od kapitału podstawowego Tier I oznacza zastosowanie „metody pełnego odliczenia” zgodnie z art. 245 ust. 1 lit. b) CRR. W przypadku transzy typu mezzanine EIF otrzymał regwarancję finansową równoległą od Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Transakcja spełnia wymogi wynikające z art. 245 ust. 4 oraz art. 245 ust. 1 lit. b) CRR. Struktura transakcji zawiera Synthetic Excess Spread odpowiadający ekwiwalentowi 1.40% portfela pracującego na zasadzie mechanizmu “use-it-or-lose-it”. W ramach transakcji Bank utrzymuje losowo wybrane ekspozycje odpowiadające nie mniej niż 5% wartości nominalnej sekurytyzowanych ekspozycji, zgodnie z art. 405 ust. 1 lit. c) CRR. Uruchomienie gwarancji nastąpiło w dniu 21 listopada 2019 r., - wpływ na aktywa ważone ryzykiem Banku został rozpoznany w grudniu 2019r. W rezultacie gwarancją został objęty portfel kredytów gotówkowych i ratalnych w kwocie 1 734 101 tys PLN, przy czym gwarancja obejmuje część kapitałową udzielonych kredytów. Sekurytyzowany portfel jest ważony ryzykiem według metody standardowej. Transakcja zawiera dwuletni okres rewolwingowy, podczas którego Bank ma możliwość uzupełniania zamortyzowanej kwoty portfela sekurytyzowanego nowymi ekspozycjami spełniającymi kryteria określone w umowie. Ostateczna data zakończenia trwania transakcji to 30 czerwca 2030. Transakcja nie posiada elementu finansowania a objęty nią wyselekcjonowany portfel kredytów gotówkowych i ratalnych pozostaje w bilansie Banku. Transakcja jest elementem strategii optymalizacji kapitału Tier 1 Banku.
Na dzień 31.12.2019 r. SCB posiadał również należności z tytułu rozliczeń bieżących z SPV w wysokości odpowiednio 6 565 tys. zł, należności te są prezentowane w pozycji Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
W lipcu 2020 roku Santander Consumer Multirent Sp z o.o. (SCM) zawarł transakcję sekurytyzacji portfela umów leasingowych. Zawarta transakcja jest sekurytyzacją tradycyjną i rewolwingową polegającą na przeniesieniu prawa własności sekurytyzowanych wierzytelności na rzecz spółki specjalnego przeznaczenia SCM POLAND AUTO 2019-1 DAC (SPV3) z siedzibą w Irlandii.
Spółka ta wyemitowała na dzień 31.12.2020 r. na bazie sekurytyzowanych aktywów obligacje o łącznej wartości 740 000 tys. zł. Na oprocentowanie wyemitowanych obligacji składa się stopa WIBOR 1M oraz marża. W wyniku sekurytyzacji SCM uzyskał finansowanie działalności w zamian za oddanie praw do przyszłych przepływów wynikających z sekurytyzowanego portfela kredytów.
W celu wsparcia finansowania transakcji SCM udzielił SPV3 pożyczki podporządkowanej o wartości wynoszącej na dzień 31.12.2020 r. 215 383 tys. zł. Pożyczka jest podporządkowana w stosunku do uprzywilejowanych i zabezpieczonych obligacji. Płatność odsetek od pożyczki następuje w ramach płatności kaskadowych tzn. realizowanych w określonej kolejności, ze środków posiadanych przez SPV3, zaś całkowita spłata kapitału będzie miała miejsce po pełnym wykupie obligacji. Oprocentowanie pożyczki oparte jest na zmiennej stopie opartej na stopie WIBOR 1M.
W świetle zapisów MSSF 9 warunki umowne przeprowadzonej transakcji sekurytyzacji nie spełniają przesłanek do nieuwzględniania sekurytyzowanych aktywów w sprawozdaniu z sytuacji finansowej SCM. W związku z powyższym SCM rozpoznaje sekurytyzowane aktywa na 31 grudnia 2020 r. w pozycji Należności z tytułu leasingu finansowego w wartości 948 742 tys. zł.
Jednocześnie SCM rozpoznaje zobowiązanie z tytułu przepływów z tytułu sekurytyzacji w pozycji Pozostałe zobowiązania w wysokości równej na 31.12.2020 r. 955 383 tys. zł.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Informacje dotyczące procentowego udziału Grupy w kapitale jednostek stowarzyszonych:
Skrócone wybrane informacje finansowe każdej jednostki stowarzyszonej, która posiada udziały istotne dla Grupy, zostały przedstawione poniżej:
* Prezentowane dane za 2020 rok oparte są na szacunkach spółek.
Wartość bilansowa udziałów w podmiotach stowarzyszonych wycenianych metodą praw własności różni się od udziału Grupy w ich aktywach netto o wartość firmy dotyczącą tych jednostek ujętą w wartości bilansowej inwestycji.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Dane za 2019 rok pochodzą ze zaudytowanych sprawozdań finansowych spółek Santander - Aviva Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie S.A. oraz Santander - Aviva Towarzystwo Ubezpieczeń S.A.
W rocznym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za 2019 rok opublikowane zostały dane szacunkowe. Różnice między danymi zaudytowanymi a szacunkowymi są nieistotne.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Na dzień 31.12.2020 r. oraz w okresie porównawczym wartość firmy wynosiła 1 712 056 tys. zł, w tym:
· 1 688 516 tys. zł - wartość firmy powstała w wyniku połączenia Santander Bank Polska S.A. z Bankiem Kredyt Bank S.A. w dniu 4.01.2013 r.,
· 23 540 tys. zł – wartość firmy powstała ze względu na fakt, że Santander Bank Polska S.A. posiada 60% udziałów w Santander Consumer Bank S.A., który z kolei posiada 50% w PSA Finance Polska sp. z o.o. Zostały ujawnione udziały niekontrolujące w wysokości 70% kapitału zakładowego oraz liczby głosów na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy spółek PSA Finance Polska sp. z o.o. i pośrednio PSA Consumer Finance Polska sp. z o.o.
Zgodnie z wymogami MSSF 3 wartość firmy została wyznaczona jako nadwyżka kosztów nabycia nad wartością godziwą zidentyfikowanych nabytych aktywów i zobowiązań.
W 2020 r. i w okresie porównawczym Bank przeprowadził testy na utratę wartości firmy powstałej w wyniku połączenia z Bankiem Kredyt Bank S.A. w dniu 4.01.2013 r., którego wartość bilansowa na 31.12.2020 r. wyniosła 1 688 516 tys. zł. (podobnie jak na dzień 31.12.2019 r.).
Wartość odzyskiwalna ośrodków wypracowujących środki pieniężne odpowiada wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży lub wartości użytkowej, zależnie od tego, która z tych wartości jest wyższa. Szacunek wartości użytkowej, która jest wyższa od wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży, jest przeprowadzony w oparciu o model zdyskontowanych przepływów pieniężnych odpowiedni dla banków i innych instytucji finansowych. Przyszłe, oczekiwane
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
przepływy pieniężne wypracowywane przez segmenty biznesowe Santander Bank Polska S.A. są zgodne z 3-letnimi projekcjami finansowymi kierownictwa Banku na lata 2021 – 2023.
Biorąc pod uwagę stabilność Santander Bank Polska S.A., zrównoważone wyniki finansowe oraz w wyniku porównania wartości użytkowej z wartością bilansową ośrodka generującego przepływy pieniężne nie stwierdzono utraty wartości.
Dla potrzeb pomiaru utraty wartości firmy Bank posługuje się następującą, wynikającą z początkowego ujęcia, alokacją wartości firmy na historyczne segmenty biznesowe:
Z uwagi na przyjęty model wyceny, założenia przyjęte do ustalenia wartości użytkowej dla poszczególnych segmentów są takie same.
Projekcja finansowa na lata 2021 – 2023 została opracowana z uwzględnieniem planów strategicznych i operacyjnych na lata 2021 – 2023 oraz dostępnych prognoz makroekonomicznych i rynkowych. Prognozy makroekonomiczne na lata 2021 –2023, które są podstawą testu na utratę wartości firmy, wskazują stopę inflacji r/r na poziomie 2,5%. Oczekiwane jest, że stopy procentowe utrzymają się na obecnym niskim poziomie przynajmniej do końca 2021 roku, a następnie nieznacznie wzrosną w kolejnych latach projekcji.
Projekcja finansowa zakłada kontynuację rozwoju obecnej oferty ze szczególną koncentracją na wzroście głównych linii produktowych, obsłudze osób fizycznych z segmentu detalicznego oraz małych i średnich przedsiębiorstwach korzystających z usług finansowania, produktów oszczędnościowych oraz usług transakcyjnych.
Zastosowana w modelu stopa dyskontowa na poziomie 12,28% odpowiada przyjętej na rok 2020 stopie kosztu kapitału, obliczonej w oparciu o model wyceny aktywów kapitałowych (Capital Assets Pricing Model) z wykorzystaniem stopy wolnej od ryzyka (2,79%), współczynnika beta Santander Bank Polska S.A. (1,17) oraz premii za ryzyko rynkowe (5,42%).
Ekstrapolację przepływów pieniężnych, wykraczających poza 3-letni okres objęty projekcjami finansowymi (wartość rezydualna) oparto na stopie wzrostu wynoszącej 2,5% rocznie, tj. na poziomie celu inflacyjnego.
Wzrost poziomu wymaganego kapitału oznacza spadek wartości kapitału dostępnego do teoretycznych dywidend w ramach przeprowadzanego testu.
Zgodnie z polskimi przepisami wysokość dywidendy banków komercyjnych, możliwej do wypłaty za rok poprzedni zależy od spełnienia minimalnych kryteriów określonych w polityce dywidendowej KNF. Komisja rekomenduje, by do 75% wypracowanego zysku mogły wypłacać banki spełniające jednocześnie kryteria dotyczące m.in.: współczynnika kapitałowego (TCR), kapitału Tier I (T1) i kapitału podstawowego Tier I (CET1).
Ponadto w przypadku banków zaangażowanych w walutowe kredyty dla gospodarstw domowych, stopę wypłaty dywidendy należy odpowiednio skorygować w zależności od udziału:
· walutowych kredytów mieszkaniowych dla gospodarstw domowych w całym portfelu należności od sektora niefinansowego, oraz
· kredytów mieszkaniowych walutowych udzielonych w latach 2007 i 2008 w portfelu walutowych kredytów mieszkaniowych gospodarstw domowych.
Wszystkie te czynniki wpływają negatywnie na kapitał dostępny do teoretycznych dywidend, a tym samym na wyniki testu na utratę wartości firmy.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Poziom współczynnika wypłacalności wymagany przez KNF dla Santander Bank Polska S.A. do wypłaty maksimum 75% wypracowanego zysku, uwzględniający bufor z tytułu dodatkowego wymogu kapitałowego na pokrycie ryzyka wynikającego z portfela walutowych kredytów hipotecznych dla gospodarstw domowych, bufor innej instytucji o znaczeniu systemowym (OSII) oraz bufor zabezpieczający, wynosił 15,79%.
Podczas, gdy podwyższone wymogi kapitałowe zapewniają stabilność i bezpieczeństwo Santander Bank Polska S.A. zwiększając bazę kapitałową, o tyle pomniejszają one dywidendy dostępne dla akcjonariuszy, które wpływają na wartość użytkową ośrodka wypracowującego środki pieniężne.
Bank otrzymał indywidualne zalecenie KNF z dnia 9.03.2020 r. dotyczące zwiększenia funduszy własnych poprzez zatrzymanie przez Bank co najmniej 50% zysku wypracowanego w okresie od 1.01. 2019 r. do 31.12.2019 r. Z Zalecenia Komisji wynika, że na dzień 31.12.2019 r., Bank spełniał kryteria do przeznaczenia na dywidendę dla akcjonariuszy do 50% zysku wypracowanego w roku 2019.
W piśmie z dnia 26.03.2020 r. Komisja wskazała, iż mając na uwadze sytuację, związaną z ogłoszonym w Polsce stanem epidemii oraz możliwymi dalszymi negatywnymi konsekwencjami gospodarczymi tego stanu, jak również ich spodziewanym wpływem na sektor bankowy, Komisja oczekuje, że banki zatrzymają całość wypracowanego w poprzednich latach zysku.
Mając na uwadze zalecenie i oczekiwanie Komisji odpowiednio z dnia 9.03.2020 r. oraz z dnia 26.03.2020 r., Bank zatrzymał całość zysku wypracowanego w roku 2019.
Bank przeprowadził test na utratę wartości firmy powstałej w wyniku ostatecznego rozliczenia zakupu przez Santander Consumer Bank S.A. udziałów w PSA Finance Polska sp. z o.o. i pośrednio w PSA Consumer Finance Polska sp. z o.o. Wyniki testu wykazały nadwyżkę wartości udziałów niedających kontroli (70%) oraz przekazanej zapłaty nad wartością bilansową zidentyfikowanych aktywów netto.
Powyższy test został sporządzony metodą dochodową.
Na dzień 31.12.2020 r. nie stwierdzono utraty wartości firmy.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
*Rozpoznana utrata wartości wynika z zamknięcia oddziałów Banku. Odpisaniu podlega pełna wartość bilansowa tych oddziałów.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
*Rozpoznana utrata wartości wynika z zamknięcia oddziałów Banku. Odpisaniu podlega pełna wartość bilansowa tych oddziałów.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
*Zmiany odnoszone na inne całkowite dochody nie zawierają efektu podatku odroczonego w odniesieniu do pozycji ujmowanej w ramach udziałów niekontrolujących.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Na dzień 31.12.2020 r. w wyliczeniu aktywów z tyt. podatku odroczonego nie uwzględniono skupionych wierzytelności w kwocie brutto 81 431 tys. zł i rezerw na kredyty, które nie staną się kosztem podatkowym w kwocie brutto 99 341 tys. zł.
*Zmiany odnoszone na inne całkowite dochody nie zawierają efektu podatku odroczonego w odniesieniu do pozycji ujmowanej w ramach udziałów niekontrolujących.
Na dzień 31.12.2019 r. w wyliczeniu aktywów z tyt. podatku odroczonego nie uwzględniono skupionych wierzytelności w kwocie brutto 82 874 tys. zł i rezerw na kredyty, które nie staną się kosztem podatkowym w kwocie brutto 90 104 tys. zł.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Na różnice przejściowe odniesione na inne całkowite dochody składa się podatek odroczony od wyceny aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży, instrumentów zabezpieczających przyszłe przepływy pieniężne oraz rezerwy na odprawy emerytalne.
Na różnice przejściowe odniesione do rachunku zysków i strat składa się podatek odroczony od wyceny pozostałych aktywów finansowych, rezerw na należności kredytowe oraz innych aktywów i pasywów wykorzystywanych w bieżącej działalności Grupy.
*Do aktywów finansowych zaliczono wszystkie pozycje Pozostałych aktywów z wyłączeniem: Czynnych rozliczeń międzyokresowych, Aktywów przejętych za długi oraz pozycji Pozostałe.
Na dzień 31.12.2020 r. odpisy aktualizujące wartość pozostałych aktywów wynoszą 109 526 tys. zł (31.12.2019 r. 131 800 tys. zł).
W pozycji ‘Pozostałe aktywa’ w znakomitej większości wykazywane są pozycje nieprzeterminowane i bez utraty wartości. Najbardziej znaczące pozycje dotyczą spółek AVIVA, KDPW, GPW oraz szeregu innych podmiotów o dobrym standingu finansowym i dobrej historii współpracy, w większości o ratingu A- (Fitch).
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Na dzień 31.12.2020 r. korekta wartości zabezpieczanego ryzyka depozytów objętych rachunkowością zabezpieczeń wyniosła zero zł (31.12.2019 r. – zero zł).
Wartość godziwą „Zobowiązań wobec banków” przedstawia nota 47.
Na dzień 31.12.2020r. depozyty stanowiące zabezpieczenie należności kredytowych wynoszą 350 008 zł (31.12.2019 r – 326 666 tys. zł)
Wartość godziwą „Zobowiązania wobec klientów” przestawia nota 47.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Grupa nie zarejestrowała żadnych naruszeń warunków umownych związanych ze zobowiązaniami z tytułu zaciągniętych kredytów.
Pozostałe informacje dotyczące zobowiązań podporządkowanych zostały zaprezentowane w nocie 5.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
* Szczegóły odnośnie rezerw na sprawy sporne i ryzyko prawne zostały zaprezentowane w nocie 48.
** Szczegóły odnośnie rezerw na restukturyzację zostały zaprezentowane w nocie 13.
* Rezerwy na sprawy sporne uwzględniają również rezerwy indywidualne oraz na pozwy zbiorowe.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
* Rezerwy na sprawy sporne uwzględniają również rezerwy indywidualne oraz na pozwy zbiorowe.
* Do zobowiązań finansowych zaliczono wszystkie pozycje Pozostałych zobowiązań z wyłączeniem: Rozliczeń publiczno-prawnych, Zobowiązań z tytułu umów z klientami oraz pozycji Pozostałe.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Na rezerwy pracownicze składają się kategorie wymienione w nocie 54.
Wartość nominalna jednej akcji wynosi 10 zł. Wszystkie wyemitowane akcje są w pełni opłacone.
Akcjonariuszami posiadającymi co najmniej 5% głosów na Walnym Zgromadzeniu (WZ) Santander Bank Polska S.A. jest Banco Santander S.A. posiadający pakiet kontrolny uprawniający do wykonywania 67,41% ogólnej liczby głosów na WZ oraz Fundusze zarządzane przez Nationale-Nederlanden Powszechne Towarzystwo Emerytalne (PTE) S.A., tj. Nationale-Nederlanden Otwarty Fundusz Emerytalny (OFE) i Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny (DFE) z udziałem w wysokości 5,01%.
W dniu 25.09.2020 r. Zarząd Santander Bank Polska poinformował o zarejestrowaniu zmiany Statutu Santander Bank Polska S.A. polegającej na podwyższeniu kapitału zakładowego Santander Bank Polska S.A. w związku z emisją akcji serii O. Kapitał zakładowy Santander Bank Polska S.A. został podniesiony z kwoty 1 020 883 050 złotych do kwoty 1 021 893 140 złotych, czyli o kwotę 1 010 090 złotych, jest to 101 009 akcji zwykłych serii O na okaziciela o wartości nominalnej 10,00 zł każda. Akcje objęte w podwyższonym kapitale zakładowym zostały w całości opłacone wkładami pieniężnymi.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Wartość nominalna jednej akcji wynosi 10 zł. Wszystkie wyemitowane akcje są w pełni opłacone.
Akcjonariuszami posiadającymi co najmniej 5% głosów na Walnym Zgromadzeniu (WZ) Santander Bank Polska S.A. jest Banco Santander S.A. posiadający pakiet kontrolny uprawniający do wykonywania 67,47% ogólnej liczby głosów na WZ oraz Fundusze zarządzane przez Nationale-Nederlanden Powszechne Towarzystwo Emerytalne (PTE) S.A., tj. Nationale-Nederlanden Otwarty Fundusz Emerytalny (OFE) i Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny (DFE) z udziałem w wysokości 5,02%.
Premia akcyjna (emisyjna) - powstałą z nadwyżki nad wartością nominalną sprzedanych akcji po odjęciu kosztów emisji akcji i stanowi kapitał zapasowy Banku.
Według stanu na 31.12.2020 r. w kapitale rezerwowym znajdował się efekt planu opcyjnego w wysokości 143 949 tys. zł, według stanu na 31.12.2019 r. w kapitale rezerwowym znajdował się efekt planu opcyjnego w wysokości 142 343 tys. zł
Inne zmiany pozostałych kapitałów zostały zaprezentowane w skonsolidowanych zestawieniach zmian w kapitałach własnych za 2020 i 2019 rok.
Statutowy kapitał zapasowy tworzony jest z odpisów z zysku netto zgodnie z obowiązującym Statutem Banku. Kapitał ten nie podlega podziałowi. Tworzony jest on na pokrycie strat bilansowych. Coroczne odpisy na kapitał zapasowy z zysku netto powinny wynosić co najmniej 8 % zysku netto i dokonywane są do czasu osiągnięcia przez kapitał zapasowy wysokości co najmniej jednej trzeciej kapitału zakładowego Banku. Wysokość odpisu uchwalana jest przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy.
Kapitał rezerwowy tworzony jest z odpisów z zysku po opodatkowaniu, w wysokości uchwalonej przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy. Decyzje o wykorzystaniu kapitału rezerwowego podejmuje Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skrócone informacje finansowe każdej jednostki zależnej, która posiada udziały niekontrolujące istotne dla Grupy, zostały przedstawione poniżej:
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Grupa
Santander Bank Polska S.A. stosuje strategie zabezpieczające w ramach
rachunkowości zabezpieczeń zgodnie
z założeniami zarządzania ryzykiem opisanymi w nocie 4 Skonsolidowanego
sprawozdania finansowego.
Grupa Santander Bank Polska S.A. stosuje zasady rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej w odniesieniu do następujących klas instrumentów finansowych:
· Dłużnych papierów wartościowych o stałym oprocentowaniu w PLN i EUR,
· Kredytów o stałym oprocentowaniu udzielonych przez Bank w PLN,
· Kredytów o stałym oprocentowaniu w EUR zaciągniętych przez Spółkę Santander Leasing S.A.
W Santander Bank Polska S.A. transakcjami zabezpieczającymi wartość godziwą są transakcje typu Interest Rate Swap (IRS), dla których Bank płaci stałą stopę i otrzymuje zmienną. Zabezpieczanym ryzykiem jest zmiana wartości godziwej instrumentu lub portfela na skutek zmian rynkowych stóp procentowych. Transakcje te nie zabezpieczają przed zmianami wartości godziwej z tytułu ryzyka kredytowego.
Pozycje zabezpieczające wyceniane są do wartości godziwej. Pozycje zabezpieczane wyceniane są według zamortyzowanego kosztu z uwzględnieniem korekty do wartości godziwej z tytułu zabezpieczanego ryzyka.
Od stycznia 2016 r. Santander Bank Polska S.A. stosuje portfelową rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej ryzyka stóp procentowych dla portfela udzielonych kredytów o stałym oprocentowaniu w złotych. Transakcjami zabezpieczającymi wartość godziwą są transakcje typu IRS, dla których Bank płaci stałą stopę i otrzymuje zmienną. Celem zabezpieczenia jest wyeliminowanie ryzyka zmiany wartości godziwej portfela kredytów o stałym oprocentowaniu, wynikającej ze zmian rynkowych stóp procentowych. Marża kredytowa jest wyłączona z relacji zabezpieczającej.
Szczegóły dotyczące powyższych transakcji dla Santander Bank Polska S.A. na dzień 31.12.2020 r. i w okresie porównawczym zawierają poniższe tabele:
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Na dzień 31.12.2020 r. Spółka Santander Leasing S.A. posiadała dwa instrumenty pochodne typu typu CIRS (walutowy Interest Rate Swap) desygnowane do rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej, które zabezpieczają Spółkę przed ryzykiem stopy procentowej.
Szczegóły dotyczące powyższych transakcji na dzień 31.12.2020 r. i w okresie porównawczym zawierają poniższe tabele:
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Grupa Santander Bank Polska S.A. stosuje zasady rachunkowości zabezpieczeń przyszłych przepływów pieniężnych w stosunku do portfeli kredytów komercyjnych i hipotecznych o zmiennym oprocentowaniu w PLN i denominowanych w EUR i CHF z maksymalną zapadalnością przypadającą za 31 lat.
Strategie zabezpieczające stosowane w Grupie Santander Bank Polska S.A. mają na celu zabezpieczenie ekspozycji Grupy przed ryzykiem zmiany wielkości przyszłych przepływów pieniężnych, wynikających z ryzyka stóp procentowych oraz dla portfeli denominowanych do walut obcych, również z ryzyka walutowego.
Powiązania zabezpieczające konstruowane są przy użyciu transakcji Interest Rate Swap (IRS), dwuwalutowych Currency Interest Rate Swap (CCIRS) oraz FX Swap. W celu pomiaru efektywności zabezpieczenia Bank stosuje metodę tzw. „derywatu hipotetycznego”, w której zabezpieczany portfel kredytów odzwierciedlony jest transakcją pochodną o określonej charakterystyce.
Pozycje zabezpieczane wyceniane są według zamortyzowanego kosztu. Pozycje zabezpieczające wyceniane są do wartości godziwej. Przy spełnionych warunkach efektywności powiązań, zmiana wartości godziwej instrumentów zabezpieczających jest ujmowana jest w kapitałach własnych.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Szczegóły dotyczące powyższych transakcji dla Santander Bank Polska S.A. na dzień 31.12.2020 r. i w okresie porównawczym zawierają poniższe tabele:
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Szczegóły dotyczące powyższych transakcji dla Santander Consumer Bank S.A. na dzień 31.12.2020 r. i w okresie porównawczym zawierają poniższe tabele:
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Wycena do wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego po pomniejszeniu o podatek odroczony rozpoznana jest w pozycji całkowite dochody i akumulowana w kapitałach własnych Grupy w ciągu okresu i wykazana w nocie 42.
W nawiązaniu do zmian opublikowanych w dniu 16.01.2020 r. w MSR 39 i MSSF 9 (opisanych w polityce rachunkowości - Nota 2.2), Grupa skorzystała z możliwości wcześniejszego zastosowania reformy IBOR w 2019 r. i nie dokonała weryfikacji efektywności relacji zabezpieczających.
Grupa Santander Bank Polska S.A. stosuje rachunkowość zabezpieczeń, na którą może mieć wpływ reforma IBOR. Instrumentami zabezpieczanymi w ramach rachunkowości zabezpieczeń są:
· dłużne papiery wartościowe o stałym oprocentowaniu w PLN i EUR,
· kredyty gotówkowe o stałym oprocentowaniu w PLN,
· kredyty komercyjne i hipoteczne o zmiennym oprocentowaniu w PLN, EUR i CHF.
Na dzień 31.12.2020 r. w rachunkowości zabezpieczeń Santander Bank Polska S.A. ustanowionych jest 167 relacji zabezpieczających. Instrumentami zabezpieczającymi ww. portfele są transakcje pochodne IRS oraz CIRS dla ekspozycji w PLN i EUR (114 relacji powiązanych z 114 transakcjami IRS oraz 6 relacji powiązanych z 6 transakcjami CIRS) i CCIRS dla ekspozycji w EUR i CHF (47 relacji powiązanych z 34 transakcjami CCIRS). Oprocentowanie ww. instrumentów pochodnych bazuje na zmiennej stawce WIBOR 3M lub 6M (dotyczy 114 transakcji pochodnych), zmiennej stawce EURIBOR 3M lub 6M (dotyczy 16 transakcji pochodnych) oraz zmiennej stawce LIBOR CHF 3M (dotyczy 24 transakcji pochodnych).
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Relacje będą sukcesywnie wygasać do 2029 r. W 2021 r. wygaśnie 10 relacji, w kolejnych 5 latach 123 relacje, do 2029 r. włącznie wygasną 34 relacje, w tym w ostatnim roku 3 relacje.
Rachunkowość zabezpieczeń, na którą może mieć wpływ reforma IBOR jest również stosowana w spółkach zależnych Santander Bank Polska S.A. Na koniec 2020 r. dotyczy to dwóch powiązań w Santander Leasing S.A. Instrumentem zabezpieczanym są kredyty wyrażone w walucie EUR na stałej stopie procentowej. Instrumentem zabezpieczającym są odpowiednie transakcje pochodne IRS (również dwie), które bazują na zmiennej stawce EURIBOR 1M (Santander Leasing S.A. płaci) oraz nodze oprocentowanej stawką stałą (Santander Leasing S.A. otrzymuje). Jedno powiązanie wygaśnie do końca roku 2021, natomiast ostatnie aktywne do września 2022 r.
W Santander Consumer Bank S.A. (SCB) na koniec 2020 roku aktywne były 4 transakcje CIRS oparte o LIBOR 3M/WIBOR 3M. CIRS który zapadł w 2020 roku nie został przedłużony.
Dodatkowo SCB zawarł dwie długie transakcje FX Swap CHFPLN na okres 1 roku (70 MIO CHF) oraz 3 lat (30 MIO CHF), które również zostały powiązane z kredytami hipotecznymi w ramach rachunkowości zabezpieczeń.
Grupa Kapitałowa Santander Bank Polska S.A. pozyskuje fundusze poprzez sprzedaż instrumentów finansowych z przyrzeczeniem ich odkupu w przyszłości po z góry ustalonej cenie.
Przedmiotem transakcji repo i sell-buy-back mogą być papiery wartościowe stanowiące portfel bilansowy Grupy.
Papiery wartościowe będące przedmiotem transakcji repo oraz sell-buy-back stanowiące portfel bilansowy Grupy, nie są usuwane z bilansu, gdyż Grupa zachowuje znacząco wszystkie korzyści, stanowiące przychody odsetkowe od zastawionych papierów i ryzyka, ryzyko stopy procentowej i ryzyko kredytowe emitenta, wynikające z tych aktywów.
W przypadku transakcji z przyrzeczeniem odkupu wszelkie opisane powyżej koszty oraz ryzyka związane z posiadaniem aktywów oraz możliwość ich sprzedaży pozostają po stronie Grupy.
Grupa nabywa także instrumenty finansowe z przyrzeczeniem ich odsprzedaży w przyszłości (transakcje reverse repo oraz buy-sell-back) po tej samej cenie powiększonej o z góry ustaloną kwotę odsetek.
Papiery wartościowe będące przedmiotem transakcji reverse repo oraz buy-sell-back nie są ujmowane w bilansie, gdyż Grupa nie przyjmuje znacząco wszystkich korzyści i ryzyk wynikających z tych aktywów.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Aktywa finansowe będące przedmiotem transakcji reverse repo oraz buy-sell-back stanowią zabezpieczenie przyjęte przez Grupę, które Grupa ma prawo sprzedać lub zastawić.
Instrumenty finansowe stanowiące zabezpieczenie dla transakcji z przyrzeczeniem odkupu (reverse repo) mogą podlegać sprzedaży lub obciążeniu w ramach standardowo zawartych umów, ale podlegają zwrotowi w dacie zapadalności transakcji.
Grupa zawiera umowy ramowe typu ISDA (International Swaps and Derivatives Association Master Agreements) oraz GMRA (Global Master Repurchase Agreement) przewidujące w sytuacji wystąpienia określonego przypadku naruszenia możliwość rozwiązania transakcji i rozliczenia z kontrahentem na podstawie skompensowanej kwoty wzajemnych należności i zobowiązań. Dodatkowo w ramach realizacji umów CSA ( Credit Support Annex) kontrahent zabezpiecza ekspozycje wynikające z instrumentów pochodnych poprzez złożenie depozytu zabezpieczającego. W tabeli zaprezentowano kwoty wyceny do wartości godziwej instrumentów pochodnych (zarówno zaklasyfikowanych do portfela przeznaczone do obrotu, jak i desygnowanych jako instrumenty zabezpieczające w rachunkowości zabezpieczeń) oraz zabezpieczeń pieniężnych objętych umowami ramowymi umożliwiającymi kompensowanie w określonych okolicznościach. Odrębnie zaprezentowano kwoty instrumentów nie podlegających kompensacji.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Wartość godziwa to cena, którą otrzymano by za sprzedaż składnika aktywów lub zapłacono by za przeniesienie zobowiązania w przeprowadzonej na zwykłych warunkach transakcji między uczestnikami rynku na dzień wyceny.
Poniżej znajduje się podsumowanie wartości bilansowych i godziwych dla poszczególnych grup aktywów i zobowiązań niewycenianych do wartości godziwej w sprawozdaniu finansowym.
Poniżej znajduje się podsumowanie głównych metod i założeń wykorzystywanych podczas szacowania wartości godziwych instrumentów finansowych z powyższej tabeli.
W Grupie znajdują się instrumenty finansowe, które zgodnie z MSSF w sprawozdaniu nie są prezentowane w wartości godziwej. Dla oszacowania wartości godziwej tych instrumentów zastosowano następujące metody i założenia.
Należności od banków: Wartość godziwa lokat i depozytów jest szacowana w oparciu o zdyskontowane przepływy przy zastosowaniu bieżących stóp procentowych rynku pieniężnego pozostającym w terminie do wykupu dla należności o podobnym ryzyku kredytowym i w danej walucie. W przypadku depozytów wypłacanych na żądanie, bez ustalonej daty wymagalności lub o terminie wymagalności do 6 miesięcy, zakłada się, że ich wartość godziwa nie różni się istotnie od wartości bilansowej. Znaczenie długoterminowej współpracy z depozytariuszami nie jest brane pod uwagę w procesie szacowania wartości godziwej tych instrumentów. Należności od banków zostały zaklasyfikowane w całości do kategorii III hierarchii wartości godziwej ze względu na fakt zastosowania modelu wyceny z istotnymi nieobserwowalnymi danymi wejściowymi.
Należności od klientów: Są wykazywane w wartości netto po uwzględnieniu odpisów aktualizujących z tytułu rezerw. Wartość godziwa zostaje wyliczona jako zdyskontowana wartość oczekiwanych przyszłych płatności kapitału i odsetek. Zakłada się, że spłaty kredytów i pożyczek następować będą w terminach uzgodnionych w umowach. Oszacowana wartość godziwa kredytów i pożyczek odzwierciedla zmianę w poziomie ryzyka kredytowego (marż) od momentu udzielenia kredytu oraz zmiany poziomu stóp procentowych. Należności od klientów zostały zaklasyfikowane w całości do kategorii III hierarchii wartości godziwej ze względu na fakt zastosowania modelu wyceny z istotnymi nieobserwowalnymi danymi wejściowymi, czyli bieżącymi marżami osiąganymi na nowo udzielanych kredytach.
Zobowiązania wobec banków i zobowiązania wobec klientów: Wartość godziwą depozytów o terminie wymagalności powyżej 6 miesięcy oszacowano na podstawie przepływów pieniężnych zdyskontowanych bieżącymi stopami procentowymi właściwymi dla depozytów o zbliżonych terminach wymagalności. W przypadku depozytów wypłacanych na żądanie, bez ustalonej daty wymagalności lub o terminie wymagalności do 6 miesięcy, zakłada się, że ich wartość godziwa nie różni się istotnie od wartości bilansowej. Znaczenie długoterminowej współpracy z depozytariuszami nie jest brane pod uwagę w procesie szacowania wartości godziwej tych instrumentów. Zobowiązania wobec banków i zobowiązania wobec
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
klientów zostały zaklasyfikowane w całości do kategorii III hierarchii wartości godziwej ze względu na fakt zastosowania modelu wyceny z istotnymi nieobserwowanymi danymi wejściowymi.
Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych oraz zobowiązania podporządkowane: Grupa przyjęłą założenie, że wartość godziwa tych instrumentów opiera się na zdyskontowanych przepływach pieniężnych przy zastosowaniu odpowiednich stóp procentowych. Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych oraz zobowiązania podporządkowane zostały zaklasyfikowane w całości do kategorii III hierarch wartości godziwej ze względu na fakt zastosowania modelu wyceny z istatnymi nieobserwowanymi danymi wejściowymi.
W prezentowanych okresach sprawozdawczych Grupa dokonała następującego zaklasyfikowania instrumentów finansowych wycenianych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej do wartości godziwej do odpowiednich kategorii:
Kategoria I (kwotowania aktywnego rynku): dłużne, kapitałowe i pochodne instrumenty finansowe, które na dzień bilansowy zostały wycenione na podstawie cen kwotowanych na aktywnym rynku. Do tej kategorii Grupa klasyfikuje obligacje Skarbu Państwa, bony skarbowe, akcje spółek notowanych na giełdzie oraz kontrakty terminowe na indeks WIG 20.
Kategoria II (techniki wyceny w oparciu o parametry pochodzące z rynku): Zaliczone do niej są instrumenty pochodne, które są wyceniane w oparciu o model zdyskontowanych przepływów bazujący na krzywej dochodowości z rynku międzybankowego.
Kategoria III (techniki wyceny z wykorzystaniem istotnych parametrów niepochodzących z rynku): Do kategorii tej należą niekwotowane na aktywnym rynku kapitałowe papiery wartościowe, wycenione przez Grupę na podstawie eksperckiego modelu wyceny; certyfikaty inwestycyjne wycenione na dzień bilansowy na podstawie ceny ogłaszanej przez fundusz; dłużne papiery wartościowe oraz część należności od klientów z tytułu kart kredytowych oraz kredyty i pożyczki objęte procesem underwritingu, czyli części ekspozycji kredytowych, w odniesieniu do których istnieje zamiar sprzedaży przed terminem wymagalności z przyczyn innych niż wzrost ryzyka kredytowego.
Celem stosowania technik wyceny jest ustalenie wartości godziwej, tj. ceny, którą otrzymano by za sprzedaż składnika aktywów w transakcji przeprowadzonej na zwykłych warunkach między uczestnikami rynku na dzień wyceny.
Wyceny najważniejszych inwestycji kapitałowych zakwalifikowanych do kategorii III wartości godziwej:
a) AVIVA Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie SA (AVIVA TUŻ),
b) AVIVA Powszechne Towarzystwo Emerytalne SA (AVIVA PTE),
c) AVIVA Towarzystwo Ubezpieczeń Ogólnych SA (AVIVA TUO),
wykonywane są półrocznie przez wyspecjalizowane jednostki Banku przy użyciu metod dochodowych opartych na zdyskontowanych przepływach pieniężnych. Najważniejszymi komponentami tych modeli są: poziom prognozowanych dywidend oraz stopa dyskontowa użyta przy kalkulacji wartości bieżącej przyszłych przepływów pieniężnych.
Analiza wrażliwości wartości godziwej inwestycji kapitałowych
Analiza została przeprowadzona dla 4 największych inwestycji kapitałowych (spółki Aviva, BIK) wycenianych do wartości godziwej, o wartości bilansowej równej 745 mln zł, wg stanu na koniec 2020 roku. Tabela poniżej pokazuje o ile procent zmieni się łączna wartość pakietu 4 spółek z naszego portfela przy zmianie:
· Strumienia dywidend o +/- 5% i +/-10%
· Stopy wolnej od ryzyka (1,1%) (dyskonta) o +/-1, +/-2 punkty procentowe.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Analiza wrażliwości wartości godziwej należności z tytułu kart kredytowych
Analiza została przeprowadzona na populacji kart kredytowych wykazywanych w pozycji „Należności od klientów wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy” wg stanu na koniec 2020 roku oraz w okresie porównawczym, na zmiany poziomu stóp procentowych.
Dla powyższych wariantów przeliczono wartość godziwą portfela kart kredytowych, uwzględniając odpowiednio zmodyfikowane projekcje stóp używanych zarówno do naliczania odsetek jak i dyskontowania przepływów.
Aktywa i zobowiązania finansowe, których wartość godziwa wycenianana jest za pomocą modeli wyceny, w przypadku których dane wejściowe nie są oparte na możliwych do zaobsrwowania danych rynkowych (dane wejściowe nieobserwowane). Do tej kategorii Grupa Kapitałowa zaklasyfikowała instrumenty finansowe, które są wyceniane według wewnętrznych modeli wyceny:
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Na dzień 31.12.2020 r. oraz w okresach porównawczych Grupa zaklasyfikowała instrumenty finansowe do następujących kategorii wartości godziwej:
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Poniższe tabele prezentują uzgodnienie zmiany stanu instrumentów finansowych, których wartość godziwa ustalana jest na podstawie technik wyceny z wykorzystaniem istotnych parametrów niepochodzących z rynku.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Informacje o wszczętych postępowaniach sądowych
Na dzień 31.12.2020 r. łącznie wartość wszystkich prowadzonych spraw sądowych wynosiła 2 317 882 tys. zł. W kwocie tej 1 004 690 tys. zł to wartość przedmiotu sporu w sprawach z powództwa (wniosku) Grupy, 1 261 620 tys. zł to wartość przedmiotu sporu w sprawach, w których Grupa jest pozwanym, natomiast 51 572 tys. zł to wartość wierzytelności Grupy w sprawach o układ lub upadłość.
Na dzień 31.12.2020 r. wartość wszystkich zakończonych postępowań sądowych wynosiła 735 191 tys. zł.
Na dzień 31.12.2020 r. wartość rezerw na sprawy sporne wynosiła 408 485 tys. zł. Dla 229 spraw o znacznej wartości przedmiotu sporu (co najmniej 500 tys. zł), w których Santander Bank Polska S.A. był pozwanym, utworzono rezerwy w wysokości 70 373 tys. zł.
Postępowania sądowe dotyczące kredytów hipotecznych opartych na walucie CHF
Na dzień 31.12.2020 r. Grupa posiadała ekspozycje detaliczne kredytów hipotecznych oparte na walucie CHF w kwocie 9 853 480 tys. zł (na 31.12.2019 r. - 9 891 184 tys. zł), zarówno w formule kredytów denominowanych jak i kredytów indeksowanych.
W zakresie sporów sądowych powstałych na tle ww. kredytów istniały dotąd istotne rozbieżności w orzecznictwie sądowym:
- linia orzecznicza korzystna dla banków oparta na uznaniu braku abuzywności klauzul przeliczeniowych, co skutkuje oddaleniem powództwa wobec Banku.
- linie orzecznicze niekorzystne dla banków, które dzielą się zasadniczo na dwie główne kategorie: (1) wyroki, których skutkiem jest tzw. „odfrankowanie” kredytu – tj. uznanie, że skutkiem abuzywności normy, która przewiduje indeksacje kredytu oraz normy kursowej (odsyłającej do tabeli banku) jest usunięcie mechanizmu indeksacji i traktowanie zobowiązania kredytobiorcy jako kredytu złotowego oprocentowanego według stawki LIBOR CHF właściwej dla waluty CHF; (2) nieważność umowy kredytu jako skutek abuzywności ww. norm zawartych w umowie.
- linia orzecznicza opierająca się na uznaniu samej indeksacji kredytu jako dopuszczalnej i zgodnej z prawem, przy jednoczesnym uznaniu abuzywności i eliminacji normy kursowej (postanowień odsyłających do tabeli bankowej) i zastąpienia jej alternatywnym, obiektywnym miernikiem indeksacji, tj. kursem średnim NBP. Może ona skutkować uznaniem określonych roszczeń kredytobiorcy, jednak w wysokości wyłącznie różnic kursowych zbliżonych do wielkości spreadu walutowego.
Dnia 3.10.2019 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał orzeczenie w sprawie kredytu Raiffeisen Bank Polska S.A., odnośnie skutków ewentualnej abuzywności postanowień umowy kredytu indeksowanego do CHF. TSUE uznał, że w przypadku stwierdzenia abuzywności klauzuli indeksacyjnej sąd krajowy może stwierdzić nieważność umowy – po uprzednim przedstawieniu kredytobiorcy skutków takiego rozwiązania i za jego zgodą, jeśli eliminacja całego mechanizmu indeksacji i ryzyka walutowego spowodowałaby zdaniem sądu zmianę głównego przedmiotu umowy. TSUE jednocześnie nie wykluczył możliwości uznania przez sąd krajowy możliwości dalszego funkcjonowania umowy bez mechanizmu indeksacji (co sprowadzałoby się do traktowania kredytu jako kredytu złotowego oprocentowanego według stawki LIBOR), niemniej w ocenie TSUE rozwiązanie to uznano za niepewne. TSUE wykluczył możliwość uzupełniania treści umowy po eliminacji klauzul abuzywnych regułami wynikającymi z przepisów ogólnych prawa krajowego. TSUE potwierdził jednak możliwość uzupełnienia luk w umowie regułami wynikającymi z wyraźnego przepisu dyspozytywnego albo innymi regułami ustalonymi przez strony.
Orzeczenie TSUE nie usuwa wątpliwości co do skutków ewentualnej abuzywności klauzul umownych w umowach kredytów opartych o walutę obcą. Większość wyroków sądowych zapadających. po orzeczeniu TSUE z 3.10.2019 nie jest korzystna dla Grupy, jednak orzecznictwo sądowe nadal nie jest jednolite. Niektóre sądy rozpoznające sprawy CHF zwróciły się do TSUE z kolejnymi pytaniami prejudycjalnymi, a stanowisko TSUE w tym zakresie może mieć wpływ na dalsze orzecznictwo sądowe. W obecnej chwili nadal trudno jest ocenić ostateczny wpływ orzeczenia na linie orzecznicze w sprawach dotyczących kredytów opartych o walutę obcą. Wydaje się, że istotne znaczenie w tym zakresie mogłoby mieć ukształtowane stanowisko Sądu Najwyższego.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Sąd Najwyższy w zakresie skutków abuzywności normy kursowej prezentował wcześniej stanowisko opierające się na uznaniu, że umowy kredytu indeksowane są ważne i zgodne z prawem, a umowa kredytu po wyeliminowaniu klauzuli kursowej nadal ma charakter umowy o kredyt indeksowany. W 2019 r. Sąd Najwyższy w niektórych wyrokach orzekł o usunięciu mechanizmu indeksacji i uznaniu, że umowę można uznać za kredyt w PLN oprocentowany według stawki LIBOR, co stanowiło odstępstwo od wcześniejszej linii orzeczniczej SN.
W opublikowanym w kwietniu 2020 r. uzasadnieniu do wyroku z 11.12.2019 r. wydanego w sprawie Santander Bank Polska S.A. SN uznał natomiast, że upadek indeksacji i utrzymanie umowy jako kredytu w PLN oprocentowanego według stawki LIBOR nie jest dopuszczalne, gdyż klauzule indeksacyjne stanowią element głównych świadczeń stron, a zatem ich abuzywność i wyeliminowanie z umowy prowadzi do stwierdzenia nieważności umowy kredytu. To powoduje konsekwencje w postaci konieczności dokonania przez strony wzajemnych rozliczeń z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia; jednocześnie SN wskazał, iż dotychczasowe orzecznictwo TSUE nie wyklucza, iż jedną z konsekwencji nieważności umowy kredytu może być żądanie przez bank wynagrodzenia za bezpodstawne (bezumowne) korzystanie z udostępnionego kapitału kredytu.
Grupa monitoruje na bieżąco stan orzecznictwa sądowego w sprawach kredytów indeksowanych lub denominowanych do waluty obcej pod kątem kształtowania się i ewentualnych zmian linii orzeczniczych.
Grupa zidentyfikowała ryzyko, iż planowane na bazie harmonogramów przepływy pieniężne z portfela kredytów hipotecznych denominowanych i indeksowanych do walut obcych mogą być nie w pełni odzyskiwalne i / lub powstanie zobowiązanie skutkujące przyszłym wypływem środków pieniężnych. Grupa tworzy rezerwy na sprawy sporne (indywidualne sprawy w sądzie) oraz na ryzyko prawne (oczekiwane portfelowe) zgodnie z wymogami MSR 37 Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe. Wartość rezerw została oszacowana z uwzględnieniem szeregu założeń, które istotnie wpływają na kwotę szacunku ujętą w sprawozdaniu finansowym Grupy.
Według stanu na 31.12.2020 r. Grupa została pozwana w 4 189 postępowaniach dotyczących kredytów indeksowanych lub denominowanych do waluty CHF o wartości przedmiotu sporu 847 030 tys. zł, w tym znajdują się 2 pozwy zbiorowe objęte ustawą o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym:
· pozew złożony przeciw Santander Bank Polska S.A. dotyczący 548 kredytów indeksowanych do CHF o wartości przedmiotu sporu 50 283 tys. zł;
· pozew złożony przeciw Santander Consumer Bank S.A. dotyczący 31 kredytów indeksowanych do CHF o wartości przedmiotu sporu 38 tys. zł.
Na dzień 31.12.2020 r. Grupa utworzyła rezerwy na sprawy sporne związane z pozwami dotyczącymi klauzul umownych dla umów kredytów hipotecznych indeksowanych i denominowanych wyrażonych w walutach obcych w kwocie 324 920 tys. zł (na dzień 31.12.2019 r. - 67 643 tys. zł).
Na dzień 31.12.2020 r. Grupa utworzyła rezerwy portfelowe na ryzyko prawne w łącznej kwocie 278 247 tys. zł (na dzień 31.12.2019 r. - 192 964 tys. zł.), w związku ze zwiększoną liczbą spraw spornych dotyczących klauzul umownych dla umów kredytów hipotecznych indeksowanych i denominowanych wyrażonych w walutach obcych. Przedmiotowa rezerwa w Santander Bank Polska SA wynosi 191 900 tys. zł, a w spółce zależnej Santander Consumer Bank S.A. (SCB) 86 347 tys. zł (na dzień 31.12.2019 r. odpowiednio: 149 000 tys. zł i 43 964 tys. zł). W kolejnych okresach sprawozdawczych Grupa będzie kontynuowała monitoring i ocenę adekwatności powyższych rezerw.
Grupa założyła określone prawdopodobieństwo zgłoszenia roszczeń przez kredytobiorców w oparciu o liczbę aktualnie złożonych pozwów przeciwko Grupie oraz estymowaną dynamikę wzrostu liczby tych pozwów w horyzoncie 3 lat od daty bilansowej. Z uwagi na relatywnie krótką historię obserwacji w zakresie zgłaszanych roszczeń, jak i bardzo różnorodną praktykę rozstrzygnięć sądowych wydłużenie horyzontu analizy spowodowałoby nadmierną zmienność wartości szacowanych i nie pozwala na wiarygodne przybliżenie wartości estymowanej. Przyjęte założenia są mocno wrażliwe na szereg czynników z otoczenia, takich jak: kształtowanie się linii orzeczniczej w polskich sądach, intensywność nagłośnienia poszczególnych rozstrzygnięć sądowych, aktywność kancelarii pośredniczących, poziom kosztów postępowania, itp.
Grupa oszacowała również prawdopodobieństwa negatywnych rozstrzygnięć dla zgłoszonych i potencjalnych roszczeń. Prawdopodobieństwa te różnią się odpowiednio dla kredytów indeksowanych oraz denominowanych. Przy ocenie tych prawdopodobieństw Grupa korzystała ze wsparcia zewnętrznych kancelarii prawnych.
Grupa uwzględnia 4 scenariusze możliwych negatywnych rozstrzygnięć sądowych:
· Unieważnienie klauzul zawartych w umowie kredytowej zidentyfikowanych jako niedozwolone skutkujące przewalutowaniem kredytu na PLN oraz pozostawieniem oprocentowania w oparciu o stawkę LIBOR dla CHF;
· Unieważnienie całej umowy kredytowej w związku z identyfikacją klauzul niedozwolonych;
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
· Unieważnienie klauzul zawartych w umowie kredytowej zidentyfikowanych jako niedozwolone w zakresie mechanizmu ustalania różnic kursowych prowadzące do zastosowania kursu średniego NBP;
· Unieważnienie klauzul zawartych w umowie kredytowej zidentyfikowanych jako niedozwolone w zakresie mechanizmu ustalania różnic kursowych prowadzące do zastosowania innego obiektywnego wskaźnika indeksacji, oszacowanego na poziomie 150% różnicy pomiędzy kursem banku a kursem średnim NBP.
Powyższe scenariusze charakteryzują się również różnym poziomem prawdopodobieństwa w zależności od rodzaju umowy (indeksowana lub denominowana), opierają się na relatywnie małej – statystycznie niereprezentatywnej - próbie rozstrzygnięć oraz zostały oszacowane przy wsparciu zewnętrznych, niezależnych od Grupy, kancelarii prawnych. Dla każdego ze scenariuszy został statystycznie oszacowany oczekiwany poziom straty na bazie dostępnych danych historycznych oraz aktualnych informacji na temat rozstrzygnięć sądowych.
W opinii Grupy na poziom szacowanych rezerw mają wpływ również takie czynniki jak: czas prowadzenia postępowań sądowych (również oszacowany w oparciu o relatywnie krótką, nie spełniającą warunków stosowania metod ilościowych, statystykę) oraz rosnące koszty niezbędne dla rozpoczęcia postępowania sądowego i wsparcia procesowego.
Z uwagi na wysoki poziom niepewności, zarówno dla każdego z poszczególnych założeń, jak i ich wpływu łącznie, Grupa przeprowadziła następującą analizę wrażliwości oszacowanej rezerwy, poprzez oszacowanie wpływu zmienności poszczególnych parametrów na poziom rezerwy.
Oszacowania mają charakter jednoczynnikowej analizy wrażliwości poziomu rezerwy.
Przy założeniu zmienności scenariuszy jak poniżej wpływ na portfelową rezerwę na ryzyko prawne na dzień 31.12.2020 r. kształtuje się następująco:
Dla każdego z parametrów przedział zmienności przyjęty do analizy wrażliwości został oszacowany przy uwzględnieniu obecnie panujących warunków rynkowych. Przyjęte przedziały zmienności mogą ulegać zmianie w zależności od zmian sytuacji na rynku i tym samym wyniki analizy wrażliwości mogą się istotnie zmienić.
Poziom rozpoznanych rezerw będzie aktualizowany w kolejnych okresach i może ulegać zmianie.
Przy założeniu zmienności scenariuszy jak poniżej wpływ na rezerwę na indywidualne sprawy sporne na dzień 31.12.2020 r. kształtuje się następująco:
Na dzień 31.12.2019 r. w ramach analizy wrażliwości portfelowej rezerwy na ryzyko prawne rozważane były następujące scenariusze:
· Wydłużenie okresu kalkulacji z 3 do 5 lat,
· Podwojenie prawdopodobieństwa zgłoszenia roszczenia przez klientów,
· Redukcja o połowę prawdopodobieństwa zgłoszenia roszczenia przez klientów,
· Pełne rozpoznanie rekompensaty kosztu kapitału,
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
· Uznanie klauzul jako niedozwolonych w każdym zaskarżonym przypadku.
Dla każdego z parametrów przedział zmienności przyjęty do analizy wrażliwości został oszacowany przy uwzględnieniu panujących wówczas warunków rynkowych. Przy założeniu zmienności scenariuszy jak powyżej rezerwa portfelowa na dzień 31.12.2019 r. kształtowała się w przedziale: od 107 mln złotych do 346 mln złotych.
Na dzień 25.03.2021 r. planowane jest zajęcie przez Sąd Najwyższy – na wniosek Pierwszej Prezes SN – stanowiska w składzie całej Izby Cywilnej odnośnie kluczowych kwestii dotyczących sporów sądowych na tle kredytów opartych na walucie obcej (tj. możliwości utrzymania umowy kredytu po usunięciu z niej nieuczciwych klauzul, a także następstw ewentualnego unieważnienia całej umowy, w tym podstawowych zasad rozliczeń kredytobiorcy z bankiem z tego tytułu). Zapowiedziane stanowisko Sądu Najwyższego ma na celu wyjaśnienie rozbieżności i ujednolicenie orzecznictwa sądowego w sprawach kredytów opartych na walucie obcej. Z uwagi na to, że ma ono mieć formalną postać uchwały składu całej Izby Cywilnej i tym samym moc zasady prawnej – może ono w znaczącym stopniu wpłynąć na orzecznictwo sądowe. Grupa w modelu tworzenia rezerw na ryzyko prawne dotyczące portfela kredytów indeksowanych lub denominowanych do waluty obcej uwzględnia różne scenariusze rozstrzygnięć sądowych, które są przedmiotem wniosku o wydanie wskazanej wyżej uchwały. W szczególności kierunki rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego mogą wpłynąć na dokonanie rewizji założeń przyjętych w modelu, a co za tym idzie potencjalnie istotnych zmian w poziomie oszacowanych rezerw z tytułu ryzyka prawnego zarówno w ujęciu portfelowym jak i indywidualnym. Z uwagi na brak możliwości przewidzenia kształtu rozstrzygnięcia poszczególnych kwestii przez Sąd Najwyższy w opinii Zarządu, na moment sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego nie jest możliwe wiarygodne oszacowanie wartości wpływu stanowiska Sądu Najwyższego na poziom rezerw utworzonych na dzień 31.12.2020 r.
W grudniu 2020 r. przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego przedstawił propozycję zawierania przez banki z kredytobiorcami dobrowolnych ugód, na mocy których kredyty oparte na walucie CHF podlegałyby retrospektywnemu rozliczeniu tak jak kredyty złotowe z oprocentowaniem według stawki WIBOR oraz odpowiedniej marży. Propozycja ta jest obecnie przedmiotem analizy wewnątrz Banku oraz w ramach zespołu złożonego z przedstawicieli banków. Prowadzone są również konsultacje z Komisją Nadzoru Finansowego oraz Ministerstwem Finansów. Bank planuje przeprowadzić w I połowie 2021 r. testy zawierania tego rodzaju ugód. W zależności od wyników testów możliwe są dalsze kroki postępowania takie jak pilotaż na wybranej próbie kredytobiorców, a całościowy wynik prac będzie stanowił istotny wkład do podjęcia decyzji odnośnie przystąpienia do zawierania ugód w szerszym wymiarze. Z uwagi na potencjalną skalę wpływu decyzji co do przystąpienia do zawierania ugód na sytuację finansową Grupy wymagana będzie zgoda Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy. W przypadku przystąpienia do zawierania ugód w szerszym wymiarze, Grupa uwzględni dodatkowe scenariusze w modelach kalkulacji rezerw na ryzyko prawne i odzwierciedli szacowany wpływ na poziom tych rezerw. Z uwagi na fakt nie podjęcia na dzień sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego decyzji co do przystąpienia do zawierania ugód oraz z uwagi na fakt, że prowadzone dyskusje odnośnie rozwiązań determinujących aspekty finansowe propozycji zawierania ugód, w szczególności ujęcia podatkowego kosztów wynikających z propozycji, podejścia do kalkulacji aktywów ważonych ryzykiem dla ekspozycji objętych ugodami, a także kosztów zamknięcia pozycji walutowej znajdują się na wczesnym etapie , nie zostało to uwzględnione w ramach scenariuszy i prawdopodobieństw w nich zastosowanych, na bazie których Grupa szacowała poziom rezerw na dzień 31.12.2020 r. Jednocześnie Grupa oszacowała potencjalny wpływ rozwiązania polegającego na przystąpieniu Grupy do zawierania dobrowolnych ugód w szerszym wymiarze. Przy założeniu, że 100% aktualnych kredytobiorców dokona konwersji zgodnie z propozycją Przewodniczącego KNF strata Grupy wyniosłaby ok. 3,5 mld zł na poziomie skonsolidowanym. Kalkulacja została wykonana według kursu wymiany 4,15 PLN/CHF.
Postępowania sądowe dotyczące zwrotu części prowizji za udzielenie kredytu konsumenckiego
Według stanu na 31.12.2020 r. Grupa Santander Bank Polska S.A. jest pozwana w 899 sprawach dotyczących zwrotu części prowizji za udzielenie kredytu konsumenckiego, w tym 436 spraw przeciwko Santander Consumer Bank S.A. i 463 spraw przeciwko Santander Bank Polska S.A. Na te postępowania Grupa Santander Bank Polska S.A. utworzyła rezerwy w łącznej kwocie 225 tys. zł, w tym rezerwy utworzone przez Santander Consumer Bank S.A. w kwocie 76 tys. zł i rezerwy Santander Bank Polska S.A w kwocie 149 tys zł.
W dniu 11.09.2019 r. TSUE wydał orzeczenie w sprawie C 383/18 w którym wskazał, iż wykładnia art. 16 ust. 1 w zw. z art. 3 lit. g Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki (Dyrektywa) wskazuje, iż konsumentowi w przypadku przedterminowej spłaty kredytu konsumenckiego przysługiwać powinna odpowiednia obniżka wszystkich kosztów poniesionych w związku z tym kredytem (z wyłączeniem opłat notarialnych i podatków) niezależnie od tego czy koszty te związane są z okresem kredytowania.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
TSUE orzekał jednak wyłącznie w sprawie wykładni przepisów Dyrektyw, które nie są bezpośrednio wiążące i wymagają implementacji przez poszczególne państwa członkowskie UE, dlatego też istotnym dla rozstrzygnięcia sporów o zwrot prowizji za udzielenie kredytu konsumenckiego jest dokonanie wyczerpującej wykładni prawa krajowego, wskazującego na metodę w oparciu o którą należy dokonać rozliczeń i horyzontu czasowego objętego obowiązkiem zwrotu prowizji.
W dniu 12.12.2019 r. Sąd Najwyższy wydał orzeczenie w sprawie III CZP 45/19, w którym wskazał, iż wykładnia art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim wskazuje, iż prowizja przygotowawcza jako część całkowitego kosztu kredytu powinna ulec zwrotowi w przypadku przedterminowej spłaty kredytu. Jednocześnie Sąd Najwyższy nie wskazał w jaki sposób prowizja związana jest z okresem, o który skrócono czas obowiązywania umowy i jaka jej część przypada na okres, o który skrócono czas obowiązywania umowy.
Przy ocenie ryzyka prawnego wynikającego z pozwów sądowych na tle art. 49 u.k.k. Grupa Santander Bank Polska tworzy rezerwy na ryzyka prawne związane ze sporami na tle art. 49 u.k.k., biorąc pod uwagę rozbieżności interpretacyjne. W stosunku do obu banków UOKiK prowadził postępowania wyjaśniające w sprawie prawidłowego rozliczania prowizji w oparciu o art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim, oba postępowania zostały umorzone.
Wpływ na wynik finansowy Grupy z tytułu rozpoznawania rezerw na oczekiwane zwroty części prowizji w związku z wcześniejszą spłatą kredytów, a także ujmowanie zobowiązań z tego tytułu z uwzględnieniem zastosowanej metody liniowej do kalkulacji zwrotów dla klientów w 2020 roku był następujący:
Grupa ujęła w wyniku finansowym łączną kwotę 280 898 tys. zł., z czego kwota 164 987 tys. zł. pomniejszyła wynik z tytułu odsetek Grupy, a kwota 115 911 tys. zł. obciążyła pozycję pozostałych kosztów operacyjnych.
Odpowiednio powyższe kwoty dla Banku wyniosły: łączne obciążenie wyniku 163 864 tys. zł., wpływ na wynik odsetkowy 101 499 tys. zł., a wpływ na pozostałe koszty operacyjne 62 365 tys. zł. Pozostałe kwoty w obciążeniu wyniku Grupy reprezentują kwoty ujęte w wyniku spółki zależnej Santander Consumer Bank.
Na dzień 31.12.2019 r. łącznie wartość wszystkich prowadzonych spraw sądowych wynosiła 1 579 363 tys. zł. W kwocie tej 925 730 tys. zł to wartość przedmiotu sporu w sprawach z powództwa (wniosku) Grupy, 604 262 tys. zł to wartość przedmiotu sporu w sprawach, w których Grupa jest pozwanym, natomiast 49 371 tys. zł to wartość wierzytelności Grupy w sprawach o układ lub upadłość.
Na dzień 31.12.2019 r. wartość wszystkich zakończonych postępowań sądowych wynosiła 630 285 tys. zł.
Na dzień 31.12.2019 r. wartość rezerw na sprawy sporne wynosiła 135 659 tys. zł. Dla 61 spraw o znacznej wartości przedmiotu sporu (powyżej 500 tys. zł), w których Santander Bank Polska S.A. był pozwanym, utworzono rezerwy w wysokości 36 672 tys. zł.
Santander Bank Polska S.A. tworzy rezerwy na ryzyko prawne w przypadku, gdy wewnętrznie przeprowadzona ocena ryzyka związanego z daną sprawą sądową daje podstawy do oczekiwań potencjalnego wypływu środków pieniężnych. Kwoty rezerw na sprawy sporne zostały zaprezentowane w nocie 38.
Wartości zobowiązań warunkowych oraz transakcji pozabilansowych zostały zaprezentowane poniżej. Kwoty zobowiązań warunkowych udzielonych oraz rezerw na zobowiązania pozabilansowe zostały wykazane również w podziale na kategorie. Wartości gwarancji i akredytyw pokazane w poniższej tabeli odzwierciedlają maksymalną możliwą do poniesienia stratę, jaka byłaby ujawniona na dzień bilansowy, gdyby klienci w całości nie wywiązali się ze swoich zobowiązań wobec podmiotów trzecich.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Grupa posiada instrumenty finansowe w postaci:
- dłużnych papierów wartościowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody w wysokości 643 272 tys. zł (w 2019r. 1 058 821 tys. zł),
- aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu w kwocie 14 392 tys. zł (w 2019r. 30 737 tys. zł),
które stanowią zabezpieczenie zobowiązań z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu. Zobowiązania te zostały zaprezentowane w nocie 45 Transakcje z przyrzeczeniem odkupu i odsprzedaży.
Poza aktywami stanowiącymi zabezpieczenie zobowiązań prezentowanymi odrębnie w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, w przypadku których otrzymujący ma prawo sprzedać lub wymienić na inne zabezpieczenie przedmiot zabezpieczenia, Grupa posiadała zabezpieczenia zobowiązań niespełniające tego kryterium.
Aktywa stanowiące zabezpieczenie na pokrycie funduszu ochrony środków gwarantowanych BFG stanowią dłużne papiery wartościowe.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Santander Bank Polska S.A. oraz Santander Consumer Bank S.A. przyjęły do wyliczenia wysokości funduszu ochrony środków gwarantowanych wynikającą z przepisów stawkę procentową w wysokości 0,35% (w roku 2019 stawka procentowa wynosiła 0,45%) sumy środków pieniężnych zgromadzonych w Banku na wszystkich rachunkach, stanowiącej podstawę obliczania kwoty rezerwy obowiązkowej, stąd aktywa stanowiące zabezpieczenie wynoszą 1 055 355 tys. zł według stanu na 31.12.2020 r., natomiast według stanu na 31.12.2019 r. wynosiły 906 374 tys. zł.
Dla umów dotyczących otrzymanego finansowania w postaci kredytów od banków ustanowione jest zabezpieczenie poprzez zablokowanie w KDPW dłużnych papierów wartościowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody w wysokości 561 114 tys. zł (na 31.12 2019 r. – 1 391 863 tys. zł).
W 2020 roku zostały założone lokaty w instytucjach finansowych w wysokości 3 115 789 tys. zł stanowiące zabezpieczenie wyceny zawartych transakcji (według stanu na 31.12.2019 r. –1 481 932 tys. zł).
W 2020 roku Grupa przyjęła depozyt na kwotę 392 775 tys. zł (w 2019 roku – 154 070 tys. zł) stanowiący zabezpieczenie transakcji.
Dodatkowe zobowiązania stanowiące zabezpieczenie przedstawione są w nocie 34.
Umowy leasingu, w których Grupa jest leasingobiorcą
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Grupa Kapitałowa Santander Bank Polska S.A. prowadzi działalność leasingową poprzez spółki leasingowe, które specjalizują się w usługach finansowania pojazdów i środków transportu na rzecz firm oraz osób fizycznych, a także w leasingu maszyn i urządzeń oraz nieruchomości.
Pozycje aktywów „Należności od klientów” i „Należności od banków” zawierają następujące wartości dotyczące należności z tytułu leasingu:
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Leasing operacyjny
Poniższa tabela zawiera informacje na temat środków pieniężnych i ich ekwiwalentów w sprawozdaniu z przepływu środków pieniężnych Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska S.A.
*aktywa finansowe z pierwotnym terminem zapadalności poniżej 3 miesięcy
Santander Bank Polska S.A. i Santander Consumer Bank S.A. posiadają środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania, które są środkami zgromadzonymi na rachunku rezerwy obowiązkowej utrzymywanym w Banku Centralnym.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Poniżej zostały zaprezentowane informacje o transakcjach wewnątrzgrupowych, pomiędzy jednostkami stowarzyszonymi podmiotami powiązanymi. Transakcje zawarte przez Spółki Grupy Santander Bank Polska S.A. z podmiotami powiązanymi dotyczą operacji bankowych zawieranych na warunkach rynkowych w ramach typowej działalności biznesowej, głównie kredytów, rachunków bankowych, depozytów, gwarancji i operacji leasingowych. Transakcje wzajemne dokonywane w ramach Grupy Kapitałowej między emitentem i jednostkami zależnymi zostały wyeliminowane ze skonsolidowanego sprawozdania finansowego. W przypadku transakcji wewnątrzgrupowych sporządzana jest dokumentacja zgodna z wymogami przepisów podatkowych dla dokumentacji cen transferowych.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
W drugiej połowie 2019 r. Santander Factoring Sp. z o.o. zawarł z Banco Santander S.A. umowy tzw. partycypacji w ryzyku, na podstawie których Santander Factoring Sp. z o.o. może przenosić ryzyko kredytowe związane z udzielonym finansowaniem na Banco Santander S.A. z siedzibą w Madrycie lub na Oddział Banco Santander S.A. we Frankfurcie. Przystąpienie do ryzyka przez Banco Santander S.A. może nastąpić poprzez udzielenie gwarancji (tzw. Unfunded Risk Participation) lub poprzez udzielenie finansowania z przejęciem ryzyka braku spłaty finansowanych przez Santander Factoring należności (tzw. Funded Risk Participation). Przejęcie przez Banco Santander S.A. ryzyka niewypłacalności dłużnika wpływa na obniżenie wskaźnika RWA w odniesieniu do aktywów Spółki.
Zarówno z tytułu gwarancji, jak i udzielonego finansowania z przejęciem ryzyka Santander Factoring płaci Banco Santander ustalone wynagrodzenie. W przypadku Funded Risk Participation odsetki z tytułu finansowania liczone są w oparciu o stopę bazową (WIBOR/EURIBOR) powiększoną o marżę określoną dla danej finansowanej umowy faktoringowej. Dla Unfunded Risk Participation wynagrodzenie obliczane jest jako iloczyn kwoty gwarantowanej w danym miesiącu oraz marży.
Zadłużenie Santander Factoring Sp. z o.o. z tytułu pożyczek otrzymanych od Oddziału Banco Santander we Frankfurcie na dzień 31.12.2020 r. wynosiło 1 030 923 tys. zł (kapitał i odsetki). Terminy spłat poszczególnych transz przypadają na okres od stycznia do marca 2021 r. Na dzień 31.12.2020 r. wartość należności faktoringowych sfinansowanych z otrzymanych pożyczek wynosiła 964 007 tys. zł. Ze względu na brak spełnienia warunków przeniesienia aktywów finansowych, należności objęte umową Funded Risk Participation są nadal ujmowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
Różnica między kwotą otrzymanych pożyczek a wartością należności faktoringowych sfinansowanych z tych środków na dzień 31.12.2020 r. wynosiła 66 235 tys. zł. Wynikała ona zarówno z wcześniejszej spłaty należności faktoringowych, jak i z mniejszych wartości faktur zgłoszonych do finansowania przez klientów z poszczególnych transz niż kwoty uprzednio prognozowane. Spłata poszczególnych transz jest uzależniona od otrzymania przez Santander Factoring spłaty należności faktoringowych sfinansowanych otrzymanymi środkami. Jednocześnie Santander Factoring nie ma możliwości sprzedaży ani zastawienia należności faktoringowych sfinansowanych środkami otrzymanymi od Oddziału we Frankfurcie.
Poniższa tabela przedstawia porównanie wartości bilansowych i wartości godziwych zobowiązań wobec Oddziału Banco Santander S.A. we Frankfurcie z tytułu otrzymanych pożyczek oraz sfinansowanych z nich należności faktoringowych na dzień 31.12.2020 r. Z uwagi na krótki termin zapadalności aktywów finansowych oraz krótki termin wymagalności zobowiązań finansowych, a także uwzględnienie ryzyka kredytowego w wartości bilansowej aktywów finansowych zakłada się, że ich wartość godziwa nie różni się istotnie od wartości bilansowej.
Na dzień 31.12.2020 r. Santander Factoring Sp. z o.o. posiada aktywa zabezpieczone otrzymanymi gwarancjami i poręczeniami:
· 964 007 tys. zł - aktywa zabezpieczone w ramach umowy Funded Risk Participation Agreement z Oddziałem Banco Santander S.A. we Frankfurcie z dnia 20.09.2019 r.,
· 105 001 tys. zł - aktywa zabezpieczone w ramach umowy Unfunded Risk Participation Agreement z Banco Santander S.A. i Oddziałem Banco Santander S.A. we Frankfurcie z dnia 22.11.2019 r.,
· 469 407 tys. zł - aktywa zabezpieczone gwarancjami otrzymanymi od banku spoza Grupy,
· 116 000 tys. zł - aktywa zabezpieczone kaucjami otrzymanymi od dwóch z faktorantów.
Przejęcie ryzyka przez Banco Santander S.A. i Oddział Banco Santander S.A. we Frankfurcie wpłynęło na obniżenie rezerwy z tytułu utraty wartości należności faktoringowych na dzień 31.12.2020 r. o 809 tys. zł.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Wynagrodzenia Członków Zarządu, Członków Rady Nadzorczej i kluczowej kadry kierowniczej Grupy Santander Bank Polska S.A. oraz kredyty i pożyczki udzielone osobom zarządzającym.
Na dzień 31.12.2020 r. i 31.12.2019 r. Członkowie Zarządu mieli zawarte umowy o zakazie konkurencji po zaprzestaniu pełnienia funkcji w Zarządzie Banku. W przypadku nie powołania na nową kadencję lub odwołania Członkom Zarządu przysługuje jednorazowa odprawa. Odprawa nie przysługuje w przypadku przyjęcia propozycji dalszego zatrudnienia w strukturach Banku.
Kredyty i pożyczki zostały udzielone na warunkach ogólnie obowiązujących.
*obejmują część nagrody należnej za lata 2019, 2018, 2017, 2016 i 2015, której wypłata była warunkowa i została odroczona w czasie
Do kategorii „Kluczowa kadra kierownicza” zalicza się osoby objęte zasadami określonymi w „Polityce Wynagrodzeń Grupy Santander Bank Polska S.A.”, a w uzasadnionych przypadkach zasadami odrębnie określonymi w spółkach.
W Grupie Santander Bank Polska obowiązuje Polityka Wynagrodzeń Grupy Santander Bank Polska S.A, zatwierdzona zaakceptowana przez Zarząd Banku i Radę Nadzorczą. Polityka podlega przeglądom, które są dokonywane w okresach rocznych lub częściej w przypadku istotnych zmian organizacyjnych.
Wypłata wynagrodzenia zmiennego dla osób zajmujących stanowiska z grupy kluczowej kadry kierowniczej następuje raz w roku po zakończeniu okresu rozliczeniowego i ogłoszeniu wyników Banku. Wynagrodzenie zmienne przyznane na podstawie regulaminów premiowych, wypłacane jest w formie gotówkowej oraz w formie akcji lub powiązanych z nimi instrumentów finansowych tzw. akcji fantomowych, przy czym część wynagrodzenia zmiennego w formie akcji lub instrumentu finansowego nie może być niższa niż 50% całkowitej wartości wynagrodzenia zmiennego. Wypłata nie mniej niż 40% wartości wynagrodzenia zmiennego określonego powyżej jest warunkowa i jest odraczana na okres 3 lat z możliwością wydłużenia okresu do 5 lat i następuje w trakcie tego okresu w równych rocznych ratach płatnych z dołu, uzależnionych od efektów pracy danego pracownika za okres podlegający ocenie oraz wartości akcji lub powiązanych z nimi instrumentów finansowych.
W 2020 r. łączna kwota wynagrodzeń wypłaconych przez Santander Bank Polska S.A. Członkom Rady Nadzorczej wyniosła 1 542 tys. zł. Pan John Power otrzymał wynagrodzenie w wysokości 45 tys. zł z tytułu funkcji pełnionej w Radzie Nadzorczej spółki zależnej Banku.
W 2019 r. łączna kwota wynagrodzeń wypłaconych przez Santander Bank Polska S.A. Członkom Rady Nadzorczej wyniosła 1 648 tys. zł. Pan John Power otrzymał wynagrodzenie w wysokości 44 tys. zł z tytułu funkcji pełnionej w Radzie Nadzorczej spółki zależnej Banku. Pan John Power otrzymał dodatkowo wynagrodzenie w wysokości 1 721 tys. zł za sprawowanie w imieniu Rady Nadzorczej indywidualnego nadzoru nad procesem przejęcia przez Santander Bank Polska S.A. wydzielonej części Deutsche Bank Polska S.A.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
W dniu 23.12.2020 uchwałą Zgromadzenia Wspólników została podjęta decyzja o rozwiązaniu spółki Santander Consumer Finanse Sp. z o.o. oraz rozpoczęciu procesu likwidacyjnego.
W dniu 18.11.2019 r. została zarejestrowana zgodnie z prawem irlandzkim spółka SCM Poland AUTO 2019-1 Designated Activity Company z siedzibą w Dublinie. Jest to spółka celowa powołana do realizacji transakcji sekurytyzacji portfela należności leasingowych, której udziałowcem jest osoba prawna niepowiązana z Grupą. Spółka jest kontrolowana przez Santander Consumer Multirent Sp. z o.o.
W dniu 27.08.2020 r. została zarejestrowana zgodnie z prawem polskim spółka Santander Consumer Financial Solutions Sp. z o.o. (SCFS Sp. z o.o.) z siedzibą we Wrocławiu. Przedmiotem działalności spółki będzie wynajem samochodów osobowych, pożyczka samochodowa oraz leasing finansowy dedykowany dla konsumentów. Spółka jest kontrolowana przez Santander Consumer Multirent Sp. z o.o., który posiada 100% udziałów spółki.
Świadczenia pracownicze obejmują następujące kategorie:
· Świadczenia krótkoterminowe (wynagrodzenia i składki, płatne urlopy wypoczynkowe, wypłaty z zysku i premie, świadczenia niepieniężne przekazywane nieodpłatnie lub subsydiowane). Wartość krótkoterminowych świadczeń pracowniczych jest niezdyskontowana,
· Świadczenia po okresie zatrudnienia (odprawy emerytalne i podobne świadczenia, ubezpieczenia na życie lub opieka medyczna po okresie zatrudnienia).
W obrębie wymienionych kategorii podmioty Grupy Santander Bank Polska tworzą następujące rodzaje rezerw:
Zobowiązanie z tytułu niewykorzystanych urlopów jest wyceniane w kwocie oczekiwanej do zapłaty (na podstawie bieżących zarobków) bez uwzględnienia dyskontowania.
Zobowiązanie z tytułu przyjętego systemu premiowego w stosunku do zysku jest wyceniane w kwocie prawdopodobnej wypłaty bez uwzględnienia dyskontowania.
Na mocy postanowień wewnętrznych regulacji dotyczących wynagradzania, pracownikom Banku przysługują określone świadczenia z innych tytułów niż wynagrodzenie o pracę:
· Odprawy emerytalne,
· Odprawy rentowe.
Wartość bieżąca tych zobowiązań jest ustalana przez niezależnego aktuariusza za pomocą metody prognozowanych uprawnień jednostkowych.
Wysokość odpraw emerytalnych i rentowych oraz pośmiertnych jest uzależniona od stażu pracy oraz wysokości otrzymywanego przez pracownika wynagrodzenia. Przewidywana kwota odpraw jest prezentowana w przewidywanej wartości bieżącej, uwzględniającej dyskonto finansowe, prawdopodobieństwo osiągnięcia przez daną osobę wieku
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
emerytalnego, bądź momentu, w którym może nastąpić zgon. Dyskonto finansowe jest ustalane na podstawie aktualnych na dzień bilansowy rynkowych stóp zwrotu z obligacji skarbowych. Prawdopodobieństwo dotrwania danej osoby odpowiednio do wieku emerytalnego bądź momentu, w którym może nastąpić zgon, jest ustalane metodą ryzyk współzawodniczących („Multiple Decrement Model”), gdzie pod uwagę bierze się następujące ryzyka: możliwość odejścia z pracy, ryzyko całkowitej niezdolności do pracy oraz ryzyko śmierci.
Programy określonych świadczeń narażają Grupę na ryzyko aktuarialne, obejmujące:
· ryzyko stopy procentowej – spadek rynkowych stóp zwrotu z obligacji skarbowych spowoduje zwiększenie zobowiązań wynikających z programu określonych świadczeń,
· ryzyko wynagrodzeń – wzrost wynagrodzeń pracowników Banku spowoduje wzrost zobowiązań wynikających z programu określonych świadczeń,
· ryzyko mobilności pracowników – zmiany oczekiwanego wskaźnika rotacji pracowników,
· ryzyko długowieczności – zwiększenie oczekiwanej długości trwania życia pracowników Banku spowoduje wzrost zobowiązań wynikających z programu określonych świadczeń.
Do głównych założeń, przyjętych przez niezależnego aktuariusza na dzień 31.12.2020 r. należą:
· stopa procentowa do dyskontowania przyszłych świadczeń w wysokości 1,55% (na dzień 31.12.2019 r. – 2,05%),
· długookresowa roczna stopa wzrostu wynagrodzeń na poziomie 2,00% (na dzień 31.12.2019 r. – 2,0%),
· prawdopodobieństwo odejść pracowników obliczone na podstawie historycznych danych dotyczących rotacji zatrudnienia w Grupie Santander Bank Polska,
· umieralność przyjęta zgodnie z Tablicami Trwania Życia dla mężczyzn i kobiet, publikowanymi przez GUS, odpowiednio skorygowana na podstawie historycznych danych Banku.
Tabela poniżej przedstawia uzgodnienie bilansu otwarcia z bilansem zamknięcia wartości bieżącej zobowiązań z tytułu programów określonych świadczeń.
Poniższa tabela pokazuje, jaki wpływ na zobowiązania z tytułu programów określonych świadczeń miałyby zmiany w kluczowych założeniach aktuarialnych o 1 punkt procentowy na dzień 31.12.2020 r.
Poniższa tabela pokazuje, jaki wpływ na zobowiązania z tytułu programów określonych świadczeń miałyby zmiany w kluczowych założeniach aktuarialnych o 1 punkt procentowy na dzień 31.12.2019 r.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Obejmują one rezerwy z tytułu płatności na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i odprawy pieniężne oraz rezerwę na godziny nadliczbowe oraz szkolenia. Zobowiązania te wyceniane są w kwocie oczekiwanej do zapłaty bez uwzględnienia dyskontowania.
Stany wymienionych rodzajów rezerw prezentuje poniższa tabela:
Szczegółowo ruchy na rezerwach pracowniczych zostały zaprezentowane w nocie 39.
Santander Bank Polska S.A. nie posiada aktywnych programów motywacyjnych polegających na płatności w formie akcji na dzień 31 grudnia 2020.
Szósta edycja programu motywacyjnego została zrealizowana z dniem 20 lutego 2020 r..Spełnienie przesłanek zostało zrealizowane na poziomie 100% w odniesieniu do nagrody rocznej za rok 2017 i 2018 oraz na poziomie 65,34% nagrody rocznej za rok 2019. Realizacja planu poprzez emisję nowych akcji i ich alokację na indywidualne rachunki uprawionych została zakończona w trzecim kwartale 2020 roku.
3 letni Program Motywacyjny VI został wprowadzony w dniu 17 maja 2017 roku przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Santander Bank Polska S.A., którego uczestnikami są pracownicy Grupy Satander Bank Polska S.A. (w tym Członkowie Zarządu Banku) w łącznej liczbie nie większej niż 250 osób. W dniu 26.06.2017 Rada Nadzorcza zaakceptowała listę indywidualnych uczestników programu („data przyznania uprawnień”).
Prawo do nabycia akcji było oceniane z dwóch perspektyw, osobno dla każdego roku funkcjonowania programu oraz w ujęciu skumulowanym po okresie 3 lat.
W każdym poszczególnym roku oceniana była możliwość nabycia nagrody rocznej w wysokości nie przekraczającej jednej trzeciej nagrody łącznej. Uprawnieni szóstej edycji nabyli prawo do nabycia nagrody rocznej od 25% do 100% według liniowej skali w zależności od wzrostu zysku netto i wzrostu wskaźnika RORWA. Przedział wzrostu zysku netto wyniósł od „poziomu dolnego” ustalonego jako 80% założonego poziomu realizacji w 2017 roku do „poziomu górnego” nominalnego wzrostu na poziomie 17,8% dla pierwszego roku trwania programu oraz od „poziomu dolnego” ustalonego jako 80% założonego poziomu realizacji w latach 2018 i 2019 do „poziomu górnego” nominalnego wzrostu na poziomie 13,4% dla drugiego i trzeciego roku trwania programu. Przedział wzrostu wskaźnika RORWA wyniósł od „poziomu dolnego” ustalonego jako 80% założonego poziomu realizacji w 2017 roku do „poziomu górnego” nominalnego wzrostu na poziomie 2,24% dla pierwszego roku trwania programu, od „poziomu dolnego” ustalonego jako 80% założonego poziomu realizacji w 2018 roku do „poziomu górnego” nominalnego wzrostu na poziomie 2,37% dla drugiego roku trwania programu oraz od „poziomu dolnego” ustalonego jako 80% założonego poziomu realizacji w 2019 roku do „poziomu górnego” nominalnego wzrostu na poziomie 2,5% dla trzeciego roku trwania programu.
Dodatkowo brane były po uwagę jakościowe przesłanki programu - uczestnicy otrzymali uprawnienia do nagrody rocznej w zależności od poziomu satysfakcji klienta zewnętrznego oraz wyników badania zaangażowania pracowników (klienta wewnętrznego). Poziom satysfakcji klienta byłby uznany za spełniony, gdy w grupie porównawczej Bank znalazłby się na miejscu drugim dla pierwszego i drugiego roku trwania programu oraz miejscu pierwszym dla trzeciego roku trwania programu. Wyniki badania zaangażowania nie byłyby niższe niż 50% dla pierwszego roku trwania programu, 60% dla drugiego roku trwania programu oraz 70% dla trzeciego roku trwania programu.
Ponadto, po okresie 3 lat została dokonana ocena możliwości nabycia nagrody łącznej. Uprawnieni nabyli prawo do nabycia od 25% do 100% według liniowej skali w zależności od średniorocznego skumulowanego wzrostu zysku netto w okresie 3 lat wynoszącego od 11,7% do 15% oraz od średniej wartości wskaźnika RORWA w okresie 3 lat wynoszącego od 1,9% do
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
2,38%. Jeżeli liczba akcji wynikająca z oceny skumulowanej byłaby wyższa niż suma nagród rocznych nabytych w okresie trzyletnim, uczestnikom zostałyby przydzielone dodatkowe akcje do liczby wynikającej z oceny skumulowanej.
Do wyceny planu wykorzystano model Black’a-Scholes’a na dzień przyznania praw. Oczekiwana zmienność wartości akcji została oparta na historycznej zmienności cen akcji z okresu 160 sesji poprzedzających datę przyznania praw.
Poniższa tabela przedstawia szczegółowe założenia użyte dla potrzeb określenia wartości godziwej wynikającej z przyjętego modelu wyceny.
Prawa przyznane w roku 2017:
Poniższa tabela podsumowuje zmiany w planie:
Dla praw pozostających do wykonania na dzień 31.12.2020 r. i 31.12.2019 r. pozostały okres do wykonania wynosi w przybliżeniu odpowiednio 0 lat i 0,5 roku.
Koszty szóstej edycji programu motywacyjnego płatnego w formie akcji ujęte w rachunku zysków i strat w okresie 12 miesięcy 2020 i 2019 roku wyniosły odpowiednio 1 606 tys. zł. oraz 11 474 tys. zł.
Poniższa tabela przedstawia informacje na temat liczby warunkowych praw do akcji przyznanych Członkom Zarządu Santander Bank Polska S.A. w ramach Długoterminowego Programu Motywacyjnego VI.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Poniższa tabela przedstawia informacje na temat liczby warunkowych praw do akcji przyznanych kluczowej kadrze kierowniczej Grupy Santander Bank Polska.
Szczegóły w zakresie zalecenie Komisji Nadzoru Finansowego dotyczącego wstrzymania wypłaty dywidendy w pierwszym półroczu 2021 roku opisane zostały w nocie 57.
Zarząd Santander Bank Polska S.A. poinformował, że stosując się do oczekiwań Komisji Nadzoru Finansowego określonych w piśmie z dnia 26.03.2020 r. podjął uchwałę rekomendującą zatrzymanie całości zysku netto osiągniętego przez Bank za rok obrotowy od dnia 1.01.2019 r. do dnia 31.12.2019 r. w kwocie 2 113 523 989,28 zł i przeznaczenie na kapitał rezerwowy 50 % zysku netto Banku tj. kwoty 1 056 761 994,64 zł, natomiast kwotę 1 056 761 994,64 zł pozostawić niepodzieloną.
Rada Nadzorcza Banku pozytywnie zaopiniowała tę rekomendację. Zarząd i Rada Nadzorcza przedłożyli powyższą propozycję wraz z rekomendacją Zwyczajnemu Walnemu Zgromadzeniu Banku, które w dniu 22.06.2020 r. pozytywnie zaopiniował rekomendację.
Poniżej przedstawiono argumenty na poparcie zgłoszonej propozycji podziału zysku za rok 2019.
Na dzień 31.12.2019 r. współczynniki kapitałowe wyniosły odpowiednio:
- współczynnik kapitału Tier I (T1) dla Banku 17,38 % i dla Grupy Kapitałowej Banku 15,21 %,
- współczynnik kapitałowy ogółem dla Banku 19,58 % i dla Grupy Kapitałowej Banku 17,07 %.
Biorąc pod uwagę powyższe oraz kryteria w zakresie wypłaty dywidendy, przedstawione przez Komisję w piśmie z dnia 24.12.2019 r. Bank otrzymał indywidualne zalecenie Komisji z dnia 9.03.2020 r. dotyczące zwiększenia funduszy własnych poprzez zatrzymanie przez Bank co najmniej 50 % zysku wypracowanego w okresie od 1.01.2019 r. do 31.12.2019 r.
Z Zalecenia Komisji wynikało, że na dzień 31.12.2019 r., Bank spełniał kryteria do przeznaczenia na dywidendę dla akcjonariuszy do 50 % zysku wypracowanego w okresie od dnia 1.01.2019 r. do dnia 31.12.2019 r. W piśmie z dnia 26.03.2020 r. Komisja wskazała, iż mając na uwadze obecną sytuację, związaną z ogłoszonym w Polsce stanem epidemii oraz możliwymi dalszymi negatywnymi konsekwencjami gospodarczymi tego stanu, jak również ich spodziewanym wpływem na sektor bankowy, Komisja oczekuje, że banki – niezależnie od wszelkich podjętych już w tym zakresie działań – zatrzymają całość wypracowanego w poprzednich latach zysku.
Ponadto w piśmie Komisja wskazała, że oczekuje niepodejmowania, bez uzgodnienia z nadzorem, innych działań, w szczególności pozostających poza zakresem bieżącej działalności biznesowej i operacyjnej, mogących skutkować osłabieniem bazy kapitałowej.
Mając na uwadze zalecenie i oczekiwanie Komisji odpowiednio z dnia 9.03.2020 r. oraz z dnia 26.03.2020 r., oraz bieżące zmiany w środowisku makroekonomicznym, Zarząd Banku zarekomendował zatrzymanie całości zysku wypracowanego w okresie od 1.01.2019 r. do 31.12.2019 r. poprzez przeznaczenie na kapitał rezerwowy 50 % zysku wypracowanego w roku 2019, a pozostałe 50 % zysku pozostawić niepodzielone.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok w tys. zł |
Zarząd Santander Bank Polska S.A. poinformował, że w dniu 14 stycznia 2021 r. otrzymał od Komisji Nadzoru Finansowego pismo dnia 11 stycznia 2021r. zawierające następujące zalecenia:
1. wstrzymanie przez Bank wypłaty dywidendy w pierwszym półroczu 2021 roku,
2. niepodejmowanie, bez uprzedniej konsultacji z organem nadzoru, innych działań w szczególności pozostających poza zakresem bieżącej działalności biznesowej i operacyjnej, mogących skutkować obniżeniem bazy kapitałowej, w tym również ewentualnych wypłat dywidend z niepodzielonego zysku z lat ubiegłych oraz wykupów akcji własnych.
Zgodnie z powyższym pismem, stanowisko Komisji w sprawie polityki dywidendowej banków komercyjnych w drugiej połowie 2021 roku będzie przedstawione odrębnie po dokonaniu analizy sytuacji sektora bankowego w pierwszym półroczu.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska za 2020 rok |
Podpisy wszystkich wymaganych osób
Data |
Imię i nazwisko |
Stanowisko/Funkcja |
Podpis |
|
22.02.2021 |
Michał Gajewski |
Prezes Zarządu |
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym |
|
22.02.2021 |
Andrzej Burliga |
Wiceprezes Zarządu |
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym |
|
22.02.2021 |
Michael McCarthy |
Wiceprezes Zarządu |
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym |
|
22.02.2021 |
Juan de Porras Aguirre |
Wiceprezes Zarządu |
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym |
|
22.02.2021 |
Arkadiusz Przybył |
Wiceprezes Zarządu |
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym |
|
22.02.2021 |
Patryk Nowakowski |
Członek Zarządu |
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym |
|
22.02.2021 |
Carlos Polaino Izquierdo |
Członek Zarządu |
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym |
|
22.02.2021 |
Maciej Reluga |
Członek Zarządu |
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym |
|
22.02.2021 |
Dorota Strojkowska |
Członek Zarządu |
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym |
|
Podpis osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych |
||||
Data |
Imię i nazwisko |
Stanowisko/Funkcja |
Podpis |
|
22.02.2021 |
Wojciech Skalski |
Dyrektor Obszaru Rachunkowości Finansowej |
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym |
|